Ερμούπολη 1822

Οι περίφημες βοτσαλωτές αυλές του ναού της Μεταμόρφωσης, έγιναν από τους Χιώτες πολύ αργότερα, όταν μπόρεσαν να επιστρέψουν στο νησί τους και να μεταφέρουν μαύρα βότσαλα από τη μαύρη παραλία του νησιού “βόλια”. Στον αυλόγυρο της εκκλησίας βρίσκεται ο τάφος του Άνθυμου Γαζή, του μεγάλου διδασκάλου του γένους. Το 1826, όταν η νέα πόλη αρχίζει να αναπτύσσεται από το εμπόριο και τη ναυτιλία, οι δημογέροντες συγκεντρώνονται στις αυλές του Ναού και με προτροπή του Λουκά Ράλλη αποφασίζουν ομόφωνα να αφιερώσουν τη νέα πόλη στον Κερδώο αλλά και Λόγιο Θεό Ερμή. “Ερμούπολιν! Ερμούπολιν!” Φώναξαν όλοι οι Δημογέροντες. Και ο Λόγιος Ερμής έκανε το θαύμα του! Το 1833, ακριβώς 11 χρόνια από τη στιγμή οι ρακένδυτοι πρόσφυγες στο νησί χτίζουν το πρώτο Δημόσιο Γυμνάσιο της Ελεύθερης Ελλάδας με πρώτο γυμνασιάρχη τον Νεόφυτο Βάμβα, τον μεγάλο Διδάσκαλο του Γένους. Είναι αληθινό θαύμα η ίδρυση αυτού του σχολείου, αν κατάφεραν αυτοί οι πάμφτωχοι άνθρωποι να ασχοληθούν με τα γράμματα και τις τέχνες τόσο σύντομα, σημαίνει ότι είχαν εξασφαλίσει ήδη μια άνετη ζωή από σκληρή δουλειά. Όταν λίγα χρόνια αργότερα ο Δήμος Ερμούπολης, δεξιώθηκα στη Λέσχη τον Άγγλο Ναύαρχο Μεσογείου που είχε επισκεφτεί με το στόλο του τη Σύρο, κάποιος νέος έπρεπε να προσφωνήσει τον Άγγλο ναύαρχο στην υποδοχή. Ο Γυμνασιάρχης Δουκάκης είπε ότι έχει μαθητές που μιλούν Αγγλικά. Επέλεξε τον καλύτερο και του ζήτησε να γράψει την προσφώνηση. Την τελευταία όμως στιγμή προέκυψε ένα εμπόδιο. Ο Γυμνασιάρχης ήθελε να δει το κείμενο, πράγμα που ο μαθητής δεν φαινόταν διατεθειμένος να δεχτεί. “Δεν θα με λογοκρίνετε” είπε. “Εν τοιαύτη περίπτωση δεν θα μιλήσεις”, απείλησε ο Γυμνασιάρχης. “Το προτιμώ” είπε ο νεαρός μαθητής. Ήταν όμως αργά για να ανατεθεί σε άλλον η προσφώνηση. Ο μαθητής μίλησε τόσο λαμπρά ώστε ο Άγγλος του είπε: “Είσαι σπουδαίος παιδί μου”. Ο μαθητής επαινέθηκε και φυσικά πήρε άριστα στο Απολυτήριό του γιατί ήταν καλός μαθητής. Ο μαθητής εκείνος ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Σύρου. Το 1830 ιδρύονται οι πρώτες Λέσχες της Σύρου. Η μία είναι των Χίων και η άλλη των μη Χίων. Η λέσχη των Χίων είναι το σημερινό Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης. Αυτές οι αίθουσες ήταν αίθουσες χορού όπου γέμιζαν τις μελωδίες των Βενιζελικών βάλς. Την ίδια εποχή εκδίδεται στην Ερμούπολη η πρώτη ξενόγλωσση εφημερίδα που εμφανίστηκε στην Ελλάδα. Είναι η “Μέλισσα” που συντάσσεται Ελληνικά και Γαλλικά. Την ίδια εποχή ιδρύεται το πρώτο εργοστάσιο βυρσοδεψίας, όπου όπως λέγεται έκανε ετήσιο τζίρο 1.000.000δρχ. Όταν ο προϋπολογισμός της ελεύθερης Ελλάδας ήταν μόλις 900.00 δρχ. Τότε. Αργότερα ακολουθούν τόσα άλλα εργοστάσια και βιοτεχνίες ώστε δίκαια η πόλη γίνεται η πρώτη βιομηχανική πόλη της Χώρας. Παράλληλα γίνεται και το πρώτο λιμάνι. Τεράστιες αποθήκες και τελωνείο χτίζονται με σχέδια του αρχιτέκτονα Erlacher και συνεχίζονται από τον Βαυαρό Weiler. Τα σχέδιά του αμέσως μετά στο Ιστορικό Μουσείο Αθηνών. Η θεμελίωση του έργου έγινε επίσημα, από τον ίδιο τον Όθωνα. Τα περισσότερα από τα ξένα πλοία πιάνουν μόνο Σύρο απ’ όπου γίνεται το διακοσμητικό εμπόριο με την υπόλοιπη Ελλάδα, Ρωσία και Ανατολή.

“Ελληνική Ατμοπλοΐα”

Αυτή η ατμοπλοΐα που ιδρύεται το 1856 ιδρύθηκαν τα Ναυπηγεία με τους περίφημους ταρσανάδες που υποδέχονταν τα πλοία. Αυτή την εποχή ναυπηγήθηκαν στους Συριανούς ταρσανάδες πάνω από 2.000 πλοία. Έτσι στα μέσα του περασμένου αιώνα, η Ερμούπολη είναι το μεγαλύτερο ναυτιλιακό, βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο της Χώρας. Το 1864 έγιναν με μεγάλη επισημότητα τα εγκαίνια του θεάτρου ΑΠΟΛΛΩΝ και... όπως έγραφαν οι εφημερίδες: “Πρωτεύει όλων των εν Ανατολή θεάτρων και ιδίως των Αθηνών, Σμύρνης και Αλεξάνδρειας”. Το 1848 υψώθηκε στη Σύρο στη συνοικία Βαπόρια ένα από τα λαμπρότερα δείγματα της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής. Είναι ο περίλαμπρος Ναός του Αγίου Νικολάου, πολιούχου. Προβάλει επιβλητικός από μακριά με τον γαλάζιο τρούλο και τα ψηλά καμπαναριά του. Στις εφημερίδες της εποχής είχε γραφτεί εύστοχα ότι: “Ο Ναός φέρει τα πρωτεία των εν Ελλάδι ναών, υπερτερών μάλιστα και της εν Αθήναις Μητροπόλεως.” Στο κηπάριο του ναού φιλοξενείται το περίτεχνο μνημείο στη μνήμη των “Ατάφων Ηρώων” έργο του Γ. Βιτάλη. Ολόκληρο το μνημείο επιστέφεται με σαρκοφάγο διακοσμημένη πάνω στην οποία αναπαύεται μεγαλόσωμο λιοντάρι. Ανάγλυφη μορφή γυναίκας, πιθανόν η Ελλάδα, εικονίζεται γονατιστή στην κύρια όψη.

Το μεγαλοπρεπές Δημαρχείο

Μοιάζει, θα έλεγε κανείς, περισσότερο με ανάκτορο, (γράφουν οι μελετητές του). Από το ημερολόγιο του μεγάλου αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν, έγινε γνωστό ότι το Δημαρχείο χτίστηκε από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ, πάνω στα Ομηρικά ανακτορικά πρότυπα. Μοιάζει θα έλεγε κανείς περισσότερο με ανάκτορο, 9είχαν γράψει μελέτες του). Το Μέγαρο θεμελιώθηκε το 1876 και τελείωσε το 1898. Το συγκινητικό είναι ότι το τέλος της οικοδομής του μεγαλόπρεπου συμπίπτει με το θάνατο του τότε Δημάρχου Δημητρίου Βαφειαδάκη που στην επιμονή και στο ζήλο του, οφείλεται η θεμελίωση και η ολοκλήρωση του Δημαρχείου.

Ανακαλύπτοντας τη Σύρο

Η Σύρος δεσπόζει στην καρδιά του Αιγαίου με τον δυναμικό χαρακτήρα της μεγαλοαστής. Μίας κυρίαρχης δύναμης με έδρα την Ερμούπολη, πρωτεύουσα του νησιού, αλλά και των Κυκλάδων...

“Είχε πει κάποτε ο Κώστας Ουράνης σε πολύ παλαιά χρόνια”.

“Η Σύρος από τη θάλασσα, είναι σαν μία εξαίσια... ακουαρέλα...”