Μέσα από τη "ματιά" των λογοτεχνών

"Η Σύρος του 19ου αιώνα μέσα από λογοτεχνικά κείμενα", είναι το θέμα της ομιλίας που θα παρουσιάσει στο χώρο της Παιδικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης, ο δ.φ. ιστορικός - αρχαιολόγος, Αντώνης Μαστραπάς.

Η ομιλία θα βασιστεί σε κείμενα σημαντικών Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών, οι οποίοι είτε έζησαν τη δημιουργία της Ερμούπολης, είτε πέρασαν από το νησί ως απλοί επισκέπτες του.

"Θα προσπαθήσω μέσα από την ομιλία μου, να καλύψω τα σημαντικότερα στοιχεία τη ζωή της συγκεκριμένης περιόδου", δήλωσε στην "Κοινή Γνώμη", παρουσιάζοντας ταυτόχρονα στοιχεία της εκδήλωσης που θα διεξαχθεί την Παρασκευή 8 Αυγούστου, στις 7 και μισή το απόγευμα.

Βασισμένα στον αυθορμητισμό και την αμεσότητα των λογοτεχνών

Η παρουσίαση του θέματος με τον τίτλο "Η Σύρος του 19ου αιώνα μέσα από λογοτεχνικά κείμενα", του δ.φ. ιστορικού – αρχαιολόγου, Αντώνη Μαστραπά, είναι μια προσπάθεια ανάπλασης, όσο αυτό είναι εφικτό, της εικόνας της Σύρου και της κοινωνίας της, από την οπτική που την προσέγγισαν οι λογοτέχνες του 19ου αιώνα. Δεν αποτελεί εμπεριστατωμένη ιστορική έρευνα, γιατί δεν έχει αξιοποιηθεί όλο το εύρος των πηγών και κυρίως γιατί αποφεύχθηκε εσκεμμένα η χρήση ιστοριογραφικών μαρτυριών. Η παρουσίαση του θέματος βασίζεται στον αυθορμητισμό και την αμεσότητα των λογοτεχνών που έζησαν και έγραψαν για τη Σύρο τον 19ο αιώνα.

"Σκοπός μου, είναι τόσο οι μόνιμοι κάτοικοι, αλλά και όσοι παρακολουθήσουν την ομιλία μου, να γνωρίσουν ότι τον 19ο αιώνα αναπτύσσεται η λογοτεχνία, όπου οι λογοτέχνες εκείνης της εποχής αναφέρονται σε αυτό το "θαύμα" που ονομάζεται Ερμούπολη", ανέφερε ο κ. Μαστραπάς, δίνοντας ένα πρώτο δείγμα της εκδήλωσης που θα διεξαχθεί στην Παιδική Δημοτική Βιβλιοθήκη.

'Όπως είπε, η ομιλία του θα αναπτυχθεί γύρω από την οπτική που προσέγγισαν οι λογοτέχνες του 19ου αιώνα την Ερμούπολη, αλλά και το νησί.

"Υπάρχει μία διάσταση μεταξύ της ιστορίας και της λογοτεχνίας, κατά πόσο δηλαδή η λογοτεχνία μπορεί να αποτελέσει πηγή για να μπορέσει κανείς να γράψει ιστορία. Κάτω από κάποιες διαδικασίες και με μία επεξεργασία του υλικού αυτού, μπορεί να βγάλει ιστορικά συμπεράσματα. Αυτό που θα προσπαθήσω να κάνω εγώ, στο μέτρο που έχουμε πληροφορίες, είναι να αναπλάσω τη Σύρο του 19ου αιώνα, μετά δηλαδή την ίδρυση του ελληνικού κράτους και μέχρι τα τέλη του αιώνα", δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ο ιστορικός έκανε γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, θα παραθέσει στοιχεία, όχι μόνο από Έλληνες λογοτέχνες, αλλά και από ξένους, όπως Γάλλων ρομαντικών που επισκέπτονται την Ερμούπολη, χρησιμοποιώντας το νησί ως κέντρο των ταξιδιών τους προς τη Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια.

"Οι ξένοι λογοτέχνες μιλάνε με θαυμαστά λόγια για το πως αναπτύσσεται η Ερμούπολη, αλλά και για την Άνω Σύρο. Μιλάμε για δύο Γάλλους, ο Θεόφιλος Γκωτιέ και ο Ζεράρ ντε Νερβάλ", υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι από την πλευρά των Ελλήνων θα χρησιμοποιηθούν κείμενα Συριανών λογοτεχνών, όπως του Εμμανουήλ Ροΐδη, του Δημήτριου Βικέλα, του Ανδρέα Συγγρού, αλλά και ποιητών και συγκεκριμένα του Ιωάννη Καρασούτσα που πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Σύρο και φυσικά του Γεωργίου Σουρή.

"Δεν θα σταθώ μόνο σε τοπόσημα, όπως π.χ. στην πλατεία, στο Νησάκι, στην παραλία εκείνης της εποχής, στις πρώτες δύο μεγάλες εκκλησίες, αλλά θα επεκταθώ στην νοοτροπία των κατοίκων, στον τρόπο με τον οποίον ντύνονταν, αλλά και στη ζωή τους γενικότερα. Επίσης και στα περίχωρα της Ερμούπολης, όπως στο Μάννα, στην κακόφημη περιοχή Καλυβάκια, μία συνοικία που είχε αναπτυχθεί η πορνεία, στην περιοχή Ποταμό, στη διαμόρφωση του νοσοκομείου από τον Πρώιο, στην εκπαίδευση, όπου οι πληροφορίες που έχουμε είναι πολύ σημαντικές. Φυσικά για το θέατρο, για το εμπορείο και τη βιομηχανική ζώνη, για το λοιμοκαθαρτήριο κ.α. Θα προσπαθήσω μέσα σε μία ώρα που θα διαρκέσει η ομιλία μου, να καλύψω τα σημαντικότερα στοιχεία τη ζωή της συγκεκριμένης περιόδου", επεσήμανε.

Στην ερώτηση ποια είναι η σχέση του με τη Σύρο, ο κ. Μαστραπάς τόνισε ότι "αυτή άρχισε μέσω της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας στην εκπαίδευση, όπου υπηρέτησα ως καθηγητής στο ΕΠΑΛ. Γενικότερα έχω εμπειρίες και εντυπώσεις πολύ καλές για τον τόπο, τον οποίο επισκέπτομαι κάθε καλοκαίρι. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη είναι σημείο αναφοράς για εμένα και η συμβολή της είναι πολύτιμη στην ιστορία του νησιού".

Ποιος είναι ο Αντώνης Μαστραπάς

Ο Αντώνης Μαστραπάς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 1 Μαΐου 1955, σπούδασε στο Ιστορικό-Αρχαιολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη ζωή και την τέχνη στις προϊστορικές Κυκλάδες. Συμμετείχε σε ανασκαφικές έρευνες σε νησιά των Κυκλάδων και στη Ρόδο, ενώ παράλληλα παρακολούθησε σειρά μεταπτυχιακών σεμιναρίων αρχαιολογικού και ιστορικού περιεχομένου. Διετέλεσε, για πολλά χρόνια, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικής Αρχαιολογίας της Σχολής Ξεναγών Αθήνας και διδάσκων καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει λάβει μέρος σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εργάστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, από το 1990, ως καθηγητής, συντάκτης εκπαιδευτικών προγραμμάτων, επιμορφωτής εκπαιδευτικών και ως Σχολικός Σύμβουλος. Είναι συγγραφέας επιστημονικών μονογραφιών, σχολικών εγχειριδίων, άρθρων και μελετών σχετικών με το προϊστορικό Αιγαίο, την Αρχαία Ελληνική Ιστορία και τη διδακτική του μαθήματος της Ιστορίας.

Έχει εκδώσει μονογραφίες, όπως τη "Μνημειακή τοπογραφία της Αρχαίας Αθήνας, Καρδαμίτσα, 1992, την Ελληνική Αρχιτεκτονική. Από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους μέχρι την Ρωμαιοκρατία, Καρδαμίτσα", 1994, η "Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου και οι πηγές της, Πατάκης, 2003 (Ειδικό Τιμητικό Βραβείο Ιστορικού Μελετήματος της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων 2005), την "Πόλις και το άστυ των Αθηνών, Πατάκη, 2003 και την "Η Έρση και η αρχαιογνωσία του Γεωργίου Δροσίνη. Συμβολή στη βιογραφία του", Μανδραγόρας, 2018.