Της Μαρίας Ρώτα

Η Ευαγγελίστρια των Ελλήνων

  • Πέμπτη, 16 Αυγούστου, 2018 - 06:12
  • /   Eνημέρωση: 16 Αυγ. 2018 - 7:19

Παναγία η Μεγαλόχαρη. Είναι το κορυφαίο προσκύνημα των χριστιανών. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται όλες τις εποχές του χρόνου στον Ναό της Μεγαλόχαρης στην Τήνο. Η ακτινοβολία της ξεπερνάει τα στενά όρια του νησιού και ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου είναι η αγία ημέρα που πλήθος κόσμου επισκέπτεται το νησί για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα του Ναού.

Ο ναός κτίστηκε το 1823. Είναι τρίκλιτη βασιλική με αέτωμα στην πρόσοψη και με ψηλό κωδωνοστάσιο που δεσπόζει στην πόλη της Τήνου. Σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Δ. Στρατή και έχει κτιστεί με μάρμαρα από τη Δήλο, την Τήνο και την Πάρο και είναι κτισμένος ο ναός στο βορειότερο σημείο της Χώρας πάνω σε ένα ύψωμα. Ο ιερός ναός, αφιερωμένος στη Μεγαλόχαρη, οικοδομήθηκε στην περιοχή που βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, στα ερείπια μιας παλιάς βυζαντινής εκκλησίας που ήταν αφιερωμένη στον Τίμιο Πρόδρομο και την είχαν καταστρέψει Σαρακηνοί κουρσάροι.

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, οι κάτοικοι της Τήνου άρχισαν να αναζητούν την εικόνα λίγο πριν την επανάσταση του 1821, (όπως έχει γραφτεί) από όραμα ενός γέροντα περιβολάρη, του Μ. Πολυζώη. Όμως η έρευνα αυτή, στο συγκεκριμένο χώρο, δεν απέδωσε καρπούς. Έναν χρόνο αργότερα, η μοναχή Πελαγία από το μοναστήρι του Κεχροβουνίου είχε το ίδιο όραμα. Τότε άρχισαν ανασκαφές τον Σεπτέμβριο του 1822, (με χρήματα που συγκεντρώθηκαν από εράνους) και έφεραν στο φως τα θεμέλια του παλιού βυζαντινού ναού. Η εικόνα όμως δεν βρέθηκε.

Η μοναχή Πελαγία έλεγε πως είχε νέο όραμα. Έτσι οι εργασίες συνεχίστηκαν. Στις 30 Ιανουαρίου 1823 οι εργάτες έσκαβαν για να διαμορφώσουν τον χώρο και μέσα από τα χώματα ξεπρόβαλε το εικόνισμα της Παναγίας!

Λίγα μέτρα από το λιμάνι, στη χώρα της Τήνου, δεσπόζει ο υπέροχος Ναός της Μεγαλόχαρης με τη θαυματουργή εικόνα της Ευαγγελίστριας. Κάθε χρόνο, ειδικά τον Δεκαπενταύγουστο, αλλά και στα εννιάμερα της Θεοτόκου, χιλιάδες προσκυνητές συρρέουν στον Ναό της Παναγίας. Κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου και στις 15 Αυγούστου, πιστοί έρχονται από παντού να προσκυνήσουν τη Μεγαλόχαρη, σε ένα απίθανο κλίμα κατάνοιξης.

Ο επίσημος διπλός εορτασμός της Κοίμησης της Θεοτόκου και της επετείου του τορπιλισμού της “Έλλης”, πραγματοποιείται στην Τήνο με πανηγυρικό τρόπο. Η 15η Αυγούστου ως μεγαλειώδης γιορτή του νησιού έχει καθιερωθεί με το βασιλικό διάταγμα της Πρώτης Δεκεμβρίου του 1836 και περιλαμβάνει δύο σκέλη: το στρατιωτικό και το θρησκευτικό.

Ο Δεκαπενταύγουστος είναι το μεγάλο πανηγύρι της Ελλάδας και του Αιγαίου

Το Αιγαίου μετατρέπει τη γιορτή της Παναγίας σε απέραντη καλοκαιρινή γιορτή. “Η Παναγιά το πέλαγο κρατούσε στην ποδιά της...” έγραφε ο ποιητής. Η Παναγία δεν έχει μόνο το δικό της Περιβόλι, τη Χερσόνησο του Άθω, αλλά και το δικό Της πέλαγος: το Αιγαίο. Οι νησιώτες αισθάνονται τόσο οικεία τη μητέρα του Χριστού ώστε μόνο σ' εκείνη έχουν δώσει τα δικά τους, ξεχωριστά προσωνύμια: Παναγιά της Άμμου, Παναγιά του Βουνού, Μυρτιδιώτισσα, Καλαμιώτισσα, Κατευιδώτρα, Γοργόνα, Θαλασσίτρα κ.α.

Εκατοντάδες περίλαμπρες εκκλησίες, μοναστήρια και ταπεινά ξωκλήσια είναι αφιερωμένα στη χάρη Της. Τα περισσότερα από τα οποία γιορτάζουν το Δεκαπενταύγουστο, μετατρέποντας το Αιγαίο σε ένα απέραντο πανηγύρι.

Ένα μικρό οδοιπορικό στα νησιά και στις εκκλησίες που γιορτάζουν:

Στην Τήνο: η Μεγαλόχαρηαποτελεί πανελλήνιο προσκύνημα.

Στη Μύκονο: η Πανάρχα, η περίφημη Παραπορτιανή, το θαύμα της αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής. Μια άλλη Παναγία, η Τουρλιανή γιορτάζει στις 23 Αυγούστου.

Στην Πάρο: η Εκατονταπυλιανή, ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας, έχει συμπληρώσει 17 αιώνες ζωής.

Στη Σαντορίνη: η Παναγιά Επισκοπή κτίστηκε τον 11ο αιώνα.

Στη Νάξο: η Παναγιά Απεραθίτισσα και το μοναστήρι στην Αγιά.

Στη Σέριφο: Στο χωριό Παναγιά η παλαιότερη εκκλησία του νησιού, η οποία χτίστηκε ανάμεσα στο 950 και 1000 μ.Χ.

Στη Σίφνο: το μοναστήρι με το περίεργο όνομα Παναγιά “Τόσο Νερό” όπου γίνεται γνήσιο νησιώτικο πανηγύρι.

Στην Άνδρο: η Παναγιά η Θαλασσινή, ένα εκκλησάκι πάνω στο βράχο, μέσα στη θάλασσα. Το έθιμο στο πανηγύρι είναι να παίζουν τα βιολιά ως την ανατολή του ήλιου και να προσφέρονται η παραδοσιακή ανδριώτικη ομελέτα “φρουτάλι” και το ποτό σουμάδα.

Στην Αμοργό: η Παναγιά Πανωχωριανή.

Στην Ίο: η Παναγιά η Γκρεμιώτισσα. Στήνεται μεγάλο πανηγύρι.

Στην Κέα: Το μοναστήρι της Παναγιάς της Καστριανής, δίπλα στον Οτζιά, το προσκύνημα των Τζιωτών. Είναι χτισμένο σε απότομο θαλασσοδαρμένο βράχο μέσα σ' ένα άγριο τοπίο.

Στην Κίμωλο: η Παναγιά η Οδηγήτρια.

Στην Κύθνο: το μοναστήρι της Παναγίας του Νίκους, στη Χώρα. Στο πανηγύρι προσφέρονται ντομάτες γεμιστές, κρέας ψητό και γίνεται τρικούβερτο γλέντι. Μεγαλύτερο πανηγύρι γίνεται στην Παναγιά την Κανάλα, προστάτιδα των Κυθνίων.

Στη Φολέγανδρο: η εκκλησία της Κοιμήσεως, το έμβλημα του νησιού, όπου γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι και στήνεται κοινό τραπέζι για όλους τους πανηγυριώτες.

Στη Δονούσα: στο γλέντι προσφέρεται το “πατατάτο” κρέας.

Στη Σχοινούσα: η Παναγιά η Ακαθή. Το γλέντι αρχίζει την παραμονή και κρατάει δύο ημέρες. Φαγητό: μοσχάρι κοκκινιστό.

Στην Ηρακλειά: τα έξοδα για το κρέας και το κρασί είναι του “πανηγυριώτη”.

Στα Κουφονήσια: η λειτουργία γίνεται στο Κάτω Κουφονήσι, στο μικρό εκκλησάκι του μόλου και το γλέντι γίνεται στο Πάνω Κουφονήσι.

Στην Κάσο: το πανηγύρι της Πέρα Παναγιάς είναι το ραντεβού των ξενιτεμένων Κασιωτών, που φθάνουν τον Δεκαπενταύγουστο από τα πέρατα του κόσμου. Σερβίρονται τα ονομαστά κασιώτικα ντολμαδάκια και το πιλάφι. Το γλέντι ανάβουν τα παραδοσιακά κασιώτικα όργανα, η λύρα και το λαούτο. Η Κάσος είναι ένα ωραίο νησί εκτός Κυκλάδων. Η Σύρος όμως είχε υποδεχθεί πολλούς Κασιώτες τον 19ο αιώνα.

Στη Σύρο: ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η τρίκλιτη βασιλική, θεμελιώθηκε στην περιοχή των Ψαριανών το 1828. Στις 23 Οκτωβρίου 1943 βόμβα κατέστρεψε το ιερό Βήμα. Στον Ναό αυτό βρίσκεται και φυλάσσεται η Εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η εικόνα φέρει ιδιόχειρη υπογραφή του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου “Ελ Γκρέκο” και αποτελεί το πολυτιμότερο εκκλησιαστικό κειμήλιο του Ναού.

Στη Σύρο: Μαζί με τους Ορθοδόξους, εορτάζουν και Καθολικοί την Κοίμηση ή την Μετάσταση της Θεοτόκου. Καθολικές εκκλησίες της Μεταστάσεως της Θεοτόκου είναι στο Μάννα, στον Πάγο, στο Κίνι και στο Πισκοπειό όπου εκεί ο Ναός είναι Βυζαντινού ρυθμού.

 

Υ.Γ. ΑΚΑΘΗ: Στο επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στην ερμηνεία του προσονυμίου Ακαθή.

 

Μαρία Ρώτα

Ετικέτες: 

Διαβάστε ακόμα