ΑΙΓΑΙΟ: Το Ελληνικό Αρχιπέλαγος

Οι Κυκλάδες είναι μια χαρούμενη συμφωνία σε λευκό και γαλάζιο! Η θάλασσα είναι η μοίρα του Κυκλαδίτη!

Η Ελλάδα και ιδιαίτερα τα νησιά της είναι τα διαμάντια που δημιουργήθηκαν από τον αφρό της θάλασσας και το φως του ηλίου.

«Άξιον εστί» το απέραντο γαλάζιο! «Άξιον εστί» το ασύλληπτο μπλε της Ελληνικής θάλασσας και το φως του ήλιου, είχε γράψει ο θαυμαστής της θάλασσας Οδυσσέας Ελύτης. Θαυμάζοντας το Αιγαίο, σαν ένα χώρο γεμάτο μυστήριο και ομορφιά είχε πει: «ο ουρανός, η θάλασσα, το νερό, τ’ αμπέλια, ο έρωτας, ο θάνατος, τα βουνά με τα λουλούδια και τους ανέμους και ιδιαίτερα το φως του ήλιου είναι η ομορφιά της ελληνικής ιστορίας”

Ένα μικρό τάμα στην υγρή “Ελεούσα”* είχε κάνει ο αστέρας της Ελληνικής γραφής Μάριος Πλωρίτης, σε μια ομιλία του στην “Εκπολιτιστική Ένωση” στο Βροντάδο της Χίου. Τιμώντας την Ελληνική θάλασσα είπε: “....Τούτη ο λόγχη γης που σπαθίζει την Ανατολική Μεσόγειο, τούτη η αλυσίδα από βουνά γύρω σε στενούς κάμπους, σπρώχνει αναπότρεπτα τους Έλληνες στη θάλασσα. Λιγοστοί λαοί έχουν θηλάσει, βιώσει, αγαπήσει, παλέψει με τη θάλασσα, απ' τη θάλασσα για τη θάλασσα όσο οι Έλληνες.

Μιας χώρας αφρογεννημένης και αφροτυλιγμένης, όπως η Ελλάδα, η ιστορία και η καθημερινότητα της, οι πόθοι και τα πάθη της, το βιός της και η ποίηση της, η πράξη και το όραμα της είναι πάνω απ' όλα η θάλασσα. Τη νοιώθουμε τροφό μας, αλλά κι ερωμένη μας, γόησσα αλλά και Σειρήνα, στοργική πρόσκληση αλλά και μυστηριακή πρόκληση – τόσο οικεία και “δική” όσο και άπιαστη και άπιστη. Στις φλέβες μας κυλάει θαλασσινό νερό, στα μάτια μας καθρεπτίζονται κύματα, στο νου μας χορεύουν πόντοι και ωκεανοί...”

Αλήθεια, όσο μακριά και να γυρίσει η μνήμη, Έλληνες και θάλασσα ταξιδεύουν ζευγαρωμένοι στους αιώνες.

Η μυθολογία της Ελλάδας είναι κατάσπαρτη από θαλασσινούς θεούς. Οι πιο παλιοί πολιτισμοί της ήταν θαλασσόθρεφτοι. Τα πρώτα έπη* της θαλασσόβρεχτα. Η Αργοναυτική και η Τρωική εκστρατεία, μεγάλα θαλασσινά εγχειρήματα. Η Οδύσσεια ήταν μια μοναδική ποντοπόρα περιπέτεια. Ποιητές και σοφοί πιστεύουν πως ο κόσμος γεννήθηκε απ' το νερό, ανέφερε ο Ησίοδος. Από την εποχή του Ομήρου οι Έλληνες τραγουδάνε τον “οίνοπα πόντον” δηλαδή την κρασάτη θάλασσα, όπως αναφέρεται στην Ηλιάδα και της δίνουν επίθετα αμέτρητα. Την λένε αφροέσσα, αφροστεφή, αφροκυματούσα, βαθύκολπη, βαθύρροη, ηχήεσσα, (βονερή), ιχθυόεσσα (ψαρομάνα) πολυκύμαντη και άλλα.

Αιγαίο

Οι Έλληνες και η θάλασσα

Η Μεσόγειος ήταν πάντα (όπως έγραφαν στην αρχαιότητα) “η καθ ημάς” ή “παρ' ημίν θάλασσα” προ πάντων το Αιγαίο, η γέφυρα με την Ασία και όπως είχε γράψει ο Κάλβος: “...κατάσπαρτο από χλωρά μοσχοβολούντα νησιά, ένα πέλαγος πλουμισμένο με πετράδια...”

Στο Αιγαίο συναντάμε, ιστορικά τους αρχαιότερους ναυτικούς στη θάλασσα, όπως τους Μινωίτες (2000 – 1500π.Χ) τους Μυκηναίους ή Αχαιούς (1600 – 1100 π.Χ) κ.α

Υπήρχαν βέβαια, πριν απ' αυτούς οι Αιγύπτιοι και οι Ασσύριοι, αλλά αυτοί τότε ήταν ταξιδευτές στα ποτάμια και όχι στη θάλασσα.

Το Αιγαίο είναι η ευλογημένη θάλασσα με τα χιλιάδες νησιά, τους όρμους και τους κόλπους που μπαίνουν πολλές φορές βαθιά στην ξηρά. Αυτή η θάλασσα που έχει το όνομα του Αιγαία*, η μεγάλη, η ευλογημένη, η αιώνια, φροντίζει μέσα στο πέρασμα των αιώνων να προστατεύει τη χώρα μας. Ο Έλληνας ναύτης φρουρεί και μπορεί να φυλάξει, όσο γίνεται τη χώρα μας, κάποτε από πειρατές, σήμερα από κάθε ξένη πρόθεση για υποδούλωση της Ελλάδας.

Ο Μαγικός Κύκλος των Κυκλάδων

Ένα σύμπλεγμα νησιών με ιδιαίτερη προσωπικότητα το καθ' ένα από αυτά, έχει μια μεγάλη πορεία στο χρόνο.

Τα νησιά μας είναι παιδιά του Εγκέλαδου, αυτού του Τιτάνα που σκαλίζει το εσωτερικό της γης. Λαμπερά πετράδια στο φως του Απόλλωνα, ο Εγκέλαδος τ' απόθεσε πάνω στο μπλε της θάλασσας όπως να ναι, χωρίς καλλιτεχνικές αξιώσεις. Κι όμως του βγήκε έξοχη εργασία. Τώρα δείχνει να κοιμάται. Ήσυχος, αφού έκανε μια άσκηση παιχνιδιού και διακόσμησης. Δημιούργησε ένα μοναδικό σκηνικό καθαριότητας, μια εικόνα πανέμορφη με διάφορες γραμμές και χρώματα. Ας μην ξυπνήσει ποτέ πια.

Τοπία σαν την αφροστολισμένη γειτονιά των Κυκλάδων είναι οι Παρθενώνες της Ελληνικής φύσης. Μαζί θα ταξιδέψουμε πάνω στην καπριτσιόζα θάλασσα, όρτσα και πρίμα στον καιρό, με τ' Αυγουστιάτικο μελτέμι για να γνωρίσουμε από κοντά τα Κυκλαδονήσια ένα – ένα. Θα κοιτάξουμε βαθειά μέσα στο βλέμμα της ιστορίας τους, θα καμαρώσουμε την σπουδαία σε μερικά και απλή σε άλλα παρουσίαση, την γοητεία και την δραστηριότητά τους.... αλλά σε άλλα τη μοναξιά τους. Μοναδική παρέα τους ο άγριος χορός των κυμάτων πάνω στους γκρίζους βράχους.

Κι όμως οι Κυκλάδες είναι ευλογία Θεού! Κι η θάλασσα που τις περιβάλλει ευλογία θεού κι αυτή. Κι ανάμεσα στη θάλασσα και στον Κυκλαδίτη δεν χωρά καμιά υποκρισία.

Μόνο αλληλοσεβασμός.

Ύμνος στη θάλασσα

Η θάλασσα και τους νεότερους χρόνους ενέπνευσε πεζογράφους, ποιητές και συντέλεσε στην άνθηση της Νεοελληνικής Φιλοσοφικής και Επιστημονικής σκέψης, ανάλογη εκείνης της αρχαίας Ελλάδος.

Στρατής Μυριβήλης: “....Πάνω στα γαλάζια φύλλα των κυμάτων είναι γραμμένη η μοίρα της φυλής μας. Αναπνέουμε με το μεγάλο ρυθμό της αναπνοής της...κάθε έργο που απομακρύνεται από τη θάλασσα, απομακρύνεται από την Ελλάδα”.

Φώτης Κόντογλου: “·...Όποτε δω θάλασσα ξεπετά η καρδιά μου, θαρρείς πως δεν έχω βγει από την κοιλιά της μάνας μου, αλλά από τη θάλασσα...”

Βίκτωρ Ουγκώ: “...Αν ήμουν άνεμος θα ταξίδευα στην Ελλάδα, στα νησιά της και...ιδίως στις θάλασσές της...”

Σπύρος Μελάς: “...Αυτή η θάλασσα στάθηκε πρωταγωνίστρια στον αγώνα του Εικοσιένα.... και όχι μόνο”

Υ.Γ. Ελεούσα: Αυτή που προσφέρει τα άφθονα αγαθά. Προέρχεται από τη λέξη έλεος = ευσπλαχνία – συμπόνια

Έπος: Ποίημα

Αιγέας: Μυθικός βασιλιάς των Αθηνών (ίσως) ο οποίος πνίγηκε στο πέλαγος και πήρε μετά το όνομά του το Αιγαίο.

Υπάρχουν και πολλές άλλες θέσεις για την ετυμολογία του ονόματος Αιγαίον.

Μαρία Ρώτα