Λαϊκή Συσπείρωση Σύρου - Ερμούπολης: "Η οργάνωση του κοινωνικού χώρου είναι ένα καθαρά ταξικό ζήτημα"

Για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο εξέδωσε ανακοίνωση η Λαϊκή Συσπείρωση Σύρου - Ερμούπολης, γνωστοποιώντας "μια τοποθέτηση επί της αρχής" για το θέμα. 

Η ανακοίνωση

Ας αρχίσουμε από τα βασικά. Τι είναι το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΤΠΣ) ή καλύτερα τι δεν είναι; Το ΤΠΣ δεν είναι ένα ουδέτερο, επιστημονικό – τεχνοκρατικό εργαλείο.

Η «χωρική» πολιτική, ο χωροταξικός σχεδιασμός, στον οποίο εντάσσονται και τα ΤΠΣ, έρχεται να νομοθετήσει και να νομιμοποιήσει, επί της ουσίας, την ήδη υφιστάμενη κατάσταση, η οποία σχηματικά μπορεί να δοθεί ως εξής: η αγορά αποφασίζει, θέτει τις προτεραιότητες της και το αστικό κράτος υλοποιεί την χωρική κατανομή, το είδος των επενδύσεων και τον χρόνο υλοποίησης τους. Το σχήμα αυτό είναι σχετικά απλό αλλά κρύβει όλη την ουσία και τη στόχευση του ΤΠΣ, το οποίο έρχεται να διαχειριστεί τη δημόσια και ιδιωτική γη, να καθορίσει χρήσεις γης που θα συμβάλουν σημαντικά στις επιδιώξεις των επιχειρηματικών ομίλων στην κατεύθυνση της λεγόμενης «πράσινης» ανάπτυξης, των αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων, της ενίσχυσης του «συγκριτικού πλεονεκτήματος» της περιοχής μας, δηλαδή του τουρισμού.

Τόσο τα ΤΠΣ όσο και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ), πρέπει βάσει νόμου να εναρμονίζονται πλήρως με τα υπερκείμενα Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού – το Γενικό Χωροταξικό, το Περιφερειακό Χωροταξικό, το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό κ.λπ. Σε αυτή τη βάση εμείς λέμε πως το ΤΠΣ που ήρθε για τη Σύρο δεν «έπεσε από τον ουρανό», οι τάσεις – οι γενικές κατευθύνσεις - είναι δημοσιοποιημένες εδώ και χρόνια. Πολύ περισσότερο δε, που τα ΤΠΣ αξιοποιούν ένα ολόκληρο πλέγμα νομοθετικών παρεμβάσεων, που περιλαμβάνουν την υφιστάμενη Χωροταξική και Πολεοδομική νομοθεσία, τη χωροθέτηση των ΑΠΕ, την «απελευθέρωση» από τον κρατικό έλεγχο της έκδοσης αδειών δόμησης, τους όρους για την εκτός σχεδίου δόμηση, την ιδιωτική πολεοδόμηση κ.ο.κ.

Γίνεται άρα αντιληπτό, ή θα έπρεπε να γίνεται, πως οι βασικές κατευθύνσεις του ΤΠΣ, δεν βγήκαν από το κεφάλι των μελετητών αλλά βρίσκονται σε άμεση συσχέτιση με το γενικό πλαίσιο της κεντρικής πολιτικής, όπως έχει διαμορφωθεί από τις κυβερνήσεις των τελευταίων ετών και δεν μπορούν να παρεκκλίνουν αυτής. Άλλα αυτό «κάνει τζιζ» και δεν το ακουμπάει κανείς.

Άρα το ζήτημα είναι βαθιά πολιτικό και αφορά τον κεντρικό αναπτυξιακό σχεδιασμό. Το τι προβλέπεται π.χ. για τους όρους δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, ακολουθεί την γενική κατεύθυνση που υλοποιείται από την ισχύουσα νομοθεσία, που αποσκοπεί στον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης μέσω της αύξησης των «αρτιοτήτων», για να επιταχυνθεί η συγκέντρωση γης και ακίνητης περιουσίας γενικότερα στα χέρια μεγάλων ομίλων και μεγάλο-καρχαριών, ωθώντας τους μικροϊδιοκτήτες που δεν θα μπορούν να δομήσουν, να αναγκαστούν να πουλήσουν φθηνά στους μεγάλους «επενδυτές».

Για αυτό και η ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι «fast-track». Προτάσσοντας έναν ψευδεπίγραφο «συμμετοχικό» σχεδιασμό, δίνοντας το περιθώριο σε κατοίκους και φορείς, να εκφράσουν γνώμη για ένα πολυσύνθετο και διεπιστημονικό αντικείμενο μόλις σε 5 ημερολογιακές μέρες!! Μιλάμε για προσχηματικές διαδικασίες και το εννοούμε, καθώς πέραν αυτών, σύμφωνα με τη νομοθεσία οι μελετητές δεν υποχρεούνται καν να λάβουν υπόψη τους, πόσο μάλλον να ενσωματώσουν τις όποιες παρατηρήσεις απ’ τη «διαβούλευση». Υποχρέωση προσαρμογών έχουν μόνο για τις υποδείξεις και διορθώσεις του ΥΠΕΝ και του ΤΕΕ.

Η Λαϊκή Συσπείρωση δεν μπορεί να συμφωνήσει τόσο με τις διαδικασίες, όσο και πολύ περισσότερο με το περιεχόμενο μιας μελέτης η οποία δε λαμβάνει υπόψη της τις λαϊκές ανάγκες.

Πιο συγκεκριμένα, ένα ΤΠΣ θα πρέπει:

1. Να  διασφαλίζει την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού, δομημένου και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Να θεσμοθετεί μέτρα προστασίας των φυσικών πόρων όπως το νερό, τη θάλασσα, τις ακτές, τα δάση, τη χλωρίδα και την πανίδα. Η επίκληση της προστασίας του περιβάλλοντος από τα ΤΠΣ, μέσω των περιορισμών που αυτά θέτουν, είναι μια ξεδιάντροπη κοροϊδία. Ο νομοθέτης και εδώ έχει προβλέψει ώστε οι μεγαλοκαρχαρίες να ξεγλιστρούν κανονικά και με τον νόμο. Οποιαδήποτε επένδυση ενταχθεί στα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ), παρακάμπτει οποιαδήποτε πρόβλεψη προστασίας, αφού σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ ΠΕ Ολομ. (29/2015) το ΕΣΧΑΣΕ δεν εντάσσεται σε κανένα από τα προβλεπόμενα είδη χωροταξικού σχεδιασμού. Έτσι απλά.

2. Να προστατεύει τις περιοχές Natura, να απαγορεύει την εγκατάσταση ΑΠΕ, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, τουριστικών μονάδων κ.ο.κ. εντός αυτών. Να προστατεύει την πολιτισμική κληρονομιά από τα ιδιωτικά συμφέροντα και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Να απαγορεύει ρητά των περεταίρω εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων στο νησί.

3. Να εξασφαλίζει την επέκταση και όχι την παραπέρα συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα με όλες τις απαραίτητες υποδομές, νερό, φράγματα, δίκτυα.  

4. Να προβλέπει τις υποδομές που θα καλύπτουν τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες, σχολεία, χώρους άθλησης, χώρους για πολιτιστικές δραστηριότητες, πάρκα και λοιποί ελεύθεροι χώροι για αναψυχή,  αντιπλημμυρικά έργα, αντισεισμική θωράκιση, αντιπυρική προστασία, δρόμους ασφαλείς,  χώρους στάθμευσης. Να οριοθετεί τα ρέματα.

5. Να αξιοποιεί τη γη για τη δημιουργία λαϊκής στέγης μακριά από μεγάλες επιχειρηματικές δραστηριότητες με ΣΔΙΤ.

6. Να αξιοποιεί τη γη για την κατασκευή των απαραίτητων κοινωνικών υποδομών όπως οι δομές Υγείας, των απαραίτητων τεχνικών έργων και υποδομών όπως τα έργα ύδρευσης – αποχέτευσης, οι λιμενικές εγκαταστάσεις, για φθηνή ακτοπλοϊκή συγκοινωνία.

Η οργάνωση του κοινωνικού χώρου είναι ένα καθαρά ταξικό ζήτημα, βαθιά πολιτικό. Σε αυτή τη βάση απορρίπτουμε καταρχήν το ΤΠΣ και όχι απλά και μόνο αν επιτρέπει το τάδε εκεί ή απαγορεύει το δείνα αλλού. Όταν η όλη κουβέντα περιορίζεται σε αυτό και «κρύβει το δάσος», τότε απλά υποδηλώνει συμφωνία με όλο το αντιλαϊκό νομικό και πολιτικό πλαίσιο που συνθλίβει τις ανάγκες και την καθημερινότητα μας για τα κέρδη των μεγαλοεπιχειρηματιών και των πάσης φύσεως επενδυτών. Για εμάς κάθε αναπτυξιακός σχεδιασμός κρίνεται από την απάντηση που δίνει στο βασικό ερώτημα, ποιον εξυπηρετεί η εφαρμογή του, ποιων τις ανάγκες καλύπτει; Και στην συγκεκριμένη περίπτωση η απάντηση είναι ξεκάθαρη και δεν είναι οι δικές μας ανάγκες.