Τα 100 είδη βιοποικιλότητας στις Κυκλάδες

Έτοιμο είναι το διαδικτυακό βιβλίο του Κέντρου Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία Σύρου - Ερμούπολης (ΚΕΠΕΑ), με τα 100 είδη χλωρίδας και πανίδας των Κυκλάδων.

Το συγκεκριμένο, που αποτελεί μία μικρή “κιβωτό” της πλούσιας και πολύτιμης βιοποικιλότητας των νησιών, σχεδιάστηκε από την παιδαγωγική ομάδα του ΚΕΠΕΑ, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος “Οι κρύπτες της βιοποικιλότητας”, υπό την υποστήριξη του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και του Cycladic Ιdentity και σε συνεργασία με την ΚΟΙΝΣΕΠ Kavilia Cooperativa.

Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν σχολεία από όλα τα νησιά των Kυκλάδων, ενώ στόχος του είναι να δημιουργηθούν κρύπτες με αυτά τα 100 είδη, και όχι μόνο, με σκοπό να τις ανακαλύψουν οι Geogachers όλου του κόσμου.

“Έχουν δηλώσει συμμετοχή 39 σχολεία από όλες τις Κυκλάδες, τα οποία θα αρχίσουν από την ερχόμενη Τετάρτη να διαλέγουν από τα 100 είδη της χλωρίδας και της πανίδας που έχουμε επιλέξει, προκειμένου να προετοιμάσουν τις κρύπτες τους, οι οποίες θα πρέπει να τοποθετηθούν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς”, δήλωσε στην “Κοινή Γνώμη”, ο προϊστάμενος του ΚΕΠΕΑ Σύρου, Χρήστος Κόλλιας.

“Οι μαθητές θα ασχοληθούν σε επαφή με τη βιοποικιλότητα των Κυκλάδων”

“Το e-book εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και του Cycladic Ιdentity, το οποίο υλοποιείται μέσω της δικής μας σύμπραξης με την την ΚΟΙΝΣΕΠ Kavilia Cooperativa”, σημείωσε αρχικά ο κ. Κόλλιας.

Μιλώντας για το εκπαιδευτικό σενάριο του προγράμματος, τόνισε ότι “σχολεία από τις Κυκλάδες θα ασχοληθούν με τα 100 πιο αντιπροσωπευτικά είδη της βιοποικιλότητας των νησιών που τους προτείνουμε, προκειμένου να τα τοποθετήσουν μέσα σε ξύλινες κρύπτες που θα τους δώσουμε εμείς. Αυτές τις κρύπτες θα τις τοποθετήσουν στα νησιά τους, προκειμένου να τις ανακαλύψουν οι Geogachers όλου του κόσμου. Στόχος μας, είναι οι μαθητές να γνωρίσουν τη χλωρίδα και την πανίδα των Κυκλάδων”.

Να σημειωθεί πως το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, στο οποίο συμμετέχουν 39 σχολεία από όλες τις Κυκλάδες, από 13 νησιά, έχει χρονικό ορίζοντα λήξης, το τέλος Μαΐου του 2026.

Τα 100 είδη της “κιβωτού”

Στο διαδικτυακό αυτό βιβλίο που βρίσκεται στην επίσημη σελίδα του ΚΕΠΕΑ Σύρου, (https://kepea-syrou.kyk.sch.gr), έχουν καταχωρηθεί 100 είδη από την χλωρίδα και την πανίδα των νησιών των Κυκλάδων.

Συγκεκριμένα, μέσα σε αυτό οι αναγνώστες μπορούν να πάρουν πληροφορίες, αλλά και να περιηγηθούν μέσα από φωτογραφικό υλικό για την άγρια αγκινάρα, την αγριοβιολέτα, την άγρια ρόκα, το άγριο καρότο, την αγριοράδικο, τον αθάνατο, την αλεντρίδα, το αμπέλι, την ανεμώνα, το αρμυρίκι, τον ασπάλαθο, τον ασφόδελο, το βαλσαμόχορτο, τη βελανιδιά, το γαϊδουράκγαθο, τον ελίχρυσο, το θρούμπι, το θυμάρι, την ίριδα, την κάπαρη, τον κέδρο, το κριθάρι, το κρινάκι της θάλασσας, τον κρίταμο, τον κρόκο, το κυκλάμινο, το κυπαρίσσι, το λάμδανο, την άγρια λεβάντα, τον μανδραγόρα, τον μάραθο, την μαργαρίτα, τη μολόχα, την ξινήθρα, την ορχιδέα, την παπαρούνα, τα λιβάδια ποσειδωνίας, την ρίγανη, τα σύκα, το σχίνο, τις τραγάνες, την τσουκνίδα, το λαθούρι, το φασκόμηλο, την φραγκοσυκιά, το χαμομήλι, τα χαρούπια.

Εκτός των παραπάνω, υπάρχουν και είδη από την πανίδα των Κυκλάδων, όπως αγιόφιδο, το αγριοκούνελο, τον αιγαιογλάρο, το αλογάκι της Παναγίας, η ανεμώνα της θάλασσας, η αράχνη, ο γάιδαρος, η γάτα, ο θαλασσοκόρακας, ο ιππόκαμπος, το καλαμάρι, η κατσίκα, ο κατσουλιέρης, ο κατσουφράς, το κουνάβι, το κροκοδειλάκι, η κωλοχτύπα, το μαύρο φίδι της Γυάρου, ο μαυροπετρίτης, ο μαύρος αχινός, η μέλισσα, ο μελισσουργός, το μπαρμπούνι, ο μύχος, η νεροχελώνα, η νυχτερίδα, η νυχτοπεταλούδα, η οχιά, ο παπουτσάς, η πασχαλίτα, το περιστέρι, η πεταλίδα, η πεταλούδα, το ποντίκι, ο πρασινοφρύνος, το ρινοδέλφινο, ο ροφός, το σιαμαμίδι, το μαύρο σκαθάρι, ο σκαντζόχοιρος, η σκορπίνα, ο σκορπιός, η σμέρνα, ο σπιζαετός, το σπιτόφιδο, ο τζίτζικας, η τρανόσαυρα, ο τριτώνας, η τυτώ, ο φυσητήρας, η μεσογειακή φώκια, η θαλάσσια χελώνα και το χταπόδι.

Το πρόγραμμα με ορίζοντα ολοκλήρωσης το Μάιο του 2026

Το πρόγραμμα προσκαλεί τους μαθητές, τους κατοίκους και τους επισκέπτες των Κυκλάδων να ανακαλύψουν και να προστατεύσουν τη μοναδική βιοποικιλότητα που κρύβεται στα τοπία της περιοχής, όπως μονοπάτια, πετρόκτιστους τοίχους και αμμόλοφους. Στόχος, είναι η ευαισθητοποίηση για λιγότερο γνωστά είδη φυτών και ζώων και η σημασία τους για την ταυτότητα των νησιών, καθώς και η αντιμετώπιση απειλών από ανάπτυξη και κλιματική αλλαγή. Το πρόγραμμα μετατρέπει τους μαθητές σε πρεσβευτές της βιοποικιλότητας, προάγει τον βιώσιμο τουρισμό και ενισχύει τη σύνδεση των κοινοτήτων με τη φύση.

Οι βασικοί στόχοι περιλαμβάνουν την ενημέρωση για τη χλωρίδα και πανίδα των Κυκλάδων, την ανάδειξη της αξίας των ειδών που συχνά αγνοούνται, την ενδυνάμωση των σχολείων για να γίνουν φύλακες της βιοποικιλότητας και τέλος, την προώθηση του ρόλου των προστατευόμενων περιοχών στην ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή.

Κύρια δράση του προγράμματος που υλοποιείται από την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας “Καβίλια”, σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία Σύρου – Ερμούπολη και με την υποστήριξη του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και του Cycladic Ιdentity, είναι η δημιουργία εκπαιδευτικών “γεωκρυπτών”, ξύλινων δηλαδή κουτιών που θα σχεδιάσουν οι μαθητές και θα κρύψουν στα νησιά. Κάθε κρυψώνα περιλαμβάνει πληροφορίες για τοπικά είδη, στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, φωτογραφίες, σημειώματα και δημιουργικά αντικείμενα, όπως θυμάρι, συνταγές ή μέλι.

Στη συνέχεια, οι μαθητές θα επιλέγουν μια τοποθεσία στο νησί τους για να τοποθετήσουν τις κρυψώνες και να ανεβάσουν τις απαραίτητες γεωτοποθεσίες στην εφαρμογή geocaching, όπου θα περιμένουν τους «αναζητητές» να τις ανακαλύψουν και να αλληλεπιδράσουν δημιουργικά με το περιεχόμενό τους. Η δημιουργική αλληλεπίδραση περιλαμβάνει την εικονογράφηση ή τη σκιαγράφηση του παρουσιαζόμενου είδους στο σημειωματάριο μέσα στην κρυψώνα, αφήνοντας το προσωπικό τους «σήμα» στην κρυψώνα.

Το έργο θα παράξει ένα πλήρες σύνολο εκπαιδευτικών και ενημερωτικών υλικών επικεντρωμένων στη βιοποικιλότητα των Κυκλάδων. Αυτά περιλαμβάνουν ένα e-book που θα παρουσιάζει 100 είδη φυτών και ζώων, μια όμορφα γραμμένη και εικονογραφημένη παιδική ιστορία, και ένα εκπαιδευτικό σενάριο σε μορφή PDF για χρήση σε εργαστήρια ανάπτυξης δεξιοτήτων τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ειδικά προσαρμοσμένο για τα νησιά όπου έχουν τοποθετηθεί οι κρυψώνες βιοποικιλότητας.

Επιπλέον, το έργο θα παράξει 100 χειροποίητες ξύλινες κρυψώνες για να υποστηρίξει τη μάθηση στο πεδίο και θα δημιουργήσει ένα ιστολόγιο για την κοινοποίηση και διάδοση όλων των παραγόμενων περιεχομένων στο ευρύτερο κοινό.