Σινεπιλογές

Στο Τέλος του Δρόμου/ The Place Beyond the Pines (2012) του Derek Cianfrance

Ένα παραγνωρισμένο αριστούργημα του ανεξάρτητου Αμερικάνικου σινεμά

Ένα πτυσσόμενο στιλέτο σχίζει τον αέρα, οι μύες μιας γυμνής πλάτης , που καλύπτεται με τατουάζ συσπώνται νευρικά. Η αιθέρια κάμερα ακολουθεί από πίσω τον ψηλό άντρα, χωρίς να βλέπουμε το πρόσωπο του,  που με  βήμα  γοργό και αποφασιστικό διασχίζει φιλάρεσκα το χώρο του λούνα παρκ με τα πολύχρωμα λαμπιόνια να αναβοσβήνουν .Τα  οξυζεναρισμένα μαλλιά του αντανακλούν τα φώτα ενός περιπτέρου ,φορά το κόκκινο δερμάτινο μπουφάν ,πετά το τσιγάρο του και ανεβαίνει επιδέξια στην μοτοσικλέτα του, που μοιάζει προέκταση του σώματος του. Ο κινητήρας της βρυχάται και συνοδευόμενος από τις ιαχές ενός άθλιου  κονφερασιέ  μπαίνει, με άλλους δυο μοτοσικλετιστές, σε ένα στρογγυλό, ατσαλένιο κλουβί που πάνω στα εσωτερικά του τοιχώματα θα εκτελέσει το παράτολμο νούμερο του ,τον «γύρο του θανάτου» . Τελικά η κάμερα εστιάζει στο μελαγχολικά γλυκό πρόσωπο και το άδειο βλέμμα του Ryan Gosling. Είναι ο «Ωραίος Λουκ», ένας περιφερόμενος stuntman ,ένας εκπληκτικός αναβάτης μοτοσυκλέτας ,ένας πρίγκηπας των λούνα παρκ . Αυτή είναι η επικίνδυνη δουλειά του ,αυτή είναι η άμοιρη ζωή του ,να γνωρίζει μερικά κορίτσια για λίγες ώρες και να διαφεύγει αγέρωχος αλλά και συναισθηματικά άδειος με την μοτοσυκλέτα του προς τον ανοιχτό δρόμο, πριν από την ανατολή του ήλιου.

Αυτό είναι το εισαγωγικό πλάνο – σεκάνς αυτής της έξοχης από κάθε άποψη ταινίας. Ένα πλάνο μοναδικό ,μαγευτικό ,συναρπαστικό και μεγαλειώδες σε έκταση και ένταση ,υπόδειγμα για να διδάσκεται μελλοντικά στις σχολές κινηματογράφου.

Ο Ντέρεκ Σιανφράνς, ένας από τους πιο ταλαντούχους και καινοτόμους νέους Αμερικανούς σκηνοθέτες, αποδείχθηκε πρωτοπόρος αφηγητής με μια σπάνια και αβίαστη συναισθηματική αμεσότητα με το “Blue Valentine” του 2010 , αυτή την οδυνηρά οικεία ανατομία ενός γάμου. Εδώ ξανασυνεργάζεται με τον θαυμάσιο Ryan Gosling, για έναν ακόμη πιο πλούσιο , λεπτομερή και άψογα διαρθρωμένο θρίαμβο της κλασικής κινηματογραφίας με τίτλο:  «The Place Beyond the Pines». Η ωριμότητα του οράματος του επαναλαμβάνεται και επεκτείνεται σε ένα ευρύτερο και πιο περίπλοκο σύστημα αλληλένδετων οικογενειακών σχέσεων.

Η  ταινία του είναι ένα  οικογενειακό έπος που έχει το εύρος και το βάθος ενός μυθιστορήματος .Τα νήματα της ρέουσας αφήγησης διαπλέκονται  σε μια μαγευτική διαδοχή ενώ το κέντρο βάρους μετατοπίζεται διασπώντας το φιλμ σε τρεις μεγάλες πράξεις. Η  πρώτη μας παρουσιάζει τον «Ωραίο Λουκ», η δεύτερη τον αρχάριο αστυνομικό «Έιβερυ» και η τρίτη αφορά τους γιούς τους 15 χρόνια αργότερα. 

Στο πέρασμα του από το Σενέκταντυ ,στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης, ο «Ωραίος Λουκ», θα ξανασυναντήσει μετά από ένα χρόνο μια περιστασιακή του σχέση, τη Ρομίνα (Εύα Μέντες). Εκεί θα ανακαλύψει ότι όσο έλειπε, απέκτησε ένα γιο, το Τζέισον. Αποφασίζει να εγκαταλείψει τη ζωή στους δρόμους, και να βρει μια νέα δουλειά για να συντηρήσει την οικογένεια που μόλις ανακάλυψε ότι έχει. Ο νέος του εργοδότης (Μπεν Μέντελσον) βλέπει φιλοδοξία και ταλέντο στο νέο του υπάλληλο, και τον εμπλέκει σε μια σειρά τραπεζικών ληστειών .Έτσι η ζωή του θα διασταυρωθεί με αυτή ενός αδιάφθορου και μορφωμένου αστυνομικού, του Έιβερι Κρος (Μπράντλεϋ Κούπερ), του οποίου ο φιλόδοξος πατέρας - ένας πρώην κρατικός δικαστής - ξέρει να ελίσσεται σε ανώτερα πολιτικά επίπεδα. Ο Έιβερι, εργάζεται σε ένα πλήρως διεφθαρμένο αστυνομικό τμήμα, δεχόμενος εντολές από τον ρυπαρό Ντε Λούκα (Ρέι Λιόττα). Παλεύει κι εκείνος με τη σειρά του να βρει ισορροπίες μεταξύ της επαγγελματικής και προσωπικής του ζωής, και να στηρίξει τη σύζυγο του και το μικρό τους παιδί. Αν και η αλληλεπίδρασή τους είναι σύντομη, αλλάζει για πάντα όχι μόνο τις ζωές των δύο ανδρών, αλλά και τη ζωή των παιδιών τους.

Ο Σιανφράνς αναλύει διαλεκτικά ,με  θέση –αντίθεση –σύνθεση (που αντιστοιχούν στις τρεις ενότητες του φιλμ) και με καθαρά ταξικούς όρους παρουσιάζει το προτσές ανέλιξης στην πλήρως διεφθαρμένη αμερικάνικη κοινωνία .Ο  αρχικά ιδεαλιστής Έιβερυ ,γόνος του ενσωματωμένου στο σύστημα πατέρα-δικαστικού, με την καθοδήγηση του θα χρησιμοποιήσει εκβιαστικές μεθόδους για να ανέλθει στην πολιτική και να ανοίξει τον δρόμο και στον παραβατικό γιο του. Στον αντίθετο πόλο, ο ταπεινής καταγωγής Λουκ ,ένας απόκληρος, θα ακολουθήσει την προδιαγεγραμμένη μοίρα του και θα τον διαδεχθεί αταβιστικά ο δικός του γιός . Κληρονομικότητα και νεποτισμός , κοινωνική ανισότητα και διαφθορά :αυτοί είναι οι θεματικοί πυρήνες αυτού του πολυσύνθετου φιλμ  που ενόχλησε πολύ και θάφτηκε στις ΗΠΑ ,ως «καταθλιπτικό». Είναι η αντήχηση της περιγραφής των καταραμένων ηρώων του Χιούστον  και της κοινωνιολογικής ανάλυσης  των αριστερών φιλμ- νουάρ του Ντασσέν και του Ντίτρικ από τους  οποίους εμφανώς έχει επηρεαστεί ο Σιανφράνς.

Η ταινία έχει όμορφα φωτογραφηθεί από τον Βρετανό Sean Bobbitt (Shame) ,είναι βουτηγμένη στις θαυμάσιες μουσικές του Mike Patton (τραγουδιστή των Faith No More) και διαθέτει εξαιρετικά εκλεπτυσμένες ερμηνείες του Ryan Gosling (ο ευαίσθητος ,περήφανος αλλά  a priori ηττημένος «Handsome Luke») και Bradley Cooper (που μεταλλάσσεται βαθμιαία από ιδεαλιστή σε κυνικό πολιτικό καριερίστα). Θαυμάσιοι και οι Dane DeHaan, ως ο συναισθηματικά κατεστραμμένος γιος του Λουκ, και ο Emory Cohen που προσθέτει μια μαγνητική εμφάνιση ως γιός του Έιβερυ.

Στο τέλος των καθηλωτικών 140 λεπτών στο σκοτεινό τοπίο του «The Place Beyond the Pines», κατασταλάζει το θεώρημα του  Σιάφρανς  : "Στον ατέρμονο κύκλο της ζωής δύσκολα μπορεί κανείς να ξεφύγει από την κοινωνική του τάξη, την κληρονομικότητα και τα αμαρτήματα του παρελθόντος ". Και αυτό το γοητευτικό αλλά και βαθιά πεσιμιστικό φιλμ , με τις σαφείς αναφορές στην αρχαιοελληνική τραγωδία , που  πέρασε απαρατήρητο όταν προβλήθηκε είναι βέβαιο ότι θα επανεκτιμηθεί ως καθαρό αριστούργημα στο πέρασμα του χρόνου .