Επιδημία: εξάπλωση αρρώστιας σε περιοχή σε σύντομο χρόνο.

Ήταν μια πολύ παλιά εποχή, ήταν το 1353 ( 667 χρόνια πριν) όταν μια ομάδα ανθρώπων, ήταν επτά γυναίκες και τρεις άνδρες κατάφεραν να φύγουν από την πόλη της Φλωρεντίας και να εγκατασταθούν σε μια βίλα που βρισκόταν σε αρκετά μεγάλη απόσταση από την πανέμορφη Ιταλική πόλη. Ο λόγος που έφυγαν από την Φλωρεντία ήταν ότι θέλησαν να σωθούν από την επιδημία της “Μαύρης Πανούκλας “ που είχε δημιουργηθεί σε πόλεις της Ιταλίας και πολλοί άνθρωποι έφευγαν από τη ζωή.

Εκεί, στην περιοχή που είχαν εγκατασταθεί αυτοί οι άνθρωποι, για να παρηγορηθούν και να καταπολεμήσουν την αναγκαστική τους απομόνωση, άρχισαν να διηγούνται διάφορες χαριτωμένες

ιστορίες ... αληθινές ή φανταστικές. Όλες αυτές οι διηγήσεις, αληθινές ή ψεύτικες που ακούγονταν επί τόσες μέρες, ( όπως αναφέρουν οι ειδικοί της εποχής εκείνης), συνθέτουν το κλασικό “ Δεκαήμερο του Βοκάκιου) που τα γραπτά του κείμενα ενέπνευσαν και πολλούς άλλους της εποχής τους να ασχοληθούν και να γράψουν σπουδαία έργα. Όλοι , όσοι έγραφαν, αναφέρονταν, μέχρι πρόσφατα στις ιστορίες που αφηγείται ο Βοκάκιος. Την σημερινή εποχή, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού , αναφέρονται στις εισαγωγικές σελίδες του βιβλίου,όπου με ανατριχιαστικό για την εποχή, ρεαλισμό ο Βοκάκιος* περιγράφει τις συνέπειες της πανούκλας από την οποία είχε πεθάνει ο πατέρας του. Η λύπη του ήταν μεγάλη και ασχολήθηκε ιδιαίτερα με γραπτά κείμενα που, θα έλεγε κανείς ότι λειτούργησαν (λειτουργούν και σήμερα) ως ένα είδος “αντίδοτου” δηλαδή φαρμάκου που εξουδετερώνει το δηλητήριο εναντίον του θανάτου.

Αυτή η ασθένεια εκείνη την εποχή σκόρπισε πολλούς θανάτους, τους περισσότερους που γνώρισε η Ευρώπη.

Αυτή η “πανούκλα”, όπως την έλεγαν,(ο Μαύρος θάνατος) που είχε συνεχιστεί με διάφορες εξελίξεις από το 1348 ως το 1353, εξόντωσε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης και βέβαια άλλαξε τον κόσμο, αφού μολονότι εμφανίστηκε κατά την πρώιμη Αναγέννηση, διέλυσε τον κοινωνικό ιστό των πόλεων και είχε ξεχαστεί η ιστορία, ο πολιτισμός και η δραστηριότητα και η ενεργητικότητα των κατοίκων.

* Ο Βοκάκιος Ιωάννης ήταν μεγάλος Ιταλός συγγραφέας, γεννήθηκε στο Παρίσι το 1313 και πέθανε στην Τοσκάνη το 1375. Πήγε στη Φλωρεντία με τον πατέρα του με στόχο να αναλάβει το εμπόριο. Προσπάθησε , αλλά δεν του άρεσε. Από το 1350 αρχίζει να γράφει, ξεκινώντας με το “Δεκαήμερον” που αγαπήθηκε από τον κόσμο. Συνέχισε με πολλά έργα, έμμετρα και πεζά, μυθιστορήματα κ.α.

Θεωρείται, έως σήμερα ο δημιουργός του σύγχρονου Ιταλικού πεζού λόγου, του διηγήματος, του ρεαλιστικού και του σατυρικού συγχρόνως. Παγκόσμια θεωρείται ως πρόδρομος της αναγέννησης.

1665: Η Πανούκλα στο Λονδίνο

Η λογοτεχνία φυσικά δεν μπορεί να είναι το υποκατάστατο της ιατρικής. Έγινε στο γνωστό ότι : Η Πανούκλα στο Λονδίνο το 1665 εξόντωσε, όπως έχουν γράψει, το 25 % του τότε πληθυσμού της πόλης, περίπου 100.000 ανθρώπους. Ο Ντάνιελ Ντιφόου, ήταν και είναι παγκόσμια γνωστός για το μυθιστόρημά του “Ροβινσών Κρούσος”. Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Το 1722 εξέδωσε ένα άλλο βιβλίο, λιγότερο γνωστό, τότε, αλλά λόγω της πρόσφατης πανδημίας, το βιβλίο ήρθε ξανά στην επικαιρότητα. Το βιβλίο του έχει τον τίτλο: “ Ημερολόγιο στα χρόνια της πανούκλας”. Εκτός από τις σωστές και ακριβείς περιγραφές του για την πανούκλα, όσο και για την επιδημία στη ζωή και στη συμπεριφορά των κατοίκων του Λονδίνου, το βιβλίο έχει σήμερα μια επιπλέον αξία: οι ειδικές παρατηρήσεις του Ντάνιελ Ντιφόου όσον αφορά την αρρώστια, που είχε φροντίσει να γνωρίσει από τους τότε ειδικούς, ήταν τόσο σημαντικές που βοήθησαν τους επιστήμονες να την περιγράψουν και να την αναλύσουν.

Η λογοτεχνία δεν θα μπορούσε να μείνει αδιάφορη από τα κοινωνικά, τα ηθικά, τα πολιτισμικά ακόμη και τα μεταφυσικά της αρρώστιας, πόσο μάλλον όταν η τελευταία παίρνει τα χαρακτηριστικά της πανδημίας, που το κακό είναι, ότι δεν αφαιρεί τη ζωή από έναν μόνο άνθρωπο, αλλά και απειλεί να διαλύσει ολόκληρες κοινωνίες.

Οι τυφλοί του Ζοζέ Σαραμάγκου

Ο αγώνας της ιατρικής εναντίον ενός “εχθρού που απειλεί τα θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας” έχει μεγάλο ηθικό περιεχόμενο. Και πάντα η ιατρική επιστήμη ασχολείται και φροντίζει με τον καλλίτερο τρόπο για την προσφορά υγείας στον άνθρωπο που έχει ανάγκη.

Η ιατρική επιστήμη συναντά συχνά τη λογοτεχνία. Είναι κείμενα που έχουν γραφτεί από συγγραφείς, αφού προηγουμένως άκουσαν, έμαθαν και ρώτησαν τους ειδικούς. Ο αγώνας της ιατρικής εναντίον “εχθρού” που απειλεί τα θεμέλια της κοινωνίας έχει πολύ βαθύ ηθικό περιεχόμενο και, όπως αναφέρουν ειδικοί, πολύ συχνά η ιατρική επιστήμη συναντά τη λογοτεχνία. Γιατροί είναι αρκετά πρωταγωνιστές στα μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί όπως : “Περί τυφλότητος” (1995) του Ζοζέ Σαραμάγκου και “Πανούκλα” (1947) του Αλμπέρ Καμί. Έχουν μεταφραστεί και τα δύο στα Ελληνικά. Στο μυθιστόρημα του Σαραμάγκου αναφέρεται ότι ένας άνθρωπος χάνει ξαφνικά το φως του. Ο οφθαλμίατρος που τον εξετάζει δεν του βρίσκει τίποτε... αλλά σε λίγα λεπτά τυφλώνεται και ο γιατρός και με την σειρά τους πλήθος άλλοι άνθρωποι. Η τυφλότητα αποκτά τα χαρακτηριστικά επιδημίας, γι αυτό και η κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει σε καραντίνα. Όμως πως θα λειτουργεί μια κοινωνία οπού όλοι θα είναι τυφλοί; Και άραγε θα υπάρχει κοινωνία με τέτοια λάθη και τόσες πολλές ασθένειες;

Σκηνές αγριότητας υπάρχουν όσο διαρκεί η επιδημία. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Ζοζέ Σαραμάγκο στο βιβλίο του η επιδημία που αναφέρει είχε άγριες σκηνές και είχε διαρκεί επιδημία. Γι αυτό και το μυθιστόρημα του άλλοι αναγνώστες το θεώρησαν σπουδαίο, άλλοι όχι.

Υπάρχουν πολλές αναφορές και σε άλλους συγγραφείς και της παλαιάς και της νεότερης εποχής, σε ότι αφορούν τα μεταδοτικά νοσήματα και τις επιδημίες. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα τεράστιο κίνδυνο με την πανδημία που προέκυψε πρόσφατα. Πολλά χρόνια έχουν περάσει από τα πρώτα φοβερά νοσήματα, όπως η πανούκλα κ.α. που έστειλαν χιλιάδες ανθρώπους στην άλλη ζωή.

Ίσως οι νέες προσπάθειες σημερινών γιατρών να φροντίσουν τη ζωή και το καλό μέλλον μας. Να ευχηθούμε στους γιατρούς και στο προσωπικό των νοσοκομείων να βοηθήσουν και να αναδείξουν ακόμη μία φορά την άριστη συμπαράστασή τους στη ζωή των ανθρώπων .

Θερμά τους ευχαριστούμε για την άριστη φροντίδα τους. Πολλές ευχαριστίες στους γιατρούς και στους νοσηλευτές του Νοσοκομείου Σύρου. Τους έχουν θαυμάσει πολλοί ξένοι επισκέπτες, που χρειάστηκαν την βοήθειά τους, αλλά και εμείς οι Συριανοί!