Λαοί και άνθρωποι

Νοιώθομε συνήθως επιφυλακτικότητα που φθάνει ως την αντιπαλότητα με τους αλλοεθνείς, αλλόθρησκους, αλλόφυλους, αλλόγλωσσους, αλλόδοξους κλπ. Έχομε ποτιστεί με την παιδεία που έχομε πάρει ότι οι "άλλοι" είναι επικίνδυνοι για μας. Και επομένως όποιον τύχει να είναι αλλοειδής, τον αποκρούομε. Φυσικά δεν είναι έτσι, αυτή η σκέψη είναι προκατάληψη. Μαθηματικά, ένα σύνολο είναι κάθε συλλογή σαφώς διακριτών και καλώς καθορισμένων αντικειμένων που προέρχονται από τον χώρο της εμπειρίας (αντικείμενα συγκεκριμένα) ή των διανοημάτων (αντικείμενα αφηρημένα), τα οποία θεωρούνται ως μια ολότητα. Όμως στην πραγματικότητα, ένα σύνολο δεν είναι απλώς το άθροισμα των στοιχείων που το αποτελούν. Εξίσου σημαντική είναι και η σχέση μεταξύ τους. Για παράδειγμα, το σύνολο των γραμμάτων Η Μ Ε Ρ Τ Α δεν λέει τίποτε. Αν όμως αλλάξει η σχέση μεταξύ των γραμμάτων μεταξύ τους και γίνει Μ Η Τ Ε Ρ Α, γίνεται σαφές τι εννοεί. Κι άλλο ένα πρόβλημα. Αν ένα στοιχείο ανήκει σε μια ομάδα κανονικά έχει τις ιδιότητες της ομάδας. "Οι άνθρωποι είναι θνητοί. Ο Σωκράτης είναι άνθρωπος. Άρα ο Σωκράτης είναι θνητός". Αυτός είναι ο παραγωγικός συλλογισμός, που είναι ασφαλής, χωρίς σφάλμα, αλλά δεν παράγει καμιά νέα πληροφορία. Από την άλλη, "Το χελιδόνι πετάει στον ουρανό, ο αετός πετάει στον ουρανό, το περιστέρι πετάει στον ουρανό. Το χελιδόνι, ο αετός, το περιστέρι είναι πουλιά. Άρα όλα τα πουλιά πετούν στον ουρανό". Ναι αλλά το παγώνι, πουλί κι αυτό, δεν πετάει! Ο επαγωγικός συλλογισμός δημιουργεί νέα γνώση, αλλά μπορεί και να οδηγεί στη λανθασμένη προκατάληψη, που ίσως έχει και συναισθηματικά στοιχεία.

Τον τελευταίο καιρό άκουσα δυο τελείως ανεξάρτητες μεταξύ τους ιστορίες, που το κοινό που έχουν είναι σχέσεις μεταξύ αλλοειδών ανθρώπων. Θα τις αφηγηθώ χωρίς τα πραγματικά τους ονόματα, διότι δεν έχω την άδεια εκείνων που μου τις είπαν να τις δημοσιοποιήσω.

Πρώτη ιστορία. Αλβανή. Ήλθε στην Ελλάδα πριν από πολλά χρόνια με τον άντρα της και τα παιδιά της, το κορίτσι νήπιο, το αγόρι βρέφος. Ο άντρας έχει κατάθλιψη, δεν μπορεί να εργαστεί και εκείνη δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ για να στηρίξει ολόκληρη την οικογένεια. Στο σχολείο, το κορίτσι είναι άριστη μαθήτρια, γίνεται σημαιοφόρος. Το αγόρι δεν είναι τόσο επιμελές. Παρά το κάποιο μπούλιγκ που υφίστανται, καθώς είναι Αλβανοί, γίνονται βασικά ανεκτοί και έχουν αναπτύξει Ελληνική συνείδηση. Έχουν δυο συμμαθητές, δυο κατάμαυρα νεγράκια. Σε κατάσταση χειρότερη από τη δική τους. Τα παιδιά της Αλβανής τα έκαναν παρέα. Έρχονταν συχνά στο σπίτι τους και η μητέρα από το ελάχιστο περίσσευμα της οικογένειας τα τάιζε κι αυτά που ήταν πεινασμένα. Τους έδινε ακόμη αποφόρια των παιδιών της καθώς κρύωναν και τα δικά τους ρούχα ήταν τρύπια. Μεγάλωσαν. Το κορίτσι τέλειωσε Πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ και παντρεύτηκε έναν ευκατάστατο Δανοαμερικανό. Απαίτησε ο κουμπάρος τους να είναι Έλληνας. Ο γιος ήταν ακόμη εδώ και μια μέρα ξύπνησε με πυρετό. Πήρε ντεπόν, αλλά ο πυρετός συνεχιζόταν. Τον πήγε στο Γεννηματά και της είπαν να πάρει ντεπόν, αλλά ο πυρετός συνεχιζόταν. Τον ξαναπήγε στο Γεννηματά, και της είπαν να συνεχίσει το ντεπόν. Κι ένα πρωί ξύπνησε με στραβωμένο στόμα και δυσφασία. Ξανά στο Γεννηματά. Χρειάζεται μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, αλλά εκεί δεν υπήρχε. Έπρεπε να πάει σε άλλο νοσοκομείο. Ραντεβού σε μια εβδομάδα. Μα, είναι επείγον! "Πηγαίνετε σε ιδιωτικό". Πήγε στο Υγεία. Έγινε η μαγνητική. Το παλικάρι είχε ιογενή εγκεφαλίτιδα. Ευτυχώς αυτή τελικά πέρασε χωρίς να αφήσει υπολείμματα. Ναι, αλλά η Αλβανή έπρεπε να πληρώσει το λογαριασμό. Ήταν €3000. Πού να τα βρει. Και τότε παρουσιάζεται ο καλός Άγγελος, ένας νέγρος. "Μη στενοχωριέσαι κυρία... Θα τα πληρώσω εγώ". Ήταν το ένα από τα δυο παιδιά, τους παιδικούς φίλους. Είχε γίνει πλούσιος. Λεγόταν Θανάσης Αντετοκούμπο.

Δεύτερη ιστορία. Τον θυμόμουν παιδί στη Σύρο. Ήταν ψαράς κι είχε μια καλύβα δίπλα ακριβώς στο κύμα κοντά στο σπίτι μας. Πριν από λίγο καιρό γνώρισα την εγγονή του. Και μου είπε την ιστορία του παππού. Ήταν καλοστεκούμενος στον τόπο του, στον Πόντο, αλλά ήλθε στη Σύρο χωρίς να πάρει τίποτε μαζί του. Μόλις που μπόρεσε να γλιτώσει με τη γυναίκα του από τους τσέτες. Λίγους μήνες μετά, παίρνει μια ειδοποίηση από το λιμεναρχείο να πάει να παραλάβει ένα δώρο. "Εγώ δεν περιμένω δώρο από κανένα!" Πήγε όμως. Και το δώρο ήταν...μια βάρκα, η δικιά του βάρκα. Του την είχε στείλει ο Τούρκος γείτονάς του με τον οποίον έκαναν παρέα. Μέσα στη βάρκα ήταν τα δίχτυα του, τα δικά του δίχτυα. Και μπλεγμένες στα δίχτυα, καλά καμουφλαρισμένες, ήταν όλες οι εικόνες που είχε στο σπίτι του.

Οι τσέτες ήταν απλοί δολοφόνοι. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν διωγμένοι βάναυσα από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία στους Βαλκανικούς πολέμους και μισούσαν κάθε Χριστιανό. Το μίσος τους καθοδηγούνταν από την κυβέρνηση. Η Τουρκία έπρεπε να ξαναγίνει μεγάλη σαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά μονοεθνική, όπως τα εθνικά κράτη της Ευρώπης. Ασύμβατες οι δυο κρατικές μορφές. Οι αυτοκρατορίες είναι πολυεθνικές. Όμως σχεδιάστηκε. Πουθενά οι Χριστιανοί δεν επιτρέπεται να είναι πάνω από 5% του πληθυσμού. Κυρίως Αρμένιοι και Έλληνες. Κάποιοι εκτοπίζονται σε άλλες περιοχές. Κάποιοι επιστρατεύονται και στέλλονται σε ερημιές να πεθάνουν από πείνα, δίψα. αρρώστιες και, απροστάτευτοι, από επιθέσεις που τους έκαναν στο δρόμο οι τσέτες για να τους σκοτώσουν και ληστέψουν. Οι Τούρκοι είναι βάρβαρος λαός. Ναι, αλλά ο γείτονας του ψαρά ήταν άνθρωπος, που διακινδύνευσε για να βοηθήσει το φίλο του από τον οποίον δεν υπήρχε τίποτε να περιμένει. Οι Εβραίοι είναι βάρβαρος λαός, διότι σταύρωσαν τον αθώο Ιησού. Εβραϊκός όχλος τον υποδέχθηκε πανηγυρικά όταν έμπαινε στην Ιερουσαλήμ ως βασιλιάς τους πάνω σε ένα ταπεινό γαϊδουράκι. Ο όχλος κραύγαζε μετά από λίγες μέρες "Άρον, άρον, σταύρωσον αυτόν". Φυσικά άλλοι ήταν οι Εβραίοι του όχλου που τον επευφημούσε και άλλοι εκείνου που απαιτούσε τη σταύρωσή του. Ακολουθούσε τη διδασκαλία του όλος ο λαός, καθώς ήταν ο "ανδρών απάντων σοφότερος". Και ο λαός τον καταδίκασε σε θάνατο να πιει το κώνειο. Το Σωκράτη! Βάρβαρος λαός οι Αθηναίοι, ο πιο πολιτισμένος λαός όλων των εποχών. Φυσικά, από τη στάση των δικαστών δεν μπορούμε να συναγάγουμε συμπεράσματα για όλο το λαό και μάλιστα, μετά, να αποδίδουμε τα χαρακτηριστικά, που (αυθαίρετα) του προσάψαμε, σε κάθε πολίτη, στο σύνολο των Ελλήνων.