Χριστουγεννιάτικες Κυκλάδες

Οι Κυκλάδες μας, το διασημότερο νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου περιλαμβάνει μερικά από τα ομορφότερα νησιά του κόσμου! Οι εκπληκτικές ακτές και οι εξαιρετικές αμμουδιές, η γοητευτική συνύπαρξη του λευκού και του μπλε στην κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, τα νησιώτικα τραγούδια, η ζεστή φιλοξενία και τα έρημα ξωκλήσια... (όπου υπάρχουν) καθιστούν το ταξίδι στις Κυκλάδες αληθινά μοναδικό. Το μοναδικό σύμπλεγμα των 24 κατοικημένων νησιών ονομάστηκε... Κυκλάδες επειδή σχηματίζουν έναν κύκλο που περιβάλλει το περίφημο ιερό νησί.

Οι όγκοι των νησιών συνθέτουν το Κυκλαδίτικο τοπίο. Στη διάχυτη ακτινοβολία της ημέρας το εκθαμβωτικό παιχνίδι ανάμεσα στο γαλάζιο της θάλασσας και το λευκό του μαρμάρου, ήταν η πηγή έμπνευσης για την ανάπτυξη του Κυκλαδικού κόσμου, του πνεύματος και του πολιτισμού.

Στις Κυκλάδες οι εορτασμοί του “Δωδεκαημέρου” (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια) έχουν έναν μοναδικό, ιδιαίτερο χαρακτήρα, που ποικίλλουν ιδιαίτερα από νησί σε νησί.

Ας τα γνωρίσουμε έτσι όπως τα καταγράφει το Επιμελητήριο Κυκλάδων.

Στα Κυκλαδονήσια οι κάτοικοι θεωρούν καλό χρόνο, αν την Πρωτοχρονιά φυσάει βοριάς, ή... αν έρθει στην αυλή του σπιτιού ένα περιστέρι. Σε ορισμένα χωριά των Κυκλάδων όταν οι άνθρωποι πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ' ένα κομμάτι σίδερο (όπως αναφέρουν οι ειδικοί) για να είναι όλο το χρόνο υγιής!!!

Στη Σύρο

Την “Καλή Βραδιά”, δηλαδή την παραμονή των Χριστουγέννων, οι καθολικοί κάτοικοι, κυρίως της Συριανής υπαίθρου και της Άνω Σύρου, μετά από την εκκλησία, επιστρέφουν στα σπίτια τους.

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς μέλη του Λυκείου Ελληνίδων ντυμένα με την παραδοσιακή συριανή φορεσιά, περιέρχονται στους δρόμους της Ερμούπολης κρατώντας το στολισμένο παραδοσιακό καραβάκι, και ψάλλουν τα συριανά κάλαντα (γινόταν στο παρελθόν). Το καραβάκι (όπως αναφέρουν) συμβολίζει την πλεύση του ανθρώπου προς την καινούργια ζωή μετά τη γέννηση του Χριστού. Στη Σύρο τα τελευταία χρόνια, το ξεχασμένο αυτό κυκλαδίτικο έθιμο έχει αναβιώσει μετά από αξιέπαινες προσπάθειες πολιτιστικών και δημοτικών φορέων.

Την παραμονή των Θεοφανίων μέλη του Λυκείου Ελληνίδων ψάλλουν τα κάλαντα κρατώντας, αυτή τη φορά φαναράκια. Όπως άκουσα, αυτά τα φαναράκια αναβίωναν ένα παμπάλαιο συριανό έθιμο.

Αγιασμός των Υδάτων

Το νερό είναι το αίμα της γης. Τρέχει στις φλέβες της δίνοντάς της πνοή. Ήρεμο ορμητικό στάσιμο, γάργαρο, καυτό ή κρυστάλλινο, είναι το κύριο συστατικό του ανθρώπου, του οργανισμού του και απαραίτητο για τη δημιουργία και τη συνέχιση της ζωής. Ήταν ποτέ δυνατόν να μην το τιμήσουν οι άνθρωποι; Ανήμερα των Θεοφανίων γίνεται ο μεγάλος Αγιασμός. Στη γιορτή των Φώτων δίνεται ξεχωριστή τιμή στην πατρίδα μας με συμμετοχή επισήμων και απλών ανθρώπων. Στα λιμάνια την ψαλμωδία και το γνώριμο σφύριγμα τους τα καράβια. Και ο αγιασμός των υδάτων έχει ξεχωριστή σημασία για την θαλασσινή μας πατρίδα, για τους ναυτικούς τους ξενιτεμένους που κάποτε... ήταν πολλοί αυτοί που βρίσκονται μακριά από τις οικογένειές τους.

Αυτή η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, διατηρείται πολύ ζωντανή και είναι θαυμάσιο το ότι όλοι ευλαβούμεθα την ιεροτελεστία της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού. Η συνήθεια του Αγιασμού των υδάτων είναι πανάρχαια και συνδέεται με την Βάπτιση του Χριστού από τον Ιωάννη Πρόδρομο στον Ιορδάνη ποταμό. Εκεί έγινε και η φανέρωση της Αγίας Τριάδος.

Πατήρ, Υιός και Πνεύμα.

Έθιμα και Ιστορίες του νερού

Σε πολλούς ναούς υπάρχει νερό που έχει αγιαστεί. Οι πιστοί ονομάζουν αυτό το νερό αγίασμα και το θεωρούν θαυματουργό.

Εδώ και αιώνες οι άνθρωποι πιστεύουν στη θαυματουργική δύναμη του νερού. Χαρακτηριστικό είναι ότι, όταν ένας άνθρωπος είναι “ματιασμένος” τον ραντίζουν με νερό για να φύγει από πάνω του το “κακό μάτι”.

Τα παλιά χρόνια το πρωί της Πρωτοχρονιάς πολλοί συνήθιζαν να πηγαίνουν στις βρύσες και να γεμίζουν τις στάμνες τους με το καινούργιο, το “νέο” το αγιοβασιλιάτικο νερό.

Αυτό γινόταν σε διάφορες περιοχές της χώρας μας. Εκεί άφηναν και διάφορα γλυκά για να γλυκάνουν το νερό και να καλοπιάσουν τη νεράιδα που πίστευαν ότι κατοικούσε εκεί.

Στην αρχαιότητα

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, ακόμα και οι θεοί του Ολύμπου ορκίζονταν στα νερά της... Στύγας, που ενωνόταν με ένα ποταμό του Κάτω Κόσμου.

Αλλά και στη μεγάλη γιορτή των αρχαίων Αθηναίων,... που γινόταν προς τιμήν της Αθηνάς, οι κάτοικοι της πόλης κατέβασαν το άγαλμα της θεάς με πομπή, τότε, στο Φάληρο και το έπλεναν με θαλασσινό νερό.

Από τα πανάρχαια χρόνια, από τα χρόνια της πολιτιστικής αρχής της ανθρωπότητας έως σήμερα, το νερό είναι μια διηνεκής παρουσία.

Το νερό του ποταμού, το νερό της λίμνης είναι πολύτιμο για τον άνθρωπο.

Όμως και η θάλασσα που απλώνεται ατελείωτη, γύρω από τη δική μας χώρα, τριγύρω απ' τα νησιά μας με το απέραντο γαλάζιο χρώμα της, είναι ευλογία Θεού!

Και μαζί με την κατάδυση του σταυρού, την ημέρα των Θεοφανίων, είναι ωραίο να ανακαλύπτουμε την αγάπη, τον σεβασμό, την έγνοια και τη φροντίδα για τον συνάνθρωπό μας!

Θερμές ευχές σε όλους τους ανθρώπους, για τα Χριστουγεννιάτικα Γενέθλια.