“Στ' άρμενα και στα φτερά της ελευθερίας” Η ΜΕΓΑΛΗ ΩΡΑ ΤΟΥ '40.

Εκεί στην Κηφισιά, σ' ένα σταυροδρόμι που είχε μεγάλα πεύκα ήταν το σπίτι του Ιωάννη Μεταξά. Εκεί, στις τρεις παρά δέκα ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου 1940, μέσα στη νύχτα, πήγε και σταμάτησε ένα αυτοκίνητο του Διπλωματικού Σώματος. Ο χωροφύλακας, σκοπός του σπιτιού του Μεταξά, διέκρινε μέσα στο αυτοκίνητο τρεις άνδρες.

Ο ένας μίλησε ελληνικά και είπε στον χωροφύλακα πως ο πρεσβευτής της Ιταλίας ζητάει να δει τον Πρόεδρο της Κυβερνήσεως. Έχει να του κάνει, λέει μια υπερεπείγουσα ανακοίνωση. Ο φύλακας χτύπησε το ηλεκτρικό κουδούνι για να ειδοποιήσει το σπίτι. Ήταν μια βαθειά νυχτερινή γαλήνη και ένα σκυλί άρχισε να γαβγίζει εκεί κοντά στο σπίτι.

Ο φύλακας είπε στον πρωθυπουργό ότι τον ζητάει ο πρεσβευτής της Ιταλίας. Απορημένος ο Μεταξάς για το ασυνήθιστο της ώρας, κατέβηκε στον κήπο του και αναγνώρισε μέσα στη νύχτα τον Γκράτσι. “Κατάλαβε. Η ώρα είχε σημάνει το ρολόι της Ιστορίας...” Ο Μεταξάς έδωσε το χέρι του στον Γκράτσι και είπε στον χωροφύλακα ν' αφήσει ελεύθερη τη διάβαση. Ο πρωθυπουργός με τον πρεσβευτή πέρασαν την πόρτα, ανέβηκαν στο σπίτι, μπήκαν στο σαλόνι και κάθισαν. Ο Γκράτσι, μιλώντας γαλλικά, δήλωσε πως η κυβέρνησή του τον είχε επιφορτίσει να επιδώσει μια επείγουσα ανακοίνωση. Ο Μεταξάς άρχισε να διαβάζει (...)

Ο Γκράτσι, πολύ αργότερα, σ' ένα βιβλίο που έγραψε, αναφέρει ότι αισθάνθηκε ντροπή για τη συμπεριφορά των κυβερνώντων της χώρας του. Έγραψε πως τα χέρια του Μεταξά, καθώς κρατούσε το τελεσίγραφο, έτρεμαν συγκινημένα και τα μάτια του, πίσω από τα γυαλιά, ήταν υγρά από δάκρυα. Είχε συγκινηθεί από λύπη. Θεώρησε απίστευτο από που ζήτησε η Ιταλική Κυβέρνηση, δηλαδή.... να περάσουν οι Ιταλοί στην Ελλάδα, όταν δύο μήνες πριν είχαν βομβαρδίσει το ελληνικό πολεμικό πλοίο στο λιμάνι της Τήνου. Η στιγμή, πραγματικά, ήταν δραματική. Το βάρος μιας τέτοιας ευθύνης απέναντι στην Ιστορία, στο έθνος, στις παραδόσεις μας, θα μπορούσε να λυγίσει πολύ στιβαρούς ώμους.

Προς τιμήν του Μεταξά, όχι μόνο δεν λύγισε και δεν αποδέχθηκε τις προτάσεις της Ιταλικής Κυβέρνησης, αλλά, όπως είχε πει αργότερα, άκουσε μέσα στο αίμα του τη βαθειά φωνή της εθνικής ψυχής της χώρας μας. Όταν τελείωσε το διάβασμα του κειμένου, σήκωσε τα μάτια του, κοίταξε καλά τον πρεσβευτή και με φωνή συγκινημένη αλλά στέρεα, είπε: -Alors, c'est la guerre. (Ώστε λοιπόν, πόλεμος) Όχι!

Ταραγμένος ο Γκράτσι, προσπάθησε να μετριάσει την εντύπωση και να εξηγήσει ότι η Ιταλική κυβέρνηση, είχε την ελπίδα, πως η Ελληνική θ' αποδεχόταν αυτά που της ζητούσε στο τελεσίγραφο και ότι θα άφηνε να μπουν τα Ιταλικά στρατεύματα στην Ελλάδα. Η κίνησή του θ' άρχιζε στις 6 το πρωί.

Απάντηση του Ιωάννη Μεταξά

-Αυτό δεν μπορεί να γίνει, είπε ο Μεταξάς. Πως φανταζόσαστε ακόμα κι αν είχα την πρόθεση να συγκατατεθεί, πράγμα που αποκλείεται, ότι θα προλάβαινα μέσα σε τρείς ώρες να ξυπνήσω τον βασιλιά, να καλέσω τον Υπουργό των Στρατιωτικών, τον Αρχγηγό του Επιτελείου, να βάλω σε κίνηση όλες τις υπηρεσίες του Στρατού, να δώσω στα σύνορα τις αναγκαίες οδηγίες;

Ο Γκράτσι αισθάνθηκε άσχημα (όπως έγραψε ο Μεταξάς) και θέλησε να παρατηρήσει ότι αυτή η πρόταση των Ιταλών δεν ήταν και τόσο αδύνατη. Ζήτησε να υποδείξει τρόπους, μέτρα...

-Και ποια είναι αυτά τα στρατηγικά σημεία που θέλει να καταλάβει η κυβέρνησή σας; ρώτησε ο Μεταξάς.

-Δεν έχω την παραμικρή ιδέα, Εξοχότατε. Δεν μ' έχουν πληροφορήσει σχετικώς.

-Ώστε βλέπετε πως πρόκειται για πόλεμο. Η ευθύνη θα βαρύνει αποκλειστικά την Ιταλική κυβέρνηση. Γνωρίζει ότι η Ελλάδα επιθυμούσε να μείνει ουδέτερη. Είμαστε αποφασισμένοι απέναντι σ΄ οποιονδήποτε το εθνικό μας έδαφος να το υπερασπιστούμε. Ο Γκράτσι σηκώθηκε, θέλοντας να φύγει, και είπε: Διατηρώ την ελπίδα, ότι θα λάβετε υπ' όψη σας τη διαβεβαίωσιν ότι η Ιταλική κυβέρνηση δεν επιβουλεύεται τα κυριαρχικά δικαιώματα και την ανεξαρτησία της Ελλάδος. Θα περιμένω την απάντησή σας ως τις έξι το πρωί στην πρεσβεία.

Ο Μεταξάς δεν απάντησε. Με αξιοπρέπεια άφησε τον πρεσβευτή να φύγει. Μόνο στην πόρτα του κήπου είπε με βαριά φωνή:

-Vous etes les plus forts (Έχετε τη δύναμη με το μέρος σας).

Τότε ο Γκράτσι ένοιωσε ντροπιασμένος. Η ανανδρία που του είχαν αναθέσει να εκφράσει, του ανέβηκε στο πρόσωπο.

Ο ηλικιωμένος Μεταξάς που στεκόταν μπροστά του, είχε προτιμήσει την οδό της θυσίας παρά την ατίμωση. Μ' ευλάβεια τότε ο Γκράτσι υποκλίθηκε μπροστά στον Έλληνα πρωθυπουργό κι έφυγε με το κεφάλι σκυμμένο. Ίσως, ζώντας τόσο καιρό στην Ελλάδα ως πρεσβευτής, είχε εκτιμήσει όσους ανθρώπους είχε γνωρίσει και απ΄ ότι γράφει στο βιβλίο του είχε θαυμάσει την Ελλάδα και το πολιτισμό της. Άλλωστε οι Ευρωπαϊκές χώρες θαύμαζαν τον πολιτισμό της χώρας μας.

Η βραδινή συνάντηση - Η μεγάλη ώρα!

Ήταν η ώρα τρεις και τέταρτο τη νύχτα. Κανονικά σε δυόμιση ώρες θα άρχιζε η εισβολή. Η Ι. Μεταξάς δεν είχε καιρό να χάνει. Ανέβηκε σπίτι του, πήρε το τηλέφωνο, ξύπνησε τον Βασιλέα και τον κατετόπισε σε ότι είχε συμβεί. Ειδοποίησε τον Άγγλο Πρέσβη, τον Αρχηγό του Γ. Επιτελείου Στρατού Παπάγο, τον Αρχηγό του Γ. Επιτελείου Ναυτικού Σακελλαρίου κ.α.

Συνεκάλεσε το Υπουργικό Συμβούλιο στο υπουργείο Εξωτερικών και στις τέσσερις παρά τέταρτο τηλεφώνησε στους Έλληνες πρέσβεις στην Άγκυρα στο Βελιγράδι κ.α

Αμέσως μετά έγινε η συνάντηση όλων και του Γεωργίου Β' στο υπουργείο Εξωτερικών και σε μια ώρα, μετά την απόφασή τους δόθηκαν οι εντολές στους υπεύθυνους του στρατού....

Ήλθε η Πρώτη Νίκη!

"Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων και ενικήσατε. Μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήταν δυνατόν να γίνει αλλιώς γιατί είσθε Έλληνες..." εφημερίδα "Times"

Ζαν Πωλ Σάρτρ: "Ο Ελληνικός λαός ήταν από τους πρώτους που αντιμετώπισε νικηφόρα τον Ιταλικό φασισμό. Πέντε χρόνια όλος ο κόσμος έβλεπε την Ελληνική αντίσταση, το σύμβολο του θάρρους και της πίστης".

Περιοδικό Λάιφ: "Καταπληκτικοί οι Έλληνες. Ενώ τους υπελόγιζαν για ένα λαό αβοήθητο και αδύνατο, κατάφεραν στους εισβολείς της φασιστικής Ιταλίας ένα πλήγμα τόσο ισχυρό ώστε να καταλήξει σε μια ήττα το ίδιο κακή"

Και ο Ραδιοσταθμός της Μόσχας έκανε την παγκόσμια επισήμανση: "..Ως Ρώσοι και ως άνθρωποι σας είμαστε ευγνώμονες, γιατί χάρη στις δικές σας θυσίες κερδίσαμε τον απαιτούμενο καιρό να προετοιμάσουμε την άμυνά μας.

Έλληνες σας ευγνωμονούμε".

"Οι σημαίες των εθνών ας σέβονται τη γαλανόλευκη, την ημέρα της 28ης του Οκτώβρη - τη μεγάλη ημερομηνία του ΟΧΙ!" Έγραψε ο Σπύρος Μελάς.

Μαρία Ρώτα