Το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της εμπορίας ανθρώπων (trafficking)

Η εμπορία ανθρώπων, ή αλλιώς trafficking, αποτελεί μια από τις σοβαρότερες μορφές παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στον σύγχρονο κόσμο. Πρόκειται για μια παγκόσμια δραστηριότητα που αφορά στην εκμετάλλευση ανθρώπων, για σκοπούς καταναγκαστικής εργασίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης, επαιτείας, εμπορίας οργάνων κ.ά.. 
Το φαινόμενο σχετίζεται με κάθε είδους εκμετάλλευση και εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου σώματος, ενώ ταυτόχρονα, αποτελεί μία από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις παγκοσμίως, μαζί με το εμπόριο ναρκωτικών και όπλων. Αξίζει να αναφερθεί ότι συγκεκριμένα, η εμπορία ανθρώπων για σεξουαλική εκμετάλλευση (sex trafficking) πλήττει δυσανάλογα γυναίκες και παιδιά, ενώ η καταναγκαστική εργασία (forced labor), στην πλειοψηφία της, πλήττει τους άνδρες.
Η ευαλωτότητα που μπορεί να παρουσιάζει ένα άτομο, ή μια ομάδα ατόμων, από μόνη της, δεν αποτελεί αιτία (root cause) του trafficking, ούτε και μοναδικό παράγοντα, προκειμένου να εξηγηθεί το ίδιο το φαινόμενο. Η ύπαρξη αλλά και η συντήρηση του φαινομένου είναι συνάρτηση ποικίλων πολιτικών, πολιτισμικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων, οι οποίοι συχνά, διαχωρίζονται σε παράγοντες ώθησης και παράγοντες έλξης. Οι πρώτοι (π.χ. ανεργία, φτώχεια, έμφυλη βία και ανισότητες, έλλειψη βασικής εκπαίδευσης, κοινωνικός αποκλεισμός κ.ά.) δημιουργούν στο θύμα trafficking την προσδοκία μιας καλύτερης ζωής, οδηγώντας το συχνά στην εξαπάτηση. Από την άλλη, οι παράγοντες έλξης (π.χ. υψηλό επίπεδο διαβίωσης, προσδοκίες για πρόσβαση σε ίσα δικαιώματα, πρόσβαση στην εκπαίδευση κ.ά.) σχετίζονται με τις συνθήκες που δύνανται να δημιουργήσουν ένα «γόνιμο» έδαφος, με σκοπό να αναπτυχθεί η δράση των δραστών.
Μιλώντας για την εμπορία ανθρώπων, η συναίνεση του ενήλικου θύματος, νομικά, θεωρείται αδιάφορη (Οδηγία 2011/36/ΕΕ, άρ. 2 παρ. 4), αν έχει γίνει χρήση εξαναγκαστικών μέσων. Για τη στοιχειοθέτηση του φαινομένου είναι αρκετό να τελεστεί μία τουλάχιστον ενέργεια, με ένα τουλάχιστον μέσο και με τον σκοπό της εκμετάλλευσης, ανεξάρτητα αν αυτή τελικά έλαβε χώρα. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να τονιστεί ότι η εντός ή εκτός συνόρων μεταφορά ή μετακίνηση του θύματος δεν είναι απαραίτητο στοιχείο του trafficking. To φαινόμενο στοιχειοθετείται ακόμα κι αν δεν έχει μετακινηθεί το θύμα, εφόσον έχει λάβει
χώρα μία από τις λοιπές ενέργειες (π.χ. πρόσληψη/ στέγαση/ υποδοχή).
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Μηχανισμού Αναφοράς του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, για το φαινόμενο του trafficking, το 2024 υπήρξαν 465 υποθέσεις, με 366 ενήλικα και 99 ανήλικα θύματα. Το 2024 επίσης, στο σύνολο των 366 ενήλικων θυμάτων, τα 275 ήταν γυναίκες, ενώ μόλις 91 ήταν άνδρες. Από τον ανωτέρω αριθμό ενήλικων θυμάτων, τα 177 προορίζονταν για σεξουαλική εκμετάλλευση και τα 176 για καταναγκαστική εργασία.
Τα παραπάνω στοιχεία, αν και ενδεικτικά, φανερώνουν τη σοβαρότητα, σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά και την επικινδυνότητα που φέρει το φαινόμενο, ακόμα και στην Ελλάδα. Παρά τις διεθνείς προσπάθειες για την πρόληψη και την καταστολή του, εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να είναι θύματα εγκληματικών δικτύων trafficking, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη διαρκή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, την ενίσχυση της ποινικής νομοθεσίας, αλλά κυρίως την προστασία και υποστήριξη των θυμάτων του φαινομένου. Στο πλαίσιο ενημέρωσης και υποστήριξης, οι δομές του Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στέκονται αρωγοί στις γυναίκες θύματα trafficking, παρέχοντας υπηρεσίες πληροφόρησης, συμβουλευτικής και φιλοξενίας. Σε τοπικό επίπεδο,
κάθε άτομο που επιθυμεί να λάβει πληροφορίες και κάθε γυναίκα, θύμα βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων, που επιθυμεί να υποστηριχτεί, μπορεί να απευθυνθεί στο Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου. Οι υπηρεσίες του (κοινωνική, ψυχολογική, εργασιακή και νομική στήριξη) παρέχονται δωρεάν και καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής διαδικασίας.