Του Δημ. Α. Σιδερή, ομ. Καθηγητή καρδιολογίας

Ξανά για τις φωτιές

  • Τρίτη, 31 Ιουλίου, 2018 - 06:22

Ξεπερνά τα όρια της λογικής. Ο Θεός μας τιμωρεί διότι ο πρωθυπουργός μας είναι άθεος, λέει γνωστός Επίσκοπος. Άδικος λοιπόν ο Θεός που σκοτώνει αθώους για να εκδικηθεί έναν άθεο που μένει αλώβητος; Ούτε η θεϊκή επίκληση ούτε οι πολιτικοί βοηθούν. Και το θέμα είναι επαναλαμβανόμενο. Αγωνία.

Η στρατηγική διαφέρει από την τακτική κατά το ότι η πρώτη δίνει έμφαση στο στόχο, η δεύτερη στην εκτέλεσή του προγράμματος που έχει προδιαγράψει η στρατηγική. Εδώ και δεκαετίες κάθε καλοκαίρι χάνομε δάση, περιουσίες, ανθρώπινες ζωές. Κάθε χρόνο, δεν καταφέρνομε να σβήνουμε τις φωτιές. Κι όμως είναι προβλέψιμες σε χρόνο και χώρο. Θα εμφανισθούν όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή, υπάρχουν ξηρασία και ισχυροί άνεμοι, στα γέρικα δάση, όπου το ξύλο είναι περισσότερο από τα πράσινα στοιχεία του δάσους. Φταίνε οι εμπρηστές, η απροσεξία του κοινού, οι ανίκανοι κυβερνήτες, οι ανεπαρκείς πυροσβέστες (που συχνά πληρώνουν με τη ζωή τους), ο στρατηγός Άνεμος, που λέγαμε κάποτε; Όποιος κι αν φταίει, η τιμωρία του δεν πρόκειται να βελτιώσει την κατάσταση. Μήπως όμως είναι λάθος η στρατηγική, λάθος και ο στόχος; Αν στόχος δεν είναι να σβήνουμε πυρκαγιές, αλλά να έχουμε δάση, το θέμα σημαίνει: 1. Καθαρισμό των δασών το χειμώνα από τα ξερά. 2. Ανακύκλωση των απορριμμάτων, ώστε να μη γίνονται αυτοαναφλέξεις (κάθε πεταμένο γυαλί γίνεται φακός που εστιάζει τις ηλιακές ακτίνες στα εύφλεκτα αέρια των χωματερών). 3. Πιο χοντρά καλώδια της ΔΕΗ για να μεταφέρουν χαμηλότερες τάσεις, ώστε να μη γίνονται σπινθήρες με τον άνεμο που συμπλησιάζει τα καλώδια (ή δημιουργία υπόγειων αγωγών του ηλεκτρισμού). 4. Φύλαξη μετά το σβήσιμο της πυρκαγιάς για να μη μετατραπούν τα δάση σε τσιμέντο ή βοσκότοπο. 5. Προγραμματισμένη αναδάσωση, που σημαίνει, μεταξύ άλλων, άμεση οριζόντια τοποθέτηση των καμένων κορμών, ώστε να μην κατρακυλούν τα χώματα με τις βροχές που κάθε χρόνο θα γίνονται πιο ορμητικές, ενώ τα καλοκαίρια η θερμοκρασία θα ανεβαίνει, αλλά και δεντροφύτευση, ιδίως με δέντρα ανθεκτικά στη φωτιά, όταν η αναδάσωση δεν γίνεται αυτόματα. 6. Ανανέωση πανίδας, με ζώα που προστατεύουν το δάσος, όπως οι λύκοι που εμποδίζουν την υπέρμετρη ανάπτυξη φυτοφάγων (ελαφιών, κατσικιών κλπ) που τρώνε τους τρυφερούς αναγεννώμενους βλαστούς. 7. Επαρκείς αντιπυρικοί διάδρομοι. 8. Απουσία περιφράξεων που εμποδίζουν τη φυγή ανθρώπων και την προσπέλαση πυροσβεστικών μέσων κλπ. Όλα αυτά σημαίνουν άριστη γνώση του δάσους. Προφανώς η πυροσβεστική υπηρεσία δεν μπορεί να τα γνωρίζει. Η δασική υπηρεσία, μοιάζει να είναι ο κατάλληλος φορέας για τέτοια στρατηγική. Η κατάσβεση της πυρκαγιάς απαιτεί ένα κύριο μέτρο: αμεσότητα, χωρίς χρονοτριβή. Όπως στις ΜΕΘ δεν χρησιμοποιούνται νέες μέθοδοι, αλλά, άμεσα, οι καθιερωμένες. Όποιες κι αν είναι οι αιτίες. Για τη διατήρηση, αντίθετα, των δασών με τα παραπάνω μέτρα, υπάρχει άνεση χρόνου.

Τώρα κλαίμε. Ζωές που χάθηκαν, περιουσίες που καρβουνιάστηκαν, πανέμορφα δάση που ή δεν θα ξαναγίνουν ή θα περάσουν γενιές, με σωστή στρατηγική, για να αποκατασταθούν.

Μέτρα σαν τα παραπάνω μπορούν να ληφθούν μόνον αν αγνοηθεί το ψηφοθηρικό συμφέρον που υποχρεωτικά επιβάλλεται στους άρχοντές μας (κυβέρνηση, βουλευτές). Μεταφορά των αρμοδιοτήτων (και των αντίστοιχων οικονομικών συμφερόντων) από την πυροσβεστική υπηρεσία στη δασική, σημαίνει απώλεια ψήφων των δυσαρεστημένων πυροσβεστών, χωρίς κέρδος των αντίστοιχων από τα θύματα είτε διότι έχουν καεί είτε διότι δεν υπάρχει απόδειξη πως θα ήταν θύματα. Άσε την ανοχή της αυθαίρετης δόμησης. Λήψη αποφάσεων από όργανα χωρίς εξαρτήσεις, π.χ. μια βουλή με κληρωμένους βουλευτές, ή, ώσπου να γίνει κάτι τέτοιο, μια ομόφωνη απόφαση όλων των κομμάτων, είναι απαραίτητη. Μη θεωρείτε ανέφικτο το τελευταίο, ακόμη και υπό τις παρούσες συνθήκες. Το 2008 μια διακομματική επιτροπή πρότεινε λύσεις ομόφωνα. Αγνοήθηκαν από όλες τις μετέπειτα κυβερνήσεις, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ.

Η μεταφορά τεχνογνωσίας από ξένους είναι πολύτιμη. Αντίθετα, η αντιγραφή των συστημάτων τους δεν συνιστάται. Καλά οργανωμένα κράτη (Αυστραλία, ΗΠΑ, Βόρεια Ευρώπη) δεν μπορούν να αντιμετωπίζουν τις πυρκαγιές τους. Προφανώς, διότι ισχύουν και εκεί ίδιες κλιματικές αλλαγές (και ίδιες ιδιοτέλειες που αρνούνται να παραιτηθούν από την κερδοσκοπία τους;). Η Ελληνική γη είναι ιδιαίτερα ιδιότροπη. Τέτοια κινητοποίηση των ιθυνόντων ευαισθητοποιεί τους πολίτες, τους κάνει να σκέφτονται πριν πετάξουν το μισοκαπνισμένο αποτσίγαρο στο δρόμο, που με δεντροστοιχίες προφυλάσσεται από τις κατολισθήσεις∙ να μην καίνε αφύλακτα τα σκουπίδια τους∙ να μην αντιδρούν όταν γίνονται ΧΥΤΑ στη γειτονιά τους∙ να μη διαμαρτύρονται αν φορολογηθούν για να κάνει τις αναγκαίες μετατροπές η ΔΕΗ, ώστε να μη γίνεται η ακούσια εμπρήστρια σε πολλές πυρκαγιές.

Τα αναπόδραστα πρώτα. Κάθε εύθραυστο αναγκαστικά κάποτε θα σπάσει. Κάθε θνητό θα πεθάνει. Και κάθε εύφλεκτο θα καεί. Τα δάση μας επομένως όλα, αναγκαστικά, κάποτε θα καούν. Η πορεία της Υδρογείου είναι προβλέψιμη. Η μέση θερμοκρασία θα ανέρχεται αργά και σταθερά. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα χειροτερεύουν. Ξηρασίες εναλλασσόμενες με κατακλυσμιαίες βροχές θα ερημώνουν τον τόπο. Θα τα αντιμετωπίσουν τα εγγόνια και δισέγγονά μας, ανίκανα τότε να κάνουν κάτι.

Γενικότερα, η καταστροφική πορεία, για να σταματήσει, απαιτεί να διακόψουμε άμεσα δραστηριότητες που έχουν επιτύχει μια (ψευδο;)άνετη ζωή μας. Να ελαττωθεί η καύση του πετρελαίου. Το νερό και τα δάση είναι οι προστάτες που αμβλύνουν τα ακραία φαινόμενα. Είμαστε τυχεροί που περιστοιχιζόμαστε από θάλασσα. Πρέπει επειγόντως να επανοικήσουμε τα εγκαταλειμμένα νησιά μας (μερικές χιλιάδες) καθιστώντας τα παραγωγικά. Είναι έτοιμα να μας παράσχουν φθηνή, καθαρή ηλεκτρική ενέργεια και θαλασσινή τροφή κάθε είδους. Αρκεί να κάνουμε ό,τι χρειάζεται (που απαιτεί θυσίες από άρχοντες και αρχομένους). Τα δάση μας χρειάζονται φροντίδα που την υπαινίχθηκα παραπάνω, ώστε να αναβληθεί η κατάκαυσή τους και να προλάβει να πολλαπλασιασθεί η πανίδα. Οι παραγωγικοί νέοι μας πρέπει να ξανακατοικήσουν στα πατρογονικά χωριά κοντά στα δάση. Οι τηλεπικοινωνίες επιτρέπουν σήμερα να διευθύνεται μια παγκόσμια μεγαλοεπιχείρηση από ένα ορεινό απόμακρο μικροχωριουδάκι. Από την ηγεσία μας προσδοκάται το στρατηγικό σχέδιο για όλα τα παραπάνω. Δεν μας απειλούν οι γείτονές μας, για τους οποίους κάνομε συλλαλητήρια. Εμείς εγκαταλείπομε τον ευλογημένο τόπο μας. Με τους γείτονες μας μπορούμε να συνεργασθούμε για όλα τα παραπάνω. Οι θεομηνίες (πλημμύρες, πυρκαγιές, επιδημίες) δε λογαριάζουν σύνορα.

Η πρωτοβουλία βρίσκεται στα χέρια των αρχόντων μας. Μια δημοκρατία με κληρωμένους άρχοντες μπορεί να λειτουργήσει χωρίς δεσμεύσεις και να λάβει ευκολότερα τα αντιδημοφιλή μέτρα που απαιτούνται. Με την καθοδήγηση των επαϊόντων, φυσικά, που, δόξα τω Θεώ, έχομε άφθονους σήμερα και τους αφήνομε να μεταναστεύουν.