Αύξηση πληθυσμού μόνο στην Κρήτη και στα νησιά Αιγαίου τη δεκαετία των μνημονίων

Στα τέλη Δεκεμβρίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τον υπολογιζόμενο πληθυσμό των νομών και του Συνόλου Χώρας την 1η Ιανουαρίου του 2020.

Τα στοιχεία αυτά σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα στοιχεία τη ΕΛΣΤΑΤ τα έτη 2010-2019 μας δίνουν τη δυνατότητα να εξετάσουμε τις μεταβολές του πληθυσμού της Κρήτης και των νομών της σε σχέση με εκείνες του Συνόλου (με αναφορές στις άλλες περιφέρειες και νομούς της χώρας) τη δεκαετία των Μνημονίων.

Η μεταβολή (αύξηση ή μείωση) του πληθυσμού:

(α) Του Συνόλου Χώρας εξαρτάται από τη φυσική μεταβολή του πληθυσμού (τη διαφορά των θανάτων από τις γεννήσεις) στο Σύνολο Χώρας και από τα μεταναστευτικά ρεύματα (τη διαφορά εισροής-εκροής πληθυσμού από και προς άλλες χώρες).

(β) των νομών και των περιφερειών της χώρας εξαρτάται από τη φυσική μεταβολή του πληθυσμού τους και τα μεταναστευτικά ρεύματα (τη διαφορά εισροής-εκροής πληθυσμού από και προς άλλους νομούς, περιφέρειες και άλλες χώρες).

Στο άρθρο αυτό θα χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία για τον πληθυσμό της ΕΛΣΤΑΤ που προαναφέρθηκαν καθώς και τα στοιχεία τις γεννήσεις και του θανάτους της ίδιας Υπηρεσίας για τα έτη 2010-2019.

Με βάση τα στοιχεία αυτά υπολογίσαμε τα μεταναστευτικά ρεύματα για τους νομούς, τις περιφέρειες και το Σύνολο Χώρας

Δεδομένου ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στην πρώτη (2010-2014) και τη δεύτερη (2015-2019) πενταετία των Μνημονίων και η ανάλυσή τους δεν μπορεί να γίνει διότι απαιτεί πολύ μεγάλο χώρο της εφημερίδας, στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, στο τέλος του άρθρου, παραθέτουμε δύο Πίνακες, ένα για την καθεμιά πενταετία προκειμένου ο αναγνώστης να δει τις διαφορές τους (στους Πίνακες αυτούς υπάρχουν, διορθωμένα, τα στοιχεία για τις γεννήσεις και τους θανάτους του Πίνακα του άρθρου μας που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πατρίς» την 21.12.20)

Το άθροισμα των στοιχείων των δύο Πινάκων είναι ο Πίνακας για τη δεκαετία 2010-2019, την οποία εξετάζουμε στο άρθρο αυτό. Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα δίνεται ο πληθυσμός της Κρήτης και των νομών της και του Συνόλου Χώρας την 1.1.2010, στη 2η την 1.1.2020, στην 3η η διαφορά τους και στην 4η η ποσοστιαία μεταβολή του πληθυσμού την δεκαετία 2010-2019.

Στο δεύτερο μέρος του Πίνακα δίνεται η ανάλυση των αιτίων στα οποία οφείλεται η μεταβολή του πληθυσμού την δεκαετία αυτή, δηλαδή οι γεννήσεις, οι θάνατοι, η φυσική μεταβολή και τα μεταναστευτικά ρεύματα. Το άθροισμα της φυσικής μεταβολής και των μεταναστευτικών ρευμάτων του δεύτερου μέρους του Πίνακα είναι ίσο με τη μεταβολή του πληθυσμού του πρώτου μέρους του Πίνακα.

Από το πρώτο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι την δεκαετία 2010-2019 σημειώθηκε αύξηση πληθυσμού στους νομούς Ηρακλείου (η μεγαλύτερη), Ρεθύμνης και Χανίων. Αύξηση σημειώθηκε και σε άλλους 11 νομούς της Χώρας. Μείωση σημειώθηκε στο νομό Λασιθίου και σε 36 άλλους νομούς. Στην Κρήτη και στα Νησιά (Βόρειου και Νότιου) Αιγαίου σημειώθηκε αύξηση του πληθυσμού και μείωση στις άλλες 10 περιφέρειες της χώρας. Στο Σύνολο Χώρας σημειώθηκε πολύ μεγάλη μείωση του πληθυσμού που έφτασε τις 400.000 ή το 3,6%.

Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα 1 φαίνεται ότι η αύξηση του πληθυσμού στους νομούς Ηρακλείου, Ρεθύμνης και Χανίων και στην Κρήτη οφείλεται από τη μια μεριά στη φυσική αύξηση του πληθυσμού τους και από την άλλη στην καθαρή εισροή πληθυσμού από άλλους νομούς και περιφέρειες καθώς και από άλλες χώρες. Το αντίθετο συνέβη στο νομό Λασιθίου στον οποίο σημειώθηκε τόσο φυσική μείωση όσο και καθαρή εκροή πληθυσμού.

Στο Σύνολο Χώρας η μείωση του πληθυσμού τη δεκαετία των Μνημονίων οφείλεται στη φυσική μείωσή του και στην εκροή πληθυσμού. Πρόκειται για τη μεγάλη μετανάστευση πάνω από 200.000 νέων κυρίως με προσόντα που, την πρώτη πενταετία των Μνημονίων (βλέπε τον Πίνακα 1 στο τέλος του άρθρου), λόγω των μέτρων των Μνημονίων ήταν άνεργοι και αναζήτησαν εργασία σε άλλες χώρες, κυρίως μέλη της Ε.Ε. Τη δεύτερη πενταετία σημειώθηκε μια μικρή καθαρή εισροή πληθυσμού (βλέπε Πίνακα 2 στο τέλος του άρθρου). Πρόκειται μάλλον για τους μετανάστες στους οποίους οφείλεται η αύξηση του πληθυσμού του Βόρειου Αιγαίου (Λέσβος, Χίος και Σάμος).

Με βάση τα προσωρινά στοιχεία από τα ληξιαρχεία της χώρας που έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Εσωτερικών, το 2020 σημειώθηκε ισόποση (γύρω στις 10.000) αύξηση των γεννήσεων και των θανάτων με αποτέλεσμα οι θάνατοι –όπως συνέβη το 2019– να ξεπεράσουν πάλι τις γεννήσεις κατά πάνω από 40.000. Λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας η κατάσταση προβλέπεται να χειροτερεύσει το 2021.

Από την ανάλυση που έγινε στο άρθρο αυτό φαίνεται καθαρά η μεγάλη επιδείνωση του δημογραφικού μας προβλήματος. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να εγκαταλειφθεί η εγκληματική αδιαφορία όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων για το μέγιστο αυτό εθνικό μας πρόβλημα και να ληφθούν εδώ και τώρα δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή του. Τέτοια μέτρα παρατίθενται τόσο στο ομόφωνο πόρισμα της διακομματικής επιτροπής της Βουλής για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος του 1993 όσο και εκείνου της πιο πρόσφατης (2018) ανάλογης επιτροπής της Βουλής.

Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη (πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής, Υπουργός και Καθηγητής της ΑΣΟΕΕ)