Λουδίτες

Είπε ποτέ κανένας πως σήμερα ο κόσμος είναι πιο όμορφος από ό,τι ήταν πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια; Μήπως κάποιο υπέροχο μοντέρνο αρχιτεκτόνημα είναι ωραιότερο από τον Παρθενώνα; Το κάλλος δεν ζυγίζεται. Και η Τέχνη αποσκοπεί στο Κάλλος,. Είναι μήπως πιο ενάρετοι σήμερα οι άνθρωποι από ό,τι ήταν στη μυθολογική εποχή; Και τότε αγαπιόνταν οι άνθρωποι όπως αγαπιόνται και σήμερα. Και τότε μισούνταν οι άνθρωποι και σκότωναν ο ένας τον άλλον, όπως το κάνουν και τώρα. Και η Ηθική αποβλέπει στην Αρετή. Με την Επιστήμη όμως τι γίνεται; Αποβλέπει στην Αλήθεια. Η Αλήθεια όμως είναι άπιαστη και περιβάλλεται από μια άλω σφάλματος. Η Επιστήμη προσπαθεί να το περιορίσει. Και ολοένα το κάνει. Οι γνώσεις σωρεύονται η μια πάνω στην άλλη. Εκτοπίζουν κάποιες παλιές που αποδεικνύονται σφαλερές και τις αντικαθιστούν με άλλες. Και η άλως του σφάλματος διαρκώς μικραίνει και αυτή η διαδικασία δεν έχει τελειωμό. Υπηρέτης της Επιστήμης είναι η Τεχνολογία. Κι αυτή προοδεύει με ρυθμούς εκθετικούς. Η άλως του σφάλματος επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες που κάποτε είναι τυχαίοι, απρόβλεπτοι, και άλλοτε προκατειλημμένοι, έστω και χωρίς συνειδητό δόλο. Γίνεται μια παγκόσμια έρευνα για ένα φάρμακο. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι μάλλον είναι δραστικό. Η Εταιρεία που κάνει την έρευνα συνεχίζει να την τελειώσει. Αν τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι το φάρμακο δεν είναι δραστικό, η Εταιρεία σταματά τη χρηματοδότηση της. Αν η έρευνα ήταν απροκατάληπτη, τα επιστημονικά περιοδικά θα παρουσίαζαν ίσο περίπου αριθμό με θετικά και αρνητικά αποτελέσματα. Πολύ σπάνια διαβάζομε όμως για αναποτελεσματικές έρευνες. Οι έρευνες δεν ψεύδονται, αλλά τα αποτελέσματα είναι προκατειλημμένα.

Πριν από πάνω από δυο αιώνες έγινε η βιομηχανική επανάσταση. Η βιοτεχνία άρχισε να αντικαθίσταται από τη βιομηχανία. Οι μηχανές παρήγαν με ρυθμούς ταχύτερους από όσο οι έμπειροι άνθρωποι. Τις χειρίζονταν λιγότερο έμπειροι εργαζόμενοι. Τα υφάσματα που έκαναν τα εργοστάσια στην Αγγλία, από όπου πρωτάρχισε αυτή η δουλειά (ίσως διότι εκεί υπήρχε πολύ κάρβουνο που χρησιμοποιούνταν στις ατμομηχανές) έγιναν φτηνότερα και η ποιότητά τους διαρκώς βελτιωνόταν, έτσι που έφτασε και ξεπέρασε τους καλύτερους τεχνίτες. Θυμάμαι που λέγαμε, όταν είμαστε παιδιά, πως ένα ύφασμα είναι μέγκλα, δηλαδή made in England. Χαρά για την ανθρωπότητα!

Για όλους; Όχι βέβαια. Δεν χρειάζονταν πια τόσο πολλοί εργάτες και απολύονταν. Άθλια η ζωή τους. Και τότε στις αρχές του 19ου αιώνα παρουσιάστηκαν στην Αγγλία οι λουδίτες.

Κάποιος αψίθυμος εργάτης, ο Λουντ (Ned Ludd) που δεν ξέρομε καν αν αυτό ήταν το όνομά του, έσπασε αγανακτισμένος δυο μηχανές κλωστοϋφαντουργίας. Τον ακολούθησαν κι άλλοι και το κίνημά του εξαπλώθηκε ταχύτατα, από το Νότιγχαμ, την πατρίδα του θρυλικού παράνομου Ρομπέν (Robin Hood), σε όλη την Αγγλία. Κάποια στιγμή δολοφονήθηκε και ένας βιομήχανος που χρησιμοποίησε όπλα εναντίον τους. Κινητοποιήθηκε φυσικά ολόκληρος ο κρατικός κατασταλτικός μηχανισμός για να τους συνετίσει. Ακολούθησαν ομαδικές δίκες και πολλές καταδίκες που κατέληξαν στην αγχόνη, αλλά το κίνημα δεν σταματούσε. Τους κυνηγούσε όλη η άρχουσα τάξη. Στη βουλή των λόρδων όμως, παραδόξως, βρέθηκε ένας λόρδος να τους υπερασπιστεί. Η αγανάκτησή τους, έλεγε, ήταν δικαιολογημένη. Ονομαζόταν Μπάιρον (Lord George Byron). Για την καταστολή του κινήματος χρησιμοποιήθηκε στρατός περισσότερος από όσος για την αντιμετώπιση του Ναπολέοντα. Την ίδια εποχή ο Μάρξ (Karl Marx) και ο Έγκελς (Friedrich Engels) δεν πήραν το μέρος τους. Δεν φταίνε οι μηχανές για να τις καταστρέφουν. Οι εργάτες έπρεπε να στραφούν κατά της εκμετάλλευσης. Οι άνθρωποι, όχι τα πράγματα, έχουν ευθύνες.

Καλά και τι μας ενδιαφέρουν οι λουδίτες που έδρασαν πριν από 2 αιώνες; Η Επιστήμη και η Τεχνολογία προχωρούν ακάθεκτες και έχομε φθάσει πια σήμερα στην ψηφιακή επανάσταση που φέρει το όνομα της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ). Οι Τράπεζες προωθούν την ψηφιακή συναλλαγή και δεν χρειάζονται πια τόσους υπαλλήλους. Εμείς κάνομε τη δουλειά τους, χωρίς η Τράπεζα να μας πληρώνει. Θα αρχίσει μάλιστα να ζητά και προμήθεια για την υπηρεσία που μας προσφέρει. Το ίδιο ισχύει και για τους υπαλλήλους δημόσιους και ιδιωτικούς. Η τεχνολογία, με αποκορύφωμα την ΤΝ, θα πάρει τις δουλειές τους, ενώ κάποιοι ελάχιστοι, οι ιδιοκτήτες της τεχνολογίας θα γίνονται πάμπλουτοι και με τον πλούτο τους θα εξαγοράζουν την παραμονή τους στην εξουσία. Για να χρησιμοποιούν νόμιμα τους κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς. Σήμερα τι να κάνουν οι λουδίτες του παρελθόντος; Κι όμως, το αντίστοιχό τους είναι οι Χάκεροι (hacker). Μπαίνουν στα ηλεκτρονικά συστήματα και τα χακάρουν. Μάταιο. Η τεχνολογία συνεχίζει να προχωρεί. Οι τότε βιομήχανοι για να αντιμετωπίσουν τους λουδίτες, πλήρωσαν κάποιους και με προδοσία τους νίκησαν. Σήμερα οι μεγάλες (και κρατικές) επιχειρήσεις προσλαμβάνουν τους πιο ικανούς χάκερους, τους πληρώνουν αδρά, τους εξασφαλίζουν πανεπιστημιακές ή άλλες θέσεις επιρροής και με αυτούς προσπαθούν να εξουδετερώσουν τους κακοήθεις χάκερους.

Η τεχνολογία, ιδιαίτερα η τεχνητή νοημοσύνη θα διώξει εργαζομένους. Να βάλουμε χάκερους, τους σύγχρονους λουδίτες, να τη διαφθείρουν και καταστρέψουν; Η τεχνολογία εξυπηρετεί αφάνταστα το κοινό. Πληρώνω τους λογαριασμούς μου χωρίς να σταθώ στην ουρά της Τράπεζας ή της Εφορίας. Είναι η καλύτερη υπηρέτριά μας. Εκτός αν γίνει το αφεντικό μας. Με τίμημα, όπως φαίνεται, στρατιές ανέργων. Η λύση φαίνεται προφανής. Μαρξιστική. Να στραφούμε ενάντια στους ιδιοκτήτες της τεχνολογίας, όχι εναντίον της. Αφού η τεχνολογία κάνει τη δουλειά, τα έσοδα της επιχείρησης δεν μειώνονται ή και αυξάνονται. Η Εταιρεία προσπαθεί να τα κάνει όλα κέρδος απολύοντας εργαζομένους. Κάποιος πρέπει να την υποχρεώσει αντί να απολύει, να μειώνει το ωράριο εργασίας. Αντί να εργάζεται κάποιος 30 ώρες την εβδομάδα, να δουλεύει μόνο 15, χωρίς μείωση του μισθού του. Στο χρόνο που του περισσεύει θα μπορεί να τρώει, να πίνει, να τραγουδάει, αυξάνοντας το τζίρο της κοινωνίας. Ή να ασχοληθεί δημιουργικά, με το ζήλο του ερασιτέχνη που δημιουργεί χωρίς ωράριο, για την αγάπη της τέχνης του. Οι συντεχνίες απαιτούν όσοι προσφέρουν έργο να έχουν πιστοποίηση από μια επίσημη σχολή. Όμως όλες οι επιστήμες και ειδικότητες ιδρύθηκαν από ερασιτέχνες, που δεν είχαν πτυχία, αφού αυτοί τις ξεκίνησαν. Ο ηλεκτρισμός ανακαλύφθηκε από το Θαλή το Μιλήσιο που δεν είχε σπουδάσει ηλεκτρολόγος.