Της Μαρίας Ρώτα

Ρήγας Φεραίος – Βελεστινλής

Η ζωή και η δράση του (1757-1798) 220 χρόνια από τον θάνατό του
  • Πέμπτη, 6 Σεπτεμβρίου, 2018 - 06:22

Γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας το 1757. Η ζωή του περιβάλλεται από πολλές δραστηριότητες και θρύλους, γι’ αυτό και σε όλα τα κείμενα που αναφέρονται σ’ αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα, δεν υπάρχουν πάντα ακριβείς μαρτυρίες. Πολλοί ιστορικοί της βιογραφίας του έχουν διαφορετικές θέσεις για τη ζωή του και τις πολλαπλές εργασίες του. Υπάρχουν όμως γραπτά κείμενα σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδος, αλλά και σε χώρες του εξωτερικού που συμφωνούν απόλυτα για τις δραστηριότητές του, την αγάπη του για τη χώρα του την Ελλάδα και τις φροντίδες του γι’ αυτήν.

Το επώνυμο Βελεστινλής το δέχθηκε, το κράτησε και υπέγραψε με αυτό τιμώντας το χωριό Βελεστίνο, γνωστό και ως κέντρο διαχείμασης πολλών ανθρώπων της Πίνδου που κατέβαζαν τα κοπάδια τους στην πεδιάδα τον χειμώνα.

Αργότερα «υποδέχθηκε» και δεύτερο επίθετο Φεραίος, από το αρχαίο όνομα του οικισμού Φεραί. Πολλοί ιστορικοί της εποχής, άλλοι έγραφαν γι’ αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα με το όνομα Ρήγας Φεραίος και άλλοι αναφέρονταν στις δραστηριότητες του Ρήγα Βελεστινλή.

Ο Ρήγας ξεκίνησε τις σπουδές του στη Ζαγορά, έμεινε για λίγο κοντά στον Όλυμπο και τελικά κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη την πόλη που θαύμαζε και αγαπούσε.

Η Τουρκική κυριαρχία όμως, είχε αναγκάσει πολλούς Έλληνες να φύγουν και να εγκατασταθούν σε πόλεις της Ευρώπης. Το 1786 ο Ρήγας έφυγε μαζί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και πήγε στο Βουκουρέστι, όπου εκεί εργάστηκε ως γραμματικός του ηγεμόνα της Βλαχίας Μαυρογένη.

Η χρονική περίοδος της διαμονής του εκεί έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του.

Είχε ξεκινήσει να καταστρώνει τα επαναστατικά του σχέδια για τον ξεσηκωμό των υπόδουλων Ελλήνων, αλλά και άλλων λαών που βρίσκονταν κάτω από την τουρκική τυραννία. Το 1796 έφτασε στη Βιέννη όπου εκεί υπήρχε ελληνική παροικία. Εκεί ο Ρήγας άρχισε την εκμάθηση σπουδαστών επιστημόνων και εμπόρων. Τους παρουσίαζε σχέδια που είχε δημιουργήσει ο ίδιος με στόχο την απελευθέρωση της Ελλάδας. Είχε επίσης κατορθώσει να υπάρχουν αρκετοί οπαδοί σε μια «μυστική εταιρεία» Ελλήνων. Όλοι όσοι τον γνώρισαν τον παρακινούσαν να συνεχίσει αυτή τη δραστηριότητα ώστε να αυξάνονται οι Έλληνες που θα βοηθούσαν την ελευθερία της χώρας. Ο καλός του φίλος Αντώνης Κορωνιός, έμπορος στην Τεργέστη, ξεσήκωνε τους Έλληνες που ήταν εγκατεστημένος εκεί. Και οι δύο φίλοι, Ρήγας και Κορωνιός συμφώνησαν να σταλούν τα έντυπα που είχε φροντίσει ο Ρήγας να τυπωθούν με στόχο διάφορους τρόπους που θα βοηθούσαν σιγά – σιγά την απελευθέρωση της χώρας. Αυτά τα έντυπα, μέσα σε τρία κιβώτια έφυγαν από τη Βιέννη με στόχο να φθάσουν στο σπίτι του Αντωνίου Νιώτη που ήταν έμπορος και φίλος του Ρήγα και του Κορωνιού. Κατά περίεργο τρόπο αυτά τα έντυπα όχι μόνο δεν έφθασαν στην Ελλάδα, αλλά παραδοθήκαν στην αυστριακή αστυνομία, άγνωστο από ποιόν και ποιο λόγο.

Περιέργως αυτά τα κιβώτια, ύστερα από μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην αστυνομία και τους Τούρκους, παρά την προσπάθεια της αυστριακής αστυνομίας και παρά τα ανταλλάγματα που είχαν υποσχεθεί οι σύντροφοι του Ρήγα, οι Τούρκοι τα παρέλαβαν και αιχμαλώτισαν όλους τους γνωστούς και φίλους του Ρήγα. Και ήταν άνθρωποι από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως από την Ήπειρο, από την Καστοριά, από τη Χίο, ακόμη και από τη Λευκωσία της Κύπρου.

Ο Πασάς του Βελιγραδίου τους παρέλαβε στις 10 Μαΐου 1798. Οι κατηγορούμενοι φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν από τους Τούρκους με τη διαταγή του Πασά. Ήσαν οκτώ Έλληνες.

Στις 13 ή 24 Ιουλίου 1798 δολοφονήθηκαν και οι οκτώ με στραγγαλισμό και τα πτώματα τους ρίχτηκαν στον ποταμό Δούναβη. Τα λόγια του Ρήγα τη στιγμή που έχανε τη ζωή του: «Λύσσαξε Τούρκε! Δεν εξαλείφεις με ημάς τον σπόρο της Ελευθερίας. Οι εκδικηταί μας γρήγορα θ’ αναβλαστήσωσι!» ήταν προφητικά τα λόγια του; Πέρασαν 220 χρόνια από το θάνατο του Ρήγα Φεραίου Βελεστινλή. Ήταν μάρτυρας του Απελευθερωτικού Αγώνα και κήρυκας του Πολυεθνικού Οικουμενικού Κράτους.

Το έργο του Ρήγα Φεραίου.

Ο Ρήγας εκτός από τις άλλες δραστηριότητές του, ανέπτυξε και αξιόλογος συγγραφική δράση. Υποστήριζε ολόθερμα τα γράμματα και πίστευε ότι…με τα βιβλία μπορούν να μεταδοθούν οι επαναστατικές ιδέες. Ήταν τότε μια εποχή που η Ελληνική πεζογραφία δεν είχε γίνει ακόμη σημαντική. Ότι σπουδαίο είχε τότε η Ελλάδα ήταν μόνο τα έργα και τα κείμενα της αραιότητας.

Ο Ρήγας είχε αρχίσει να μεταφράζει ιταλικά και γαλλικά κείμενα όπως: «η βοσκοπούλα των Άλπεων» η «Μεγάλη Χάρτα», ο «Πρώτος Ναύτης» κ.α. Την εποχή εκείνη τα διδάγματα της Γαλλικής Επανάστασης ξεσήκωσαν πολλούς Έλληνες και τους έσπρωξαν στη μελέτη Συντάγματος και Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ο Ρήγας διακρίθηκε και ως ποιητής. Το σημαντικότερο ποιητικό έργο του είναι ο Θούριος, ένας ορμητικός Πατριωτικός Ύμνος πρώτος. Μια προσταγή μεγάλη να προσπαθήσουν οι Έλληνες να απελευθερώσουν τη χώρα τους από την Τουρκική τυραννία.

Θούριος

Ορμητικός Πατριωτικός Ύμνος πρώτος εις τον ήχον.

Μια προσταγή μεγάλη

«Ως πότε παλικάρια, να ζούμε στα στενά,

μονάχοι σαν λιοντάρια, στές ράχες, στα βουνά;

Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπωμεν κλαδιά,

να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς;»

Καλλιό’ ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,

παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή…

Όρκος κατά της τυραννίας και της αναρχίας!

«Ώ Βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομε σε,

στην γνώμη των τυράννων να μην έλθω ποτέ.

Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ

εις τα ταξίματα τους, για να παραδοθώ.

Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός,

για να τους αφανίσω, θε να’ ναι σταθερός.

Πιστός εις την Πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,

αχώριστος για να’ μια υπό τον στρατηγόν.

Κι αν παραβώ τον όρκον, ν’ αστραψ’ ο Ουρανός

και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός!»

-Τέλος του όρκου και ο Θούριος συνεχίζεται με πολλούς ακόμη στίχους.

Μαρία Ρώτα

 

Ετικέτες: 

Διαβάστε ακόμα