Αλεβίτες

Η ζωή είναι απείρως πιο μπερδεμένη από όσο την ταξινομούμε για να την κατανοήσουμε. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια μας βοηθά να γίνουμε καλύτεροι, πιο δυνατοί, πιο προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον μας. Επανειλημμένα στο παρελθόν έχω υποστηρίξει την ανάγκη να αφομοιώσουμε τις μειονότητες στο βαθμό που, χωρίς να χάσουν την ταυτότητά τους, να ζουν με συμπληρωματικό τρόπο με εμάς, την πλειονότητα. Και άκουσα τελευταία μια απόφαση προς αυτή την κατεύθυνση. Μπράβο. Αναγνωρίστηκαν με νόμο ως ανεξάρτητη θρησκευτική μειονότητα οι Αλεβίτες του Έβρου. Οι Τούρκοι βέβαια ενοχληθηκαν σφόδρα. Οι Αλεβίτες δεν είναι αναγνωρισμένοι στην Τουρκία και η μειονότητά τους υφίσταται διωγμούς, έμμεσους και άμεσους, από το κράτος και από ανοργάνωτο όχλο, με τη σαφή ανοχή των οργάνων της τάξης.

Ουδέν κακόν αμιγές αγαθού. Η ανείπωτη τραγωδία της Μικρασιατικής καταστροφής, είχε ένα καλό στοιχείο. Η ανταλλαγή των πληθυσμών, που έφερε συμφορές σε Έλληνες και Τούρκους που έγιναν πρόσφυγες και στους λαούς που τους δέχθηκαν, είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός σύγχρονου Ελληνικού κράτους με σπάνια εθνική ομοιογένεια. Η εθνική ομοιογένεια δεν εμπόδισε τη δημιουργία εθνικού διχασμού, αλλά απάλειψε αρκετές αιτίες. Δεν ήταν πλήρης. Στη Δυτική Θράκη έμεινε ένας αριθμός Μουσουλμάνων, ενώ στην Κωνσταντινούπολη σημαντικός αριθμός Ορθοδόξων Χριστιανών (σχεδόν 200 000). Σήμερα στη Θράκη υπάρχουν περί τις 130 000 μουσουλμάνοι, ενώ στην Πόλη περί τους 2000 (οι αριθμοί μου έχουν ποσοστό σφάλματος). Οι μουσουλμάνοι της Θράκης δεν είναι ομοιογενείς. Είναι Τούρκοι, Πομάκοι, Ρομά και (αυτό δεν το ήξερα) Αλεβίτες (περί τους 3500-4000).

Η τουρκική προπαγάνδα προσπαθεί να ενοποιήσει όλους τους Μουσουλμάνους της Θράκης ως Τούρκους και να εγείρει διεκδικήσεις αυτοδιάθεσής τους. Η δική μας πάγια πολιτική ενισχύει αυτή την προσπάθεια όσο μπορούμε. Είμαστε αυτοκτονικοί! Η Επανάσταση του 1821 άρχισε σα μια αντίδραση στην απολυταρχία του Σουλτάνου, όπως ονειρευόταν ο Ρήγας, και συνέδεσε Έλληνες και Αλβανούς με όρκους στο Ευαγγέλιο και στο Κοράνι. Η συνεργασίας πολύ σύντομα υποχώρησε, καθώς επικράτησε το θρησκευτικό κριτήριο: Μουσουλμάνος=Τούρκος. Φυσικά δεν είναι έτσι.

Η μειονότητα των Αλεβιτών έχει σημαντικές διαφορές από τους Σουνίτες Τούρκους. Πιστεύουν στην "Αγία Τριάδα" και στο "αγαπάτε αλλήλους", χωρίς να είναι Χριστιανοί. Ερμηνεύουν περισσότερο αλληγορικά παρά κυριολεκτικά το Κοράνι, πίνουν κρασί, δεν πιστεύουν στα ουρί του παραδείσου ούτε στην Κόλαση, δεν προσκηνούν στη Μέκκα, είναι μονογαμικοί και δεν γιορτάζουν το Ραμαζάνι. Με την αναγνώρισή τους προσδοκάται πως θα έχουν το δικό τους ιερέα και όχι το Μουφτή ή τον Ιμάμη και δικό τους σχολείο.

Άλλο, καταρχήν άσχετο, θέμα. Διάβασα πως καταργήθηκε η στρατιωτική θητεία για το ναυτικό και την αεροπορία. Έχω πάρει θέση πάνω σ΄ αυτό το ζήτημα. Στηρίζεται στην πρόταση του Τζέιμς (William James), αμερικανού ψυχολόγου και φιλοσόφου: Kάθε άνθρωπος, πλούσιος ή φτωχός, πρέπει να προσφέρει δυο χρόνια από τη ζωή του στο κράτος, όχι σκοτώνοντας άλλους ανθρώπους, αλλά υπερνικώντας αρρώστιες, αποστραγγίζοντας τέλματα, αρδεύοντας ερήμους, σκάβοντας διώρυγες και γενικά συμμετέχοντας με δημοκρατικούς όρους στα περιβαλλοντικά και κοινωνικά έργα με τα οποία ανοικοδομείται, τόσο αργά και επώδυνα, ό,τι καταστρέφει ο πόλεμος τόσο γρήγορα. Ο κληρωτός, άντρας ή γυναίκα (λαβαίνοντας υπόψη τη βιολογική διαφορά τους, την τεκνογονία) θα μπορεί να κατατάσσεται σε μάχιμες μονάδες, ανάλογα με τις ανάγκες, τις οποίες αγνοώ. Οι στρατιωτικοί προτιμούν γενικά επαγγελματίες με σημαντική εκπαίδευση στην τεχνολογία της άμυνας. Στην υποχρεωτική θητεία είναι υποχρεωμένος να εκτελεί ό,τι τον διατάζει ο ανώτερός του. Χωρίς συζήτηση. Τυχόν αντιρρήσεις συζητιόνται μετά την εκτέλεση της διαταγής, ιδίως στον πόλεμο. Σε αντιστάθμισμα, με κλήρωση, σε μιαν άλλη φάση της ζωής του γίνεται αυτός άρχοντας και οι αρχόμενοι εκτελούν ό,τι αυτός (μαζί με άλλους) διατάζει. Τέτοια θητεία είναι η ύψιστη εκπαιδευτική βαθμίδα με απόκτηση του δικαιώματος να γίνει κάποιος πολίτης. Μεταξύ άλλων θα έχει την ευκαιρία να ζήσει συναδελφικά με κάθε άλλον αλλόδοξο και να συνηθίσει στην πειθαρχία. Τέτοιοι ένστολοι θα μπορούν να γίνουν βρεφονηπιαγωγοί, νοσηλευτές, συνοδοί ηλικιωμένων, μάγειροι, να μαζεύουν ελιές ή να κάνουν άλλες αντιπαθητικές δουλειές αντί να ζητούμε εισαγωγή αλλοδαπών, ενώ η συναδέλφωση με κάθε είδους αλλόδοξους θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ανεκτικότητας που λείπει μεταξύ των απομονωμένων κοινωνιών και της πλειονότητας.

Και να πώς συνδέονται τα ανεξάρτητα θέματα που έθιξα. Η υποχρεωτική θητεία είναι απαραίτητη για όλους τους Έλληνες περισσότερο ως εκπαιδευτική φάση και υπηρετική του έθνους. Οι γνώσεις που θα αποκτηθούν στη θητεία τους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη επαγγελματικά όταν θα έχουν απολυθεί (π.χ. οδηγοί αυτοκινήτων, μάγειροι, νοσηλευτές κλπ).

Έχω εμπειρία από την προσέγγιση αλλοδόξων. Στην πατρίδα μου στη Σύρο υπάρχουν δύο δόγματα, των ορθοδόξων και των καθολικών. Στο Βυζάντιο επικράτησε η αντιπαλότητα των δύο δογμάτων, αντί εκείνης μεταξύ Χριστιανών και Τούρκων με ολέθρια αποτελέσματα. Στην Επανάσταση, η σχεδόν αποκλειστικά καθολική Σύρος ήταν κάτω από την προστασία των Γάλλων και έγινε ασφαλής καταφυγή όλων των διωγμένων και σφαγμένων Χριστιανών, από τα Ψαρά, τη Σμύρνη, την Κάσο, τη Χίο κλπ. Οι καθολικοί τους δέχθηκαν, οι ορθόδοξοι έγιναν πλειοψηφία και για πολλά χρόνια υπήρξε μια υποβόσκουσα αντιπαλότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ιδίως στην κατοχή, όταν οι Ιταλοί προσπάθησαν να την εκμεταλλευθούν προς όφελός τους. Με τα χρόνια η αντιπαλότητα ξεθώριασε και σήμερα το 1/3 περίπου των ζευγαριών είναι μικτά, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των καθολικών είναι παντρεμένοι με ορθοδόξους. Η ετεροδοξία δεν έχει σημασία, διότι άλλα είναι τα στοιχεία που χωρίζουν ή ενώνουν τους ανθρώπους. Η αφομοίωση είναι δυνατή με αμοιβαίο σεβασμό. Ως τώρα δεν έχω δει ή ακούσει να υπάρχει ένα καλά μελετημένο σχέδιο αφομοίωσης που θα βοηθούσε και να γίνει η γέφυρα συνενόησης με άλλα, έχθρικά, κράτη. Κοινοί εορτασμοί με καλλιτεχνικά δρώμενα, χορούς, τραγούδια, κοινές αθλητικές προσπάθειες, ελεύθερες εμπορικές συναλλαγές είναι κάποια από τα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Οι Αλεβίτες στις θρησκευτικές τελετές τους τραγουδούν με όργανα, όπως το Νέι (που το έχει υμνήσει μαγευτικά ο Παπαδιαμάντης) και κρουστά, έχουν χορούς, όπως τον περιστροφικό των δερβίσηδων και έχουν παραδόσεις από τις οποίες θα είχαμε να ωφεληθούμε εμπλουτίζοντας, όχι χάνοντας, την ταυτότητά μας. Υποχρεωτική είναι μόνο η εκμάθηση της γλώσσας μας, μαζί με τη δικιά τους, ανοίγοντας το δρόμο για ανώτατη εκπαίδευση στον τόπο μας. Η ελεύθερη εγκατάστασή τους οπουδήποτε στον τόπο μας και αγορά γης θα βοηθήσει να πάψουν να είναι ένα γκέτο, κοινωνικός αποκλεισμός, όπου καλλιεργείται το μίσος κατά του περιβάλλοντός του.