Αφιέρωμα στο 1821

Η Επανάσταση της 25ης Μαρτίου του 1821 είναι ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Ουσιαστικά, σηματοδοτεί την απελευθέρωση των Ελλήνων έπειτα από 400 χρόνια σκλαβιάς κάτω από τον Τουρκικό ζυγό. Τότε ξεκίνησε η προσπάθεια και η φροντίδα να ελευθερωθεί η Ελλάδα. Βέβαια η Επανάσταση εναντίον των Τούρκων δεν ξεκίνησε σ όλες τις περιοχές της χώρας μας την ίδια μέρα την 25η Μαρτίου.

Στη Μολδαβία ζούσαν και είχαν δραστηριοποιηθεί οι Φαναριώτες άρχοντες. Ήταν πολλοί Έλληνες που ασχολήθηκαν με το εμπόριο κυρίως σ΄ αυτή τη χώρα, διατηρώντας όμως τις Ελληνικές κοινότητες, που είχαν δημιουργήσει, αλλά και την ελληνική γλώσσα. Είχαν και ελληνικά σχολεία με Έλληνες δασκάλους για τα παιδιά τους.

Πρώτος ηγεμόνας της Μολδαβίας το 1709 ήταν ο Έλληνας Νικόλαος Μαυροκορδάτος, ο οποίος μαζί με άλλους αξιόλογους και δραστήριους Έλληνες που ζούσαν εκεί, άρχισαν και να ενισχύουν την Ελληνική Επανάσταση στη χώρα μας. Έλληνες που είχαν καταφύγει εκεί ήταν, ο Νικηφόρος Θεοτόκης, Γρηγόριος Γκίκας, Κ. Δαπόντε κ.α.

Σ' αυτή τη χώρα οι ένοπλες συγκρούσεις είχαν αρχίσει πριν από τις 24 Φεβρουαρίου από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Κατά την παράδοση, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα στις 25 Μαρτίου. Ο γενικός ξεσηκωμός έγινε τότε, στις 25 Μαρτίου 1821 και αυτό θεωρείται η έναρξη της Επανάστασης.

Την ίδια ημέρα εορτάζεται επίσης και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, που είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Είναι η ημέρα που ο Αρχάγγελος Γαβριήλ έδωσε στην Παναγία τον κρίνο και τις ανήγγειλε τη χαρμόσυνη είδηση για τη γέννηση του Χριστού.

Η Φιλική Εταιρεία

Η Ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας έγινε το 1814. Ένα βράδυ εκείνης της χρονιάς, τρεις Έλληνες που ζούσαν στην Οδησσό, Νικόλαος Σκουφάς, Εμμανουήλ Ξάνθος, Αθανάσιος Τσακάλωφ, είχαν μια φιλική συνάντηση και ανάμεσα σε άλλα συζήτησαν γι΄αυτά που υπέφεραν οι Έλληνες στην πατρίδα που βρισκόταν κάτω από την Τουρκική κυριαρχία.

Εκείνη τη στιγμή φαίνεται ότι ο Ξάνθος έριξε την ιδέα να ιδρύσουν μια μυστική οργάνωση, που κύριο στόχο είχε να μάθουν με μυστικότητα οι Έλληνες την ιδέα μιας απελευθερωτικής κίνησης με τις δυνάμεις τους.

Κάποια γραπτά κείμενα παρουσιάζουν ότι την Εταιρεία αυτή φρόντισε να την δημιουργήσει ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν Υπουργός των Ανατολικών Υποθέσεων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Από την ίδρυση της η Φιλική Εταιρεία φρόντιζε να έχει κοντά της με μυστικότητα ανθρώπους αλλά και εταιρείες που είχαν δημιουργήσει Έλληνες στις ξένες χώρες.

Οι Φιλικοί διαμόρφωσαν κανόνες οργανωτικής δράσης σύμφωνα με τους οποίους προβλέπονταν να φροντίσουν και να αποκτούν νέα μέλη, αλλά δεν έπρεπε να γίνεται γνωστό σε κανέναν, που δεν ήταν μέλος, ποιος ήταν ο σκοπός αυτής της εταιρείας. Τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας είχαν αποφασίσει ότι το κάθε νέο μέλος που δεχόταν να συνεργασθεί με την Εταιρεία έπρεπε να δώσει τον Ειδικό Όρκο!

Ήταν ο Όρκος που αρχικά έλεγε ο ιερέας και επαναλαμβανόταν μετά οι άνθρωποι που διεκδικούσαν την ελευθερία τους.

"Ορκίζομαι, εις το όνομα του Παντοδύναμου μας Θεού,

εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χρηστού

και της Αγίας Τριάδος, να χύσω και την υστέραν

ρανίδα του αίματός μου, υπέρ πίστεως και Πατρίδος.

Ορκίζομαι, να μη βλέψω εις τα όπισθεν

εάν δεν αποδιώξω τον εχθρόν της Πατρίδος και της Θρησκείας μου

Ορκίζομαι: "Ταν ή επί Τας" και "Νίκη ή Θάνατος"

υπερ Πίστεως και Πατρίδος".

Αλέξανδρος Υψηλάντης

Έκανε μια πρώτη αναγγελία τον Φεβρουάριο του 1821 μέσα στο σπίτι της οικογένειας του. Ήταν ένα αρχοντικό ωραίο και πάμπλουτο των Υψηλάντηδων στο Κισνόβι της Ρωσίας. Ο Αλέξανδρος κάλεσε τα αδέλφια του και τους είπε: "Όλα ας τα δώσωμε στην πατρίδα. Ας κινήσουμε τον ιερό αγώνα. Ναι, αδέλφια, λέει, όλα τα προσφέρομε θυσία πατριωτική. Και τα δυο εκατομμύρια, που η Κυβέρνηση κατά την συνθήκη, θα μας πληρώσει τον ερχόμενο Μάη. Δεν μπορούμε να περιμένουμε! Η εταιρεία μας είναι γνωστή. Ας προσφέρουμε και τα κτήματά μας στη Βλαχιά, αξίζουν έξι εκατομμύρια. Και τους μισθούς που παίρνομε από τη Ρωσία.

Ας δώσουμε και τους ίδιους τους εαυτούς μας στο βωμό της Πατρίδας. Έτσι θα εκτελέσωμε την παραγγελία του πατέρα μας και θα πάρωμε εκδίκηση για τα βασανιστήρια που υπέφερε ο παππούς μας και πέθανε απ' αυτά.

Όλα ας τα δώσουμε στην πατρίδα. Ας κινήσουμε τον ιερό αγώνα. Διαβάστε την προκήρυξη. Την διάβασαν και γίνηκε δεκτή με μια καρδιά. Είναι και κάποια άλλη θυσία είπε ο Αλέξανδρος. Σηκώθηκε, βγήκε από το σαλόνι και πέρασε στο δωμάτιο που βρισκόταν η μητέρα του. Τη βρήκε εκεί με τον μικρότερο αδελφό του, δεκατεσσάρων χρόνων αγόρι, καθισμένο πλάι της. Αφού προσκύνησε τη μητέρα του, την τρανή Αρχόντισσα, της έδωσε το χέρι και την έσυρε σιγά στην αίθουσα που βρίσκονταν τα αδέλφια του, ο Δημήτρης, ο Νικόλας και ο Γιώργης.

Τότε της είπε: Μητέρα, η σωτηρία της πατρίδας μπορεί ν' απαιτήσει και τη θυσία του κτήματος που έχομε στην Κοζνίτσα. Μας δίνει πενήντα τέσσερις χιλιάδες ρούβλια το χρόνο. Χαρίζεις αυτό το κτήμα, μητέρα στην Πατρίδα;"

Η Αρχόντισσα Υψηλάντισσα αναδάκρυσε γλυκά. Παιδιά μου, είπε, εγώ χαρίζω εσάς, τα φιλτάτα μου και θα λυπηθώ τα δυο εκατομμύρια ρούβλια;

Με τα τελευταία αυτά λόγια ήταν κι η προκήρυξη τελειωμένη. Και τότε υπόγραψε κι ο γιος: Αλέξανδρος Υψηλάντης.

Ήταν 16 Φλεβάρη 1821

Η ιστορική προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη

"Η ώρα ήλθεν, ω άνδρες Έλληνες!

Οι αδελφοί μας και οι φίλοι μας είναι πανταχού έτοιμοι. Οι Σέρβοι, οι Σουλιώται και όλη η Ήπειρος, οπλοφορούντες μας περιμένουν. Ας ενωθώμεν λοιπόν με ενθουσιασμόν! Η Πατρίς μας προσκαλεί! Η Ευρώπη προσηλώνουσα τους οφθαλμούς της εις ημάς, απορεί δια την ακινησία μας, ας αντηχησώσι λοιπόν όλα τα όρη της Ελλάδος από τον ήχον της πολεμικής μας σάλπιγγος και αι κοιλάδες από την τρομεράν κλαγγήν των αρμάτων μας. Η Ευρώπη θέλει θαυμάσει τας ανδραγαθίας μας, οι δε τύραννοι ημών θέλουσι φίγη απ' εμπροσθέν μας.

Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης έχοντας πλήρη ευγνωμοσύνη δια τας προς αυτούς των προπατόρων μας ευεργεσίας, επιθυμούν την ελευθερίαν της Ελλάδος.... Οι στρατηγοί μας έμπειροι και όλοι οι ομογενείς γέμουσιν ενθουσιασμού!..

Ενώθηκε λοιπόν, οι ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες!

Εις τα όπλα λοιπόν, φίλοι, η Πατρίς μας προσκαλεί!

Αλέξανδρος Υψηλάντης

Τη 24η του Φεβρυαρίου 1821

Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου"

Μαρία Ρώτα