Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου

Εκπαίδευση και ισότητα των φύλων

  • Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου, 2019 - 06:25

Η ρητή αναφορά και κατοχύρωση της ισότητας των φύλων, όπως και των λοιπών θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε πολλαπλά νομικά κείμενα θεωρείται βασική κατάκτηση της σύγχρονης εποχής. Ωστόσο, αν και η σημασία της στη ζωή όλων των ανθρώπων είναι αδιαμφισβήτητη, η ουσιαστική εφαρμογή της στην καθημερινή ζωή των γυναικών εμφανίζει προβλήματα και αντιφάσεις.

Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει συντελεστεί, έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις, κυρίως σε βάρος των γυναικών, παραμένουν. Η καταπολέμησή τους αποτελεί μια μακροπρόθεσμη πρόκληση που αφορά όχι μόνο τα κράτη και τις κοινωνίες, αλλά και τον κάθε άνθρωπο προσωπικά. Βέβαια, στην προσπάθεια εφαρμογής της αξιακής αρχής της ισότητας των φύλων εμπλέκονται πολλοί παράγοντες και φορείς, με ιδιαίτερα σημαντικό τον ρόλο της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες και μορφές της (π.χ. τυπική και άτυπη εκπαίδευση, δια βίου μάθηση), ιδίως όμως στον χώρο του σχολείου. Πρωτίστως στην παιδική ηλικία, η εκπαίδευση στην ισότητα των φύλων κρίνεται αναγκαία, καθώς το σχολείο μπορεί να λειτουργήσει τόσο ως πηγή γνώσης όσο και ως ένας από τους βασικότερους φορείς διαμόρφωσης προσωπικότητας και στάσης ζωής.

Η ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση αποτελεί ουσιαστικά διφυή έννοια: αφενός εννοείται η εκπαίδευση σχετικά με την ισότητα των φύλων, που αποτελεί αντικείμενο διαθεματικό και διεπιστημονικό (ενημέρωση/επιμόρφωση τόσο του μαθητικού/σπουδαστικού πληθυσμού όσο και του εκπαιδευτικού προσωπικού), αφετέρου η προώθησή της στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία (διασφάλιση δικαιώματος στην εκπαίδευση και βιωματική εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων στην καθημερινότητα της εκπαιδευτικής πρακτικής).

Η ισότητα των φύλων αφορά άμεσα και πολλαπλά τον χώρο της εκπαίδευσης (π.χ. ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, συμμετοχή γυναικών στο εκπαιδευτικό σύστημα, επίδραση των σχολικών εγχειριδίων, επαγγελματικός προσανατολισμός, ενημέρωση παιδιών για τις υγιείς σχέσεις των φύλων κ.ά.). Ενδεικτικά, θα μπορούσαν να παρατεθούν σχετικά τα παρακάτω δεδομένα έμφυλων ανισοτήτων:

 Μεγαλύτερη διαρροή κοριτσιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σε αντίθεση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπου το ποσοστό των γυναικών αποφοίτων είναι μεγαλύτερο (ΕΛΣΤΑΤ, 2011)

 Άνιση κατανομή ανδρών και γυναικών στα διάφορα επιστημονικά πεδία (π.χ. σημαντικά μικρότερος αριθμός γυναικών σε τεχνικές σχολές) και περισσότερες δυσκολίες για τις γυναίκες στην αγορά εργασίας (π.χ. μισθολογικές διαφορές, υπερεκπροσώπηση των γυναικών στις θέσεις μερικής απασχόλησης, διστακτικότητα εργοδοτών για πρόσληψη γυναικών λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων, άσκηση σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας, υψηλότερα ποσοστά ανεργίας κ.ά.)

 Μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών στον κλάδο των εκπαιδευτικών στα σχολεία, σε αντίθεση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπου υπερτερούν οι άνδρες

 Υποεκπροσώπηση των γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις ευθύνης στο εκπαιδευτικό σύστημα

 Στερεοτυπικές αντιλήψεις και χρήση σεξιστικού λόγου (π.χ. κυρίαρχο το αρσενικό γένος) στα σχολικά εγχειρίδια

 Φαινόμενα έμφυλης βίας.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάδειξης του θέματος της ισότητας των φύλων, ευαισθητοποίησης του κοινού και καλλιέργειας μιας νέας νοοτροπίας, καλούνται να συνδράμουν και τα Συμβουλευτικά Κέντρα (ΣΚ), τα οποία διοργανώνουν ή συμμετέχουν σε διάφορες δράσεις δημοσιότητας/ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης. Ειδικότερα, αξίζει να αναφερθεί ότι το ΣΚ Σύρου μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει, μεταξύ άλλων, διάφορες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με παιδιά, μαθητές/τριες, είτε στη Σύρο είτε σε άλλα νησιά των Κυκλάδων (π.χ. Σέριφος, Αμοργός). Μέσα από την παρουσίαση πρωτότυπου υλικού και ειδικά σχεδιασμένων δραστηριοτήτων, τα παιδιά ενημερώθηκαν για βασικές αρχές της ισότητας των φύλων, είχαν την ευκαιρία να εξετάσουν με κριτική ματιά παραδείγματα και λοιπά ζητήματα έμφυλων ανισοτήτων και να εκφράσουν δημιουργικά τις ιδέες τους. Αξιοσημείωτη ήταν η θετική ανταπόκριση στο κάλεσμα για ενεργό συμμετοχή και εργασία σε ομάδες, σε μια προσπάθεια να γίνει κατανοητό ότι η επίτευξη ουσιαστικής ισότητας των φύλων πρέπει να αποτελεί υπόθεση όλων μας. Επισημαίνεται ότι και τη νέα σχολική χρονιά προγραμματίζεται η πραγματοποίηση παρόμοιων ενημερωτικών δράσεων, κατόπιν συνεννόησης με τους αρμόδιους φορείς.