Οι νέοι και το selfie

Άρθρο της Δρ. Ευτυχίας Νικολακοπούλου για την ημέρα του Ασφαλούς Διαδικτύου
  • Τρίτη, 6 Φεβρουαρίου, 2018 - 06:23

Το selfie δημιουργεί μια άνευ προηγουμένου εμπειρία με το να βλέπει κανείς τον εαυτό του όταν κοιτάζεται. Ο καθένας γίνεται ο ίδιος φωτογράφος του εαυτού του. Για την Pauline Escande-Gauquié, σημειολόγο και λέκτορα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης του Πανεπιστημίου CELSA, το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό από την μετατόπιση των συνόρων μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. Η σκηνοθεσία σε μια φωτογραφία, πάντα υπήρχε. Αλλά παλαιότερα, υπήρχε μια διαφορά μεταξύ της οικογένειας και της δημόσιας σφαίρας που ήταν πολύ πιο έντονη. Ο ιδιωτικός τομέας σήμερα τίθεται στη θέα όλων.

Snapchat: η στιγμιαία εικόνα

Τον Σεπτέμβριο του 2011, η εφαρμογή Snapchat επέτρεψε την ανταλλαγή μηνυμάτων φωτογραφιών, βίντεο και κειμένου. Αυτό που την ξεχώρισε και την έκανε τόσο δημοφιλή στους νέους χρήστες, είναι το γεγονός πως τα μηνύματα τα οποία στέλνονται είναι αυτοκαταστρεφόμενα, δηλαδή έχουν μικρή διάρκεια ζωής 1 έως 10 δευτερόλεπταγια για προβολή στον παραλήπτη έως ότου διαγραφούν αυτόματα. Συνολικά, υπάρχουν πάνω από 100 εκατομμύρια ενεργοί μηνιαίοι χρήστες οι οποίοι χρησιμοποιούν το Snapchat για να στέλνουν μηνύματα προς τους φίλους τους, με την πλειοψηφία τους να είναι γυναίκες (70%) και κάτω των 25 ετών (71%).

Η επιτυχία αυτής της εφαρμογής αποδεικνύει, σύμφωνα με την ερευνήτρια Danah Boyd της Microsoft Research και Associate Professor του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ότι οι νέοι ενημερώνονται για τους κινδύνους από την ανάρτηση φωτογραφιών ή βίντεο από αυτά σε κοινωνικά δίκτυα, για να επανεμφανιστούν χρόνια αργότερα. "Ένας κόσμος όπου όλα είναι μόνιμα και αποθηκεύονται στο διαδίκτυο δεν είναι άνετος. Το Snapchat δεν είναι μόνο για την οικειότητα: για τους έφηβους, είναι ένας τρόπος για να ελέγξετε ακόμα περισσότερο αυτά που στέλνουν.

Με αυτή την εφαρμογή, εστιάζουν στο παρόν: τα ανέκδοτα και τα μηνύματα που στέλνουν που γίνονται για μια στιγμή Τ και όχι για το μέλλον. Όταν στέλνουν μια γυμή φωτογραφία, είναι απειροελάχιστο. Και, είναι συχνά ενήλικες που καταπιάνονται. Ο Jurgenson σημειώνει ότι στα στιγμιαία μηνύματα μπορούν επίσης να δώσουν περισσότερη προσοχή οι άνθρωποι: «Όταν πρέπει να κοιτάξουμε γρήγορα, κοιτάζουμε καλά», λέει.

Έκφραση με την εικόνα

Ο κοινωνιολόγος de λέει ότι περίμενε ότι η συγχώνευση της εικόνας και του κειμένου γίνεται κανόνας για τις ανταλλαγές των μηνυμάτων. Το 85%, των Γάλλων λέγεται ότι τους είναι ευκολότερο να επικοινωνούν με συγγενείς μόνο με φωτογραφίες. Βλέπουμε την άνοδο της γλώσσας χωρίς λόγια ή λέξεις, που έρχεται σε αντίθεση με όλη την πολυλογία που βλέπουμε στα κοινωνικά δίκτυα. Εν κατακλείδι, ο κοινωνιολόγος Ronan Chastellier σημειώνει: "Μεταξύ ορισμένων νέων, υπάρχει μόνο η φωτογραφία για να διατηρηθεί μια κοινωνική σχέση. ". Εν κατακλείδει, αυτή η νέα μόδα-πάθους μπορεί να δημιουργήσει εθισμό και ψυχολογικές διαταραχές καθώς η εξάπλωση του φαινομένου ξεκινάει από εφήβους 12-16 ετών. Συνήθως αρχίζει ως αστείο μέσα στη παρέα των φίλων και σταδιακά παίρνει διαστάσεις επιδημίας εφόσον ο ένας έφηβος μιμείται τον άλλον σε μια αλληλοδιαδοχή από φωτογραφίες και σε συνάρτηση με τις φιλίες, την επιβεβαίωση και την αποδοχή τους. Το συναίσθημα ότι ανήκουν σε ένα σύνολο, ότι είναι αποδεκτοί και ότι ξεχωρίζουν, ως ενδιαφέροντες ή και διαφορετικοί, δημιουργείται πολλές φορές όταν μπαίνουν ασυναίσθητα στη διαδικασία όχι μόνον να βγάλουν περίεργες, προκλητικές ή και επικίνδυνες φωτογραφίες, αλλά και να τις δημοσιεύσουν. Όσα λοιπόν περισσότερα like κερδίζει κάποιος, τόσο πιο υπέροχα αισθάνεται ότι τον αποδέχονται και τον επιβραβεύουν.

Η εικόνα του σώματος και η εμφάνιση παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της ταυτότητας και στην αυτοεκτίμηση του εφήβου. Τα παιδιά αναρτούν συνέχεια selfies για να σαγηνεύσουν το άλλο φύλο, ή το αγόρι/ κορίτσι που τους αρέσει. Παράλληλα αυτή η ναρκισσιστική ανάγκη και το κυνήγι της φαντασιωσικής τέλειας εμφάνισης όσων τραβούν selfies δείχνει τα βαθιά συναισθηματικά κενά, τα οποία καλύπτονται δυστυχώς για λίγο. Η τάση των νέων για selfies είναι διαρκώς αυξανόμενη λόγω και της εξοικείωσής τους από νωρίς στη χρήση των έξυπνων κινητών τηλεφώνων και των κοινωνικών δικτύων. Πρέπει όμως να έχουν στο νου τους ότι δεν πρέπει να βλέπουν τις selfies ανταγωνιστικά, ούτε ως μέσον επιβεβαίωσης, ούτε ως διαβατήριο επιτυχίας στη ζωή. Δεν είμαστε ενάντια στις selfies αρκεί να υπάρχει μέτρο. Οι έφηβοι πρέπει να κατανοήσουν ότι είναι επικίνδυνο να αναρτούν συνέχεια προσωπικά στοιχεία στο διαδίκτυο, να βγάζουν selfies και να τις κοινοποιούν παντού. Σε αυτό το σημείο οι νέοι καλούνται να αναλογιστούν τις επιπτώσεις των selfies στην διαμόρφωση της προσωπικής τους ταυτότητας.