Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Ένα “κόσμημα” 33 χρόνων!

“Με όποιο τρόπο κι αν στραφεί κανείς προς τις Κυκλάδες, δεν μπορεί παρά να συγκινηθεί βαθιά. Αυτή η συγκίνηση παραμένει μια από τις σπουδαιότερες αιτίες για να αγαπήσεις την Τέχνη...”. Είπε κάποτε η αείμνηστη Ντόλλυ Γουλανδρή που αφιέρωσε τη ζωή της στην προβολή του πολιτισμού και της τέχνης των Κυκλάδων, μιας τέχνης 5.000 χρόνων (3η χιλ. π.Χ)

Οι Κυκλάδες ήταν μια μεγάλη κιβωτός πολιτισμού και τέχνης πριν από τόσες χιλιάδες χρόνια. Οι αρχαιολόγοι, Έλληνες και ξένοι, έχοντας ανασκάψει και μελετήσει ένα μεγάλο μέρος αυτού του νησιωτικού χώρου, γνώρισαν αυτήν την σπάνια τέχνη των ευρημάτων που ανεκάλυψαν και θεώρησαν ότι ο Κυκλαδικός Πολιτισμός της 3ης χιλιετίας π.Χ. είναι ένας από τους πέντε μεγάλους πολιτισμούς του κόσμου. Αυτή τη διάκριση μόνο οι ειδικοί ερευνητές γνώριζαν ώσπου... μια Ελληνίδα η Ντόλλυ Γουλανδρή, με αγάπη, περηφάνια και ικανότητα, κατάφερε να κάνει γνωστή αυτή τη μοναδική Κυκλαδική Τέχνη σ' ολόκληρο τον κόσμο. Μαζί με το σύζυγό της Νικόλαο Γουλανδρή άρχισαν να συλλέγουν (από το 1960) αρχαία έργα τέχνης, αυτά που από... χίλιους δρόμους και με χίλιους τρόπους έφευγαν στο εξωτερικό.

Έγιναν συστηματικοί συλλέκτες, προτιμώντας ιδιαίτερα τα Κυκλαδικά έργα Τέχνης. Τα περισσότερα αντικείμενα της συλλογής τους δεν αγοράστηκαν στην Ελλάδα, αλλά στο... εξωτερικό! Το ζεύγος Γουλανδρή επαναπάτρισε έργα τέχνης που είχαν φυγαδευτεί! Αυτή η συλλογή που απέκτησαν, ήταν η κατάληξη ενός ονείρου που μετουσιώθηκε σε πάθος. Οι αρχαιοκάπηλοι δούλευαν για πολλά χρόνια στις Κυκλάδες γεμίζοντας τις συλλογές Μουσείων και ιδιωτών με σπουδαία έργα τέχνης και εκτός Ελλάδος. Το 1962 η συλλογή αρχαιοτήτων απέκτησε νομική υπόσταση. Το 1968 έγινε η πρώτη δημόσια έκθεση Κυκλαδικών ευρημάτων, με κατάλογο που κατάρτισε ο σπουδαίος καθηγητής αρχαιολογίας Χρήστος Ντούμας. Έκτοτε η εξέλιξη της συλλογής έγινε έκθεση και φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη. Μέχρι τότε οι Κυκλάδες ήταν γνωστές για τον ήλιο, τη θάλασσα, τις παραλίες και τις γραφικές χώρες τους. Από τότε, όμως, οι Κυκλάδες θαυμάστηκαν και για την ωραία τέχνη της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Πολλά Μουσεία του εξωτερικού ζήτησαν να παρουσιάσουν τα αριστουργήματα του Αιγιακού πολιτισμού στο χώρο τους. Έτσι, από το 1974 έως το 1979 η Συλλογή Γουλανδρή ταξίδεψε σ' Ανατολή και Δύση, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη. Και... αφού έκανε τον γύρο του κόσμου επέστρεψε στην Ελλάδα και από το 1986 φιλοξενείται στο δικό της “σπίτι” στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στην οδό Νεοφύτου Δούκα 4 στο Κολωνάκι. Αυτό το Μουσείο είναι ένα “κόσμημα” όχι μόνο για την Αθήνα, αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι το μοναδικό Μουσείο στον κόσμο που φιλοξενεί τον θαυμαστό πολιτισμό των Κυκλάδων! Είναι ένας ολόκληρος πολιτισμός, (κεραμικά, μαρμάρινα θαυμαστά ειδώλια και αγγεία, μεταλλικά εργαλεία κ.α.), που άνθισε στις Κυκλάδες την 3η χιλ. π.Χ. Αυτά τα ευρήματα βρήκαν τη θέση τους στον υπέροχο χώρο του Μουσείου.

Η Ντόλλυ Γουλανδρή ακτινοβολούσε από ικανοποίηση μέσα σ' αυτό το σημαντικό πολιτιστικό δημιούργημα, που τότε, αφιέρωσε στη μνήμη του συζύγου της Νικολάου Γουλανδρή. Μαζί είχαν ονειρευτεί την υλοποίηση αυτού του σπουδαίου και σημαντικού έργου που στολίζει την Αθήνα και ολόκληρη την Ελλάδα. Η Ντόλλυ Γουλανδρή ήταν η Ελληνίδα που... “Γέμισε τον κόσμο Κυκλαδικό Φως!!” και είχε πει ότι: “Με όποιον τρόπο κι αν στραφεί κανείς προς τις Κυκλάδες δεν μπορεί παρά να συγκινηθεί βαθιά. Αυτή η συγκίνηση παραμένει μια από τις αιτίες για να αγαπήσεις την Τέχνη.”

Ο Διευθυντής του Μουσείου, Καθηγητής Αρχαιολογίας κ. Νίκος Σταμπολίδης, σε συνεργασία με την νέα πρόεδρο Σάντρα Μαρινοπούλου (ανηψιά της αείμνηστης Ντόλλυς Γουλανδρή), είπε ότι: “...θα φροντίζουμε την μοναδική και πανέμορφη έκθεση: Κυκλαδική Κοινωνία 5.000 χρόνια πριν. Αντιπροσωπεύω ένα βάθος πολιτισμού με την μεγάλη και θαυμαστή αξία!”

Αυτή η “Αξιόλογη Κυκλαδική Τέχνη” έγινε γνωστή στην πρωτοπολιτεία των Κυκλάδων την Ερμούπολη, όπου δημιουργήθηκε το Μουσείο (αντιγράφων) Κυκλαδικής Τέχνης και πολλά παιδιά διδάσκονται την ιστορία των νησιών από την αρχαιότητα έως σήμερα.

ΣΥΡΟΣ: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Στην Ερμούπολη λειτούργησε εδώ και 25 χρόνια το Μουσείο (Αντιγράφων) Κυκλαδικής Τέχνης που δημιουργήθηκε με τη χορηγία του αείμνηστου Γιάννη Βάτη και της συζύγου του Ελένης και με τη στήριξη της αείμνηστης Ντόλλυς Γουλανδρή.

Ο Δήμος Ερμουπόλεως παραχώρησε δύο αίθουσες στο Πνευματικό Κέντρο και με τη βοήθεια δύο εκπαιδευμένων κυριών, άρχισαν τα προγράμματα σε μικρά παιδιά, με στόχο τη γνωριμία της ιστορίας και του πολιτισμού των Κυκλάδων. Μέχρι, πριν από 4 χρόνια, περίπου 40.000 παιδιά και μεγάλοι παρακολούθησαν τα προγράμματα που... πίστευα ότι θα συνεχίζονταν κάθε Σάββατο πρωί...

Πολλά παιδιά διδάχθηκαν, έμαθαν, αλλά και... “δίδαξαν” την ιστορία και τον αρχαίο πολιτισμό των Κυκλάδων σε πολλούς επισκέπτες του νησιού μας, Έλληνες και Ξένους.

Μεταξύ των επισκεπτών που “ξεναγήθηκαν” από τα παιδιά, ήσαν πολλοί διάσημοι και καταξιωμένοι στο χώρο του πνεύματος που χάρηκαν μια τέτοια εμπειρία.

Το Μουσείο μας έγινε ένα ζωντανό μελίσσι. Η Κυκλαδική Τέχνη ζωντανεύει μέσα από τα μάτια των παιδιών που... τιμούν και φωτίζουν το νησί μας ως μικροί “πρεσβευτές” που κάνουν καθημερινά μετάγγιση γνώσεων στους επισκέπτες της Σύρου.

Η Ντόλλυ Γουλανδρή, η ψυχή και η κινητήρια δύναμη του Κυκλαδικού πολιτισμού, επισκεπτόταν τη Σύρο, καλεσμένη του ζεύγους Βάτη. Ένα καλοκαίρι έφυγε ενθουσιασμένη από το νησί μας. “Έζησα υπέροχες και αξέχαστες στιγμές” είχε πει, γιατί γνώρισε από κοντά τα παιδιά μας, τους λιλιπούτειους ξεναγούς, που της μίλησαν για την Ακρόπολη Καστρί στη Χαλανδριανή και έγραψε στο βιβλίο εντυπώσεων του Μουσείου (Αντιγράφων): “Θερμότατα συγχαρητήρια για την τόσο ωραία προσπάθεια. Χαίρομαι όλως ιδιαιτέρως για τον σπόρο που φυτέψατε και τα ωραία λουλούδια που άνθισαν μέσα στη Σύρο. Εύγε!”

Θα σε θυμόμαστε πάντα Κυρά των ειδωλίων.

Η φράση: “Η Ελλάδα είναι φτωχότερη χωρίς εκείνη...” είναι απόλυτα ακριβής. Είναι ένα από τα σχόλια δημοσιογράφων.

“Σίγουρα όλη η Ελλάδα πρέπει να γίνει αντίγραφο της Ερμούπολης!!” Έγραφε στο βιβλίο εντυπώσεων ένας Καθηγητής, που ξεναγήθηκε στο Μουσείο Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης, από μικρούς εθελοντές ξεναγούς.

Μαρία Ρώτα.