Η αδυναμία της ιστορικής μνήμης

Η πορεία που κατέγραψε η ιστορία για έναν τόπο, για έναν λαό, περνά από την αφήγηση των γεγονότων στην επιστημονική επιβεβαίωση και τελικά στην συλλογική συνείδηση της κοινωνίας.

Η υποκειμενικότητα στην αφήγηση των γεγονότων πρέπει να θεωρείται δεδομένη και τις περισσότερες φορές υπαγορευμένη από την πολιτική θεώρηση του αφηγητή, που μπορεί να εκφράζει παραστατικές περιγραφές ακόμα και για καταστάσεις, ενέργειες, εξελίξεις από τις οποίες ήταν απών, απλώς και μόνο για να εξυπηρετήσει την πολιτική διάσταση που επιθυμεί να προσδώσει στο νόημα της ιστορικής δράσης.

Εκεί έρχεται να συνδράμει ο επιστημονικός μελετητής, που θα αναλύσει τα τεκμήρια για να αποτυπώσει την ιστορική ακρίβεια και να αποδώσει στην πραγματική της διάσταση την αλήθεια.

Εκεί έρχεται να προστεθεί η συλλογική μνήμη, που είτε υπάρχει ενεργή και δραστήρια, υπερασπιζόμενη σθεναρά την σημαντικότητα της ιστορίας είτε αποκοιμίζεται και αφήνει απροστάτευτη αυτή την ίδια ιστορία στην πολιτική εκμετάλλευση.

Για μία ημέρα σαν τη σημερινή, τα χνάρια της ιστορίας είναι ακόμα νωπά, όμως η πολιτική αποδόμηση έχει ήδη μεγαλουργήσει, στην προσπάθεια της να χειραγωγήσει μεγάλη κοινωνική μερίδα, ενώ συνέδραμε ουσιαστικά σε αυτό η απουσία παροχής ουσιαστικής γνώσης στις νεότερες γενιές, αλλά και το ξεπούλημα των τότε πρωταγωνιστών με πολιτική εξαργύρωση στην μετα-ιστορική τους παρουσία.

Η αξία των συμβολισμών και οι ιδεολογικές αφετηρίες, αλέστηκαν ήδη από τις μηχανές της πολιτικής ωφέλειας, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθούν οι αδυναμίες του γεγονότος για να βρουν πατήματα όσοι επιχειρούν να περιορίσουν την μνήμη των πραγματικών διαστάσεων της ιστορικής πράξης.

Σε έναν λαό που επί αιώνες επιβάλλονται προστάτες, κυρίαρχοι, αφέντες και κηδεμόνες, έχει επανειλημμένα επιχειρηθεί η αλλοίωση της συνείδησης του, έχει οδηγηθεί στον διχασμό, έχει αφεθεί πεδίο ανάπτυξης φασιστικών μορφωμάτων, έχει οξυνθεί η κοινωνική ανισότητα και έχει ανησυχητικά καλλιεργηθεί η αδιαφορία.

Μέσα σε όλα αυτά, το πρώτο θύμα είναι η μνήμη. Η μνήμη των γεγονότων, των αιτιών που οδήγησαν στις μεγάλες στιγμές, αλλά και στις συνέπειες που διαμόρφωσαν τις εξελίξεις. Η μνήμη της ίδιας της ιστορίας.

Είναι οι δεσμοί ενός λαού με το παρελθόν του αυτοί που διαμορφώνουν το μέλλον του και είναι αυτοί που προστατεύουν και διατηρούν τη μνήμη του, αρκεί τα γεγονότα, με την παροχή ιστορικής γνώσης, να προστατεύονται από κάθε πολιτική επιβουλή.

Κι εκεί έρχεται η υποχρέωση καθενός ξεχωριστά να αναλάβει το μερίδιο της προσωπικής του υποχρέωσης απέναντι στην ιστορία, με τον τρόπο που την εξετάζει, που την αναλύει, που την σέβεται.

Και τότε η κάθε προσωπική διαχείριση της μνήμης συνενώνεται σε μία ευρύτερη κοινωνική αντίληψη του ίδιου ιστορικού γεγονότος, διαμορφώνεται συμμετοχικά η δημοκρατική πραγματικότητα του αύριο.

Η αδυναμία ενός λαού μεγεθύνεται όταν περνά την ιστορία του στη λήθη.

 

 

 

Διαβάστε ακόμα