Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ναυτιλίας για τις ακτοπλοϊκές μεταφορές

Την Τετάρτη 24 Απριλίου τέθηκε σε διαβούλευση, η οποία θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα 6 Μαΐου και ώρα 15.00, το σχέδιο νόμου «Τροποποιήσεις στον ν. 2932/2001 Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές - Σύσταση Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής - Μετατροπή Λιμενικών Ταμείων σε Ανώνυμες Εταιρείες και άλλες διατάξεις».

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου «Με τη προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση επιχειρείται η βελτιστοποίηση της παροχής θαλασσίων συγκοινωνιών στα νησιά, προς τις ίδιες δύο βασικές κατευθύνσεις του θεσμικού πλαισίου που όρισε ο ν. 2932/2001, δηλαδή την εξασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Οι προτεινόμενες αλλαγές έχουν ως στόχο να επιλύσουν προβλήματα πρακτικής φύσης που ανέκυψαν στον χώρο των ακτοπλοϊκών μεταφορών, με τρόπο τέτοιο ώστε να διασφαλίζεται ο ελεύθερος  ανταγωνισμός αλλά και να καλύπτονται οι ιδιαίτερες ανάγκες επικοινωνίας των νησιωτών. Από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις κάποιες διορθώνουν εσφαλμένες διατυπώσεις, αλλά οι περισσότερες αποτελούν ρυθμίσεις που θα καταστήσουν τις ακτοπλοϊκές μεταφορές ευέλικτες και θα εξασφαλίσουν την κάλυψη των αναγκών της νησιωτικής Ελλάδας».   

Με το Άρθρο 2 οι θαλάσσιες ενδομεταφορές τακτικών γραμμών εκτελούνται από πλοία που δρομολογούνται σε γραμμή ή γραμμές του ενδεικτικού γενικού δικτύου ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών ή μέρος αυτής που καλύπτει τους λιμένες όλων των νησιών. Το ενδεικτικό δίκτυο καθορίζεται μέχρι την 31 Οκτωβρίου εκάστου έτους με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών, και οι δρομολογιακές γραμμές χαρακτηρίζονται ως κύριες και τοπικές. Προκειμένου να καθοριστεί το δίκτυο, διενεργείται από τον Ιούλιο μέχρι το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους διαβούλευση με τοπικούς φορείς και ζητείται η Γνώμη της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής. Πλοίο δρομολογούμενο σε γραμμή ορισμένης κατηγορίας μπορεί να εξυπηρετεί και λιμένα ή λιμένες, που περιλαμβάνονται σε γραμμή άλλης κατηγορίας.

Στο Άρθρο 4 επαναδιατυπώνονται οι λόγοι, εξ αιτίας των οποίων το  Υπουργείο μπορεί να τροποποιήσει στο αναγκαίο μέτρο τη Δήλωση ως προς τα στοιχεία των δρομολογίων. Σε περίπτωση που η Δήλωση τροποποιείται επειδή οι λιμενικές υποδομές στον αφετήριο λιμένα δεν επαρκούν για την διάθεση χώρου προβολής ή πρυμνοδέτησης κατά τον ίδιο χρόνο, και εφόσον δεν επιτευχθεί συμφωνία των πλοιοκτητών, ο αρμόδιος Υπουργός μπορεί, με γνώμη του Σ.Α.Σ, να αναθέτει στον αρμόδιο φορέα διαχείρισης του λιμένα να διενεργεί πλειοδοτικό διαγωνισμό για τον προσδιορισμό της  προτεραιότητας  προβολής  ή  πρυμνοδέτησης  κατά την εκτέλεση των συγκεκριμένων δρομολογίων έναντι καταβολής δικαιώματος. Με σκοπό την εξασφάλιση ενός αξιόπιστου δικτύου ακτοπλοϊας, που είναι ζωτικής σημασία για τους νησιώτες, θεσπίζεται η υποχρέωση του πλοιοκτήτη να πληροφορεί ορθά το κοινό σχετικά με την εκτέλεση των δρομολογίων και να μεριμνά για την έγκαιρη διάθεση – έκδοση εισιτηρίων στο επιβατικό κοινό, τουλάχιστον δύο μήνες πριν από την προγραμματισμένη εκτέλεση του δρομολογίου. Με τον τρόπο αυτόν διαφαίνεται έγκαιρα η πραγματική πρόθεση να εκτελεστεί ένα δρομολόγιο.  

Στο Άρθρο 5 επέρχονται αλλαγές που αφορά στην τακτική δρομολόγηση των  επιβατηγών υδροπτερύγων και ταχύπλοων πλοίων. Ειδικότερα ρυθμίζεται η  εκπρόθεσμη, μετά την 31 Ιανουαρίου, δρομολόγησης υδροπτέρυγου ή ταχύπλοου πλοίου, η οποία είναι δυνατή εφόσον πληρούνται οι γενικές προϋποθέσεις τακτικής δρομολόγησης και ικανοποιούνται συγκοινωνιακές ανάγκες που δεν καλύπτονται  από τα ήδη δρομολογημένα πλοία με τακτική δρομολόγηση ή με συμβάσεις του άρθρου όγδοου. Στην περίπτωση αυτή η εκτέλεση των δρομολογίων είναι υποχρεωτική για συνεχόμενο χρονικό διάστημα 6 μηνών από τη δρομολόγηση στη  συγκεκριμένη γραμμή ή γραμμές.  Με τον τρόπο  αυτό αποφεύγεται το φαινόμενο εκ των υστέρων δρομολόγησης ταχύπλοων, που παρέχουν πιο αναβαθμισμένες υπηρεσίες, εις βάρος των ήδη δρομολογούμενων μέσα σε ένα ήδη διαμορφωθέν δίκτυο. Για λόγους ισότητας και με σκοπό την διασφάλιση του ελεύθερου  ανταγωνισμού, τα πλοία της παραπάνω κατηγορίας μπορούν να δρομολογηθούν και με την τακτική διαδικασία.

Στο Άρθρο 7 επέρχονται αλλαγές που αφορούν στην εκτέλεση και την διακοπή των δρομολογίων. Ο πλοιοκτήτης ή περισσότεροι πλοιοκτήτες από κοινού δεν μπορούν να μεταβάλουν μονομερώς τα δρομολόγια, ούτε τον προγραμματισμένο χρόνο διακοπής τους. Η μεταβολή των δρομολογίων, συμπεριλαμβανομένης της δρομολογιακής γραμμής και του προγραμματισμένου χρόνου διακοπής τους, επιτρέπεται αν υποβληθεί σχετικό αίτημα και κριθεί, με απόφαση του Υπουργού, ύστερα από γνώμη του Σ.Α.Σ., ότι με την αποδοχή του αιτήματος δεν διαταράσσεται η εξυπηρέτηση της γραμμής και δεν τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια των συγκοινωνιών. Για την αντιμετώπιση έκτακτων συγκοινωνιακών αναγκών, ο αρμόδιος Υπουργός μπορεί, κατόπιν σχετικού αιτήματος να αποφασίζει για προσωρινή τροποποίηση ή περικοπή δρομολογίων, μεταβολή του προγραμματισμένου χρόνου διακοπής τους, μεταβολή δρομολογιακής γραμμής, καθώς και εκτέλεση έκτακτων δρομολογίων ή προσεγγίσεων σε δρομολογημένα πλοία. Σε περίπτωση που η παραπάνω αρμοδιότητα μεταβιβάζεται, στη σχετική απόφαση καθορίζονται, ύστερα από γνώμη του Σ.Α.Σ., τα όργανα, τα κριτήρια αποδοχής των αιτημάτων, καθώς και τα μέγιστα προσωρινά χρονικά διαστήματα. Προσωρινή τροποποίηση δρομολογίων δεν μπορεί να αποφασιστεί από τον Μάιο μέχρι και τον Αύγουστο του έτους δρομολόγησης.

Στο Άρθρο 8 ορίζεται ότι η έκτακτη δρομολόγηση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15 ημέρες. Σκοπός της διάταξης είναι να διασφαλίσει την εξαιρετική φύση της κατά παρέκκλιση αυτής διαδικασίας, ώστε να μην γίνεται κατάχρηση αυτής της. Στο ίδιο εδάφιο προβλέπεται βέβαια η δυνατότητα παράτασης αυτής της προθεσμίας αλλά μόνο στην περίπτωση που δεν θα έχουν εξαλειφθεί οι λόγοι που δικαιολογούν την έκτακτη δρομολόγηση και μόνο για μία φορά. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται να περιοριστεί στην πράξη αυτού του είδους η δρομολόγηση αποκλειστικά στις περιπτώσεις που αυτό είναι απαραίτητο.

Στο Άρθρο 10 αναμορφώνονται οι διατάξεις για την συγκρότηση και την λειτουργία του Σ.Α.Σ. και επέρχονται μικρές αλλαγές στην σύνθεσή του, η οποία είναι πλέον 17μελής. Από τους φορείς, οι οποίοι πλέον εκπροσωπούνται με ένα μέλος. Στους φορείς προστέθηκε η Ομοσπονδία Ναυτικών Πρακτόρων Ελλάδος (Ο.Ν.Π.Ε.) και αφαιρέθηκε το Τ.Ε.Ε., επειδή η μέχρι σήμερα εμπειρία έδειξε ότι δεν υπάρχει άμεσος συσχετισμός με ρόλου του με την ακτοπλοΐα. Οι εκπρόσωποι της τοπικής οικονομίας θα έχουν άλλωστε την ευκαιρία να διατυπώσουν την γνώμη ως προς την διαμόρφωση του ενδεικτικού δικτύου, κατά την διάρκεια της διαβούλευσης που προβλέπεται. Στο ίδιο άρθρο προβλέπεται η έκδοση Κανονισμού Λειτουργίας του Σ.Α.Σ με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ώστε να καθοριστεί ο τρόπος λειτουργίας του και οι αρχές, με βάση τις οποίες θα λαμβάνει τις αποφάσεις του.

Στο Άρθρο 11 με αναμορφώνονται οι ποινικές και διοικητικές κυρώσεις που  προβλέπει ο  ν. 2932/2001. Με το πλημμέλημα τιμωρείται η εκτέλεση δρομολογίων και έκδοση εισιτηρίων για δρομολόγια, για τα οποία δεν υφίσταται Ανακοίνωση Δήλωσης Δρομολόγησης ή Απόφαση Δρομολόγησης. Στην διάταξη ορίζονται με σαφήνεια τα στοιχεία της αξιόποινης πράξης και προβλέπεται ρήτρα επικουρικότητα, με την έννοια ότι η εφαρμογή της υποχωρεί αν η ίδια συμπεριφορά υπάγεται σε άλλους κυρωτικούς κανόνες. Τέλος το εν λόγω πλημμέλημα καθορίζεται ως διωκόμενο κατόπιν αίτησης του αρμόδιου Υπουργού, ο οποίος ενημερώνεται για την συνδρομή των όρων της αντικειμενικής υπόστασης με κάθε τρόπο από την αρμόδια λιμενική αρχή. Ο τρόπος αυτός έναρξης της ποινικής δίωξης επιλέχθηκε ώστε να εξετάζεται κάθε φορά εάν υπήρξε πραγματική διατάραξη της εξυπηρέτησης των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών από την ενέργεια του δράστη. 

Τα επόμενα άρθρα προβλέπεται η επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε τρεις πολύ σημαντικές  παραβάσεις, οι οποίες παραβλάπτουν την ασφάλεια των θαλασσίων συγκοινωνιών και δυσχεραίνουν υπέρμετρα την ανταπόκριση του κράτους στο δικαίωμα των νησιωτών για επικοινωνία. Πρόκειται για τις περιπτώσεις που α) κατά τη διάρκεια της δρομολόγησης πλοίου, διαπιστώνεται με κάθε τρόπο ότι δεν πληρείται τουλάχιστον μία από τις προϋποθέσεις ή τους όρους των άρθρων 2 έως και 4Α του παρόντος νόμου και διαταράσσεται για τον λόγο αυτόν η  εξυπηρέτηση της γραμμής, β) μετά την ανακοίνωση της δρομολόγησης, το πλοίο δεν ξεκινήσει ή, αφού ξεκινήσει, διακόψει τα δρομολόγιά του, χωρίς να συντρέχουν οι όροι της νόμιμης διακοπής των δρομολογίων και γ) γίνεται δεκτό αίτημα πλοιοκτήτη να δρομολογήσει ένα επιπλέον πλοίο αλλά το πλοίο, για το οποίο έχει ανακοινωθεί δήλωση δρομολόγησης διακόψει τα δρομολόγιά του για χρονικό διάστημα που  υπερβαίνει τις 60 ημέρες. Στις παραπάνω περιπτώσεις προβλέπονται διοικητικές  κυρώσεις, αφού κληθεί ο φερόμενος ως παραβάτης να εκφράσεις τις απόψεις του. Οι διοικητικές κυρώσεις ενισχύουν την ΚΑΕ του Υπουργείου Ναυτιλίας για τις άγονες γραμμές, δηλαδή εξυπηρετούν ειδικό σκοπό που εναρμονίζεται πλήρως με την βλαπτική συμπεριφορά του παραβάτη.