Επίσημα σε εφαρμογή το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Αντιπάρου

Ένας πιο βιώσιμος τρόπος με τον οποίο θα διαχειρίζονται τα απόβλητα, επιλέχθηκε στην Αντίπαρο, καθώς επικαιροποιήθηκε το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΟ.Σ.Δ.Α) κατά τη διάρκεια του πρόσφατου Δημοτικού Συμβουλίου. Τα ΤO.Σ.Δ.A των Δήμων, όπως αυτό του Δήμου Αντιπάρου, εντάσσονται στην νέα πολιτική διαχείρισης αποβλήτων που υλοποιείται τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. 

Σύμφωνα και με το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Α), προωθείται η εφαρμογή ενός νέου μοντέλου διαχείρισης στερεών αποβλήτων, που αφορά στη διαχείριση με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών. Η σύγχρονη τάση στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφορά στη μετατροπή της σε βιώσιμη διαχείριση υλικών μέσω της μετάβασης στην Κυκλική Οικονομία. Οι στόχοι που τίθενται για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων συνδέονται άμεσα με τη χωριστή συλλογή, ενώ η ανάμιξη αποβλήτων με διαφορετικές ιδιότητες πρέπει να αποφεύγεται. 

Ο ρόλος των Δήμων 

Ο ρόλος των Δήμων είναι ιδιαίτερα σημαντικός καθώς το πρώτο βήμα μετάβασης στην κυκλική οικονομία είναι η σύνδεση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης στερεών αποβλήτων με τις αρχές και τις κατευθύνσεις αυτής, με στόχο την βιώσιμη επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης και ανάκτησης. Σύμφωνα λοιπόν και με το επικαιροποιημένο Ε.Σ.Δ.Α, αλλά και με βάση των υπό αναθεώρηση ΠΕ.Σ.Δ.Α. Νοτίου Αιγαίου, έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην εφαρμογή δράσεων διαλογής στη πηγή διακριτών ρευμάτων αποβλήτων και στο σχεδιασμό των σημείων συγκέντρωσης αυτών των υλικών, είτε για προώθηση στην αγορά (ανακυκλώσιμα), είτε για περαιτέρω επεξεργασία (βιοαπόβλητα), προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του νέου θεσμικού πλαισίου της Ε.Ε. για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων. 

Σκοπός του σχεδίου

Σκοπός του παρόντος σχεδίου είναι να αξιολογήσει το υφιστάμενο πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων του Δήμου Αντιπάρου, καθώς και να προτείνει πρακτικές και ενέργειες βελτίωσης στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης οικονομικών, φυσικών πόρων και του επαναπροσδιορισμού της ιεράρχησης στη διαχείριση των αποβλήτων σύμφωνα με τις νομικές επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις νέες πολιτικές τάσεις. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα Τοπικό Σχέδιο Δράσης για τη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων που παράγονται στα όρια του Δήμου, με συγκεκριμένους στόχους και δράσεις για τα επόμενα 5 έτη (2023-2027), το οποίο βασίζεται σε ένα νέο, πιο αποκεντρωμένο μοντέλο διαχείρισης που δίνει έμφαση σε συνδυασμένες δράσεις του Δήμου και της Περιφέρειας. Το μοντέλο αυτό αποσκοπεί στην επίτευξη κοινωνιών που κάνουν αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων, κοινωνιών «μηδενικών αποβλήτων».

Οι κατευθύνσεις και οι στόχοι του σχεδίου

Πιο συγκεκριμένα, το παρόν Το.Σ.Δ.Α συνεπάγεται κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό όφελος για το Δήμο και λειτουργεί προς τις κάτωθι κατευθύνσεις και στόχους:

    • Να ενσωματώσει τις νέες απαιτήσεις και στόχους τόσο της Εθνικής όσο και της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων,

    • Να ικανοποιήσει αλλά και να υπερβεί τους στόχους του ΠΕ.Σ.Δ.Α, Ε.Σ.Δ.Α και του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων

    • Να μειώσει το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων

    • Να αυξήσει την απασχόληση και την κοινωνική επιχειρηματικότητα

    • Να αναπτύξει νέες δράσεις, στην βάση ενός συνολικού σχεδίου και όχι αποσπασματικά, στην κατεύθυνση των τριών βασικών προτεραιοτήτων της ιεράρχησης (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση-κομποστοποίηση)

    • Να καθορίζει τους στόχους που υιοθετεί ο Δήμος Αντιπάρου,

    • Να βελτιώσει τις υπηρεσίες του Δήμου ως προς τους πολίτες σε σχέση με την καθαριότητα και τη διαχείριση των αποβλήτων.

    • Να αναδείξει τα απαιτούμενα έργα και δράσεις (πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης, διαλογής στη πηγή και ανακύκλωσης, όσο και τη μείωση των απορριμμάτων προς ταφή) καθώς και τις υποδομές που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων,

    • Να αναδείξει το σημαντικό ρόλο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών για την επιτυχία των προτεινομένων δράσεων και της μεγίστης κοινωνικής συμμετοχής,

    • Να τροφοδοτήσει στοιχεία/προτάσεις την διαδικασία αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α), και τέλος

    • Να εκτιμήσει τον απαιτούμενο προϋπολογισμό αναφορικά με το επενδυτικό κόστος υλοποίησης των προτεινόμενων έργων και δράσεων.

Άμεσα εξυπηρετούμενος πληθυσμός από την επικαιροποίηση του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης

Αποβλήτων αποτελούν στο σύνολό τους οι κάτοικοι του Δήμου Αντιπάρου (1.264 μόνιμοι

κάτοικοι, απογραφή 2022). Ωφελούμενος πληθυσμός αποτελεί και ο εποχιακός πληθυσμός του

Δήμου, ο οποίος αυξάνεται την τουριστική περίοδο καθώς ο Δήμος έχει σημαντική άφιξη

επισκεπτών την καλοκαιρινή περίοδο.

Στόχος του Ε.Σ.Δ.Α

Ο βασικός στόχος του Ε.Σ.Δ.Α είναι η ανάπτυξη και ο καθορισμός της στρατηγικής, των πολιτικών, των στόχων, των κατευθύνσεων και των κατάλληλων μέτρων που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός, έμφαση δίνεται στην πρόληψη και μείωση της παραγωγής αποβλήτων, στον περιορισμό της χρήσης των φυσικών πόρων βελτιώνοντας την αποδοτικότητα τους, με τελικό σκοπό τη μετάβαση σε μια κυκλική και αειφόρο οικονομία. Για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας, την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας το σχέδιο αυτό συνδυάζεται με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (Ε.Σ.Ε.Κ) στο πλαίσιο της μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη μέχρι το 2050.]

Διαλογή στην πηγή

Το κυριότερο χαρακτηριστικό της Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) είναι η ενεργός συμμετοχή του πληθυσμού στο πρόγραμμα. Η διαλογή των υλικών γίνεται από τους κατοίκους και μόνο. Για το λόγο αυτό όχι μόνο προϋποθέτει ευρεία συμμετοχή, αλλά την απαιτεί. Διάφοροι παράγοντες καθορίζουν τον βαθμό συμμετοχής των κατοίκων, με κυριότερους το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο. Εκτός αυτού, καθοριστικό ρόλο παίζουν η ενημέρωση του κοινού για την αναγκαιότητα της ΔσΠ και της ανακύκλωσης γενικότερα με χρήση όλων των δυνατών μέσων, η παιδεία και ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος, ο σωστός σχεδιασμός λειτουργίας και η διαρκής παρακολούθηση του προγράμματος.

Σε κάθε περίπτωση, ένα ιδανικό σύστημα ανακύκλωσης με ΔσΠ πρέπει να είναι βολικό στην εφαρμογή του (με τις μικρότερες δυνατές απαιτήσεις από τον πολίτη), να δίνει καθαρά επί μέρους συστατικά ώστε να διευκολύνεται η αξιοποίησή τους, να έχει μεγάλη απόδοση για κάθε χωριστά συλλεγόμενο συστατικό και να χαρακτηρίζεται από χαμηλό κόστος κατασκευής – εγκατάστασης και λειτουργίας. 

Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και πηγές χρηματοδότησης

Για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης θεωρείται ότι το παρόν Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων θα είναι έτοιμο μέσα στο έτος 2023 (κατάθεση, έγκριση κλπ) οπότε θα μπορεί να εφαρμοστεί από το Α’ εξάμηνο του 2024 με ορίζοντα εκτέλεσης μέχρι το 2027.

Η χρηματοδότηση των μελετών εφαρμογής καθώς και των αναγκαίων έργων και προμηθειών δύναται να πραγματοποιηθούν με κάποιο από τους παρακάτω τρόπους ή με συνδυασμό αυτών, που είναι: Αξιοποίηση πόρων ΕΣΠΑ 2014 – 2020, Δανειοδότηση από Ταμείο Παρακαθηκών & Δανείων, Ιδία κεφάλαια του Δήμου Αντιπάρου, Συνεταιριστική διαχείριση από τους πολίτες, Σύμπραξη Δήμου με Ιδιώτη.