Διαχρονική "μάχη" για τη φυσιογνωμία του νησιού

Η Φολέγανδρος βρίσκεται στο επίκεντρο του διαλόγου για το μέλλον της χωρικής της ανάπτυξης, μετά την παρουσίαση των τριών σεναρίων του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) από τους μελετητές, στο τέλος Σεπτεμβρίου. Το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως στις 4 Οκτωβρίου 2025 για να εγκρίνει τις θέσεις και τις προτάσεις του Δήμου, οι οποίες αναρτήθηκαν στην επίσημη πλατφόρμα διαβούλευσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Στην ανοιχτή εκδήλωση που είχε προηγηθεί, παρουσιάστηκαν τρία εναλλακτικά σενάρια για την πολεοδομική οργάνωση του νησιού, με επικρατέστερο αυτό της "ήπιας παρέμβασης", που δίνει έμφαση στη διατήρηση της φυσιογνωμίας και του χαρακτήρα της Φολεγάνδρου.

Το Δημοτικό Συμβούλιο, με τη συνδρομή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), διαμόρφωσε ένα αναλυτικό πλαίσιο προτάσεων που αποτυπώνει την επιθυμία της τοπικής κοινωνίας για αυστηρή προστασία του τοπίου και περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.

Κ. Μαρινάκης: "Κινδυνεύουμε να χάσουμε την εικόνα μας και την αυθεντικότητά μας"

Ο δήμαρχος Φολεγάνδρου, Κυριάκος Μαρινάκης μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" για το μέλλον του νησιού, την επικρατέστερη πρόταση για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, για τις απαγορεύσεις, αλλά και το πως η Φολέγανδρος θα μπορέσει να κρατήσει ή να φέρει περισσότερους μόνιμους κατοίκους. Μεταξύ άλλων, τόνισε πως "δεν πάμε στα άκρα, ούτε στην πλήρη απαγόρευση, ούτε στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη. Θέλουμε μια μέση λύση με λογικές τροποποιήσεις."

Ποια είναι η θέση του νησιού και η δική σας απέναντι σε μια τέτοια διαδικασία, όπως η συζήτηση για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο;

"Αρχικά βλέπουμε ότι υπάρχει μια άναρχη δόμηση. Το έχουμε διαπιστώσει εδώ και χρόνια και τώρα το φαινόμενο έχει μεγαλώσει. Κινδυνεύουμε να χάσουμε την εικόνα μας και την αυθεντικότητά μας. Οι αποφάσεις που βγήκαν στο Εθνικό Συμβούλιο δείχνουν ότι η πρόταση του Τοπικού Πολεοδομικού κινείται σε μια συγκεκριμένη ρότα, έχει σχεδιαστεί μια πρόταση με κάποια σωστά στοιχεία, αλλά χρειάζεται διορθώσεις. Πάνω σε αυτή την πρόταση ζητήσαμε κάποιες τροποποιήσεις".

Ποιες είναι οι βασικές παρατηρήσεις που κάνατε;

"Η πρόταση λέει ότι η αρτιότητα θα πάει στα 8 με 9 στρέμματα. Εμείς θεωρούμε ότι αυτό είναι λάθος, γιατί απαξιώνουμε τις περιουσίες των δημοτών. Το 90% των δημοτών έχει ιδιοκτησίες που δεν ξεπερνούν τα 4-5 στρέμματα. Οπότε, αυτομάτως, την άλλη μέρα το πρωί, όταν ισχύσει το Προεδρικό Διάταγμα, οι περιουσίες αυτές θα είναι απαξιωμένες. Με συνέπεια να μην ξαναπατήσει κανείς να χτίσει στα 8 στρέμματα. Η πιο σημαντική πρόταση που κάναμε είναι να παραμείνει η αρτιότητα στα 4 στρέμματα, αλλά να μην υπάρχει δυνατότητα για ξενοδοχειακή μονάδα σε αυτά".

Ζητάτε και αλλαγές στα τετραγωνικά δόμησης;

"Ναι. Αυτή τη στιγμή ισχύουν τα 185 τετραγωνικά εκτός σχεδίου, με ένα κομμάτι λιθοδομής για να πιάνονται τα μέτρα. Εμείς ζητάμε να πάμε στα 120 τετραγωνικά καθαρό χώρο, συν περίπου 30 τετραγωνικά για τη λιθοδομή. Θέλουμε να υπάρχει μόνο λιθοδομή, για να χρησιμοποιείται η τοπική πέτρα. Δεν θέλουμε να έχουμε διάσπαρτα σπιτάκια σε άσπρο χρώμα, που θα απαξιώσουν τη γη και θα αλλάξουν την εικόνα του νησιού".

Αναφέρατε και το θέμα της εξόρυξης πέτρας. Τι ακριβώς ζητάτε;

"Ζητάμε οπωσδήποτε να οριστούν δύο σημεία όπου θα μπορεί να γίνεται εξόρυξη πέτρας. Αυτή τη στιγμή οι άδειες που βγαίνουν ορίζουν ότι η λιθοδομή πρέπει να είναι με τοπική πέτρα, αλλά δεν έχουμε νταμάρι, δεν έχουμε λατομείο. Αναγκαζόμαστε να φέρνουμε πέτρα από άλλα νησιά, από την Πάρο, τη Σίφνο, τη Νάξο. Έτσι όμως αλλάζει η μορφολογία του νησιού. Δεν μπορεί να χρησιμοποιείται πέτρα της Πάρου, γιατί έχει άλλο χρώμα. Εδώ που είμαστε βράχος, πρέπει να έχουμε δικό μας νταμάρι για να βγάζουμε την πέτρα μας και να μην αλλοιώνουμε το τοπίο".

Ένα άλλο σημείο αφορά sτα τοπόσημα και τις πισίνες. Ποια είναι η θέση σας;

"Στα τοπόσημα, όπως ο ναός της Παναγίας πάνω από τη Χώρα, ζητάμε να παραμείνουν όπως είναι και να μην οικοδομηθούν. Αυτές οι περιοχές είναι προστατευμένες, και πρέπει να μείνουν έτσι.
Για τις πισίνες, ζητάμε πλήρη απαγόρευση. Να μην υπάρχει πουθενά πισίνα, ούτε σε κατοικίες, ούτε εκτός σχεδίου. Αν εξαιρεθεί κάτι, να είναι μόνο ένα κύριο τουριστικό κατάλυμα μέσα στον οικισμό και εκεί να επιτρέπεται μία πισίνα. Γιατί είναι αδιανόητο να μην υπάρχει χώρος στις παραλίες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο και να γεμίζει το νησί ιδιωτικές πισίνες. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια η Πολεοδομία δεν ενημερώνει τον Δήμο για τις άδειες που εκδίδει. Είμαστε σε μια συνεχή αναζήτηση για να δούμε τι ισχύει και τι όχι. Πρέπει να υπάρξει τάξη".

Πολλοί μιλούν για τη δυσκολία να παραμείνουν κάτοικοι στο νησί. Ποια είναι η εικόνα που έχετε;

"Τα νούμερα δεν είναι καλά. Έχουμε περίπου 8% μείωση πληθυσμού. Οπότε δεν υπάρχει δυνατότητα επέκτασης του οικισμού. Ένα από τα σενάρια ήταν να ζητήσουμε μια μικρή επέκταση, για να κρατήσουμε τον κόσμο κοντά στο κέντρο, αλλά αυτό δεν γίνεται βάσει της νομοθεσίας. Για να το μηδενίσουμε και να αποκτήσουμε θετικό πρόσημο, θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία.
Πρέπει να σταματήσει εντελώς το Airbnb. Αυτή τη στιγμή σχεδόν όλα τα σπίτια έχουν γίνει Airbnb και δεν υπάρχουν κατοικίες. Ήρθε πρόσφατα μια οικογένεια να μείνει και δεν βρήκε σπίτι. Οι παλιότεροι έλεγαν "σπίτι όσο χωρείς και γη όσο θωρείς", αλλά τώρα τα σπίτια είναι 30-40 τετραγωνικά και δεν μπορούν να στεγάσουν οικογένεια. Γι’ αυτό λέμε να μείνουν τα 4 στρέμματα, για να μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα σπίτι. Θέλουμε σπίτια για τους ανθρώπους του νησιού".

Από τα σενάρια που παρουσιάστηκαν, πού καταλήγετε ως Δήμος;

"Ουσιαστικά κλείνουμε προς το δεύτερο σενάριο, της ήπιας ανάπτυξης. Δεν πάμε στα άκρα, ούτε στην πλήρη απαγόρευση ούτε στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη. Θέλουμε μια μέση λύση με λογικές τροποποιήσεις. Ζούμε το πρόβλημα από μέσα. Οι μελετητές ασχολούνται με νούμερα και στατιστικά, αλλά δεν έχουν την πραγματική εικόνα. Κάναμε μία πολύ καλή περιήγηση μαζί τους στο νησί και είδαν τα προβλήματα ένα προς ένα. Για παράδειγμα, δεν είχαν σκεφτεί το ζήτημα του νταμαριού, του λατομείου. Εμείς το γνωρίζουμε, γιατί το ζούμε".

Συμμετέχουν ενεργά οι κάτοικοι στη διαβούλευση;

"Ναι, συμμετέχουν. Τους έχουμε παροτρύνει να αφήσουν και τα δικά τους σχόλια. Τις τελευταίες μέρες ασχολούνται περισσότερο, αλλά δεν υπάρχει πάντα σωστή ενημέρωση. Το λάθος είναι ότι πολλοί κοιτούν το προσωπικό τους συμφέρον, αν κερδίζουν ή αν χάνουν. Δεν είναι όμως έτσι. Πρέπει να βλέπουμε τη συνολική εικόνα. Το μεγάλο ζητούμενο είναι να υπάρχει μια σφαιρική άποψη για το μέλλον της Φολεγάνδρου. Πιστεύω ότι είμαστε σε καλό δρόμο και ελπίζω να δούμε σύντομα να υλοποιούνται αυτά που ζητάμε".