Του Δημ. Α. Σιδερή, ομ. Καθηγητή καρδιολογίας

ΓΙΑΤΙ ΠΛΗΡΩΝΩ ΕΝΦΙΑ;

  • Τρίτη, 30 Ιανουαρίου, 2018 - 06:22

Πλήρωσα την τελευταία δόση. Ο υπάλληλος μου ευχήθηκε «Και του χρόνου!» Η αισιόδοξη ευχή είναι να ζω και του χρόνου. Η απαισιόδοξη, να συνεχίσω να πληρώνω. Γιατί όμως πληρώνω ΕΝΦΙΑ; Στα τέως Ανατολικά κράτη το σπίτι το έχτιζε το κράτος, φτηνιάρικο, και ο ένοικος πλήρωνε ένα ασήμαντο ποσό ξεπληρώνοντας τη δαπάνη που έκανε το κράτος γι΄ αυτόν. Εμένα δεν μου το έχτισε το κράτος. Δεν δανείσθηκα. Με δουλειά και λιτότητα μάζεψα τα χρήματα. Να βάλω το κεφάλι μου κάτω από μια στέγη, χωρίς να πληρώνω ενοίκιο ή δόσεις δανείου. Δεν το νοίκιασα για να έχω εισόδημα. Όταν το αγόραζα πλήρωσα φόρο μεταβίβασης (γιατί; αλλά τέλος πάντων, εφάπαξ ήταν). Τι χρέος ή υποχρέωση ξεπληρώνω με τον ΕΝΦΙΑ; Κι όμως υπάρχει λογική, αν και αρκετά δυσκολοχώνευτη. Αυτά που γράφω δεν έχουν ισχυρή τεκμηρίωση, πάντως, σε πολύ γενικές γραμμές, εξηγούν τι θέλω να πω.

Όταν συνδέονται δυο δεξαμενές, αν οι πιέσεις είναι ίσες, το ρευστό ισορροπεί. Γίνεται τέλμα. Αν υπάρχει ανισότητα το νερό ρέει, είναι ζωντανό. Αν η ανισότητα είναι υπερβολική, θα ραγούν οι αποθήκες, θα γκρεμισθούν τα φράγματα, πλημμύρα, καταστροφή. Το ίδιο ισχύει με την οικονομική ανισότητα. Η ανισότητα είναι κίνητρο. Για καλό και για κακό. Χωρίς ελεγχόμενη ανισότητα η κοινωνία αποτελματώνεται. Με υπερβολική ανισότητα η κοινωνία καταστρέφεται. Τα κοινωνικά δεινά αυξάνονται γραμμικά με την αύξηση της ανισότητας (Wilkinson).

Μετά τον Ελληνικό κατακλυσμό, ο Δευκαλίωνας, του Προμηθέα γιος, με τη γυναίκα του πετούσαν πέτρες πίσω τους και φύτρωναν άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα. Από το γιο τους, τον Έλληνα, γεννήθηκαν παιδιά και εγγόνια, οι Δώρος, Αίολος, Αχαιός και Ίωνας, γενάρχες των Ελλήνων. Από την αδελφή του Έλληνα, τη Θυία, γεννήθηκαν οι Μακεδόνας, Γραικός, Μάγνητας. Δεν ξέρω αν υπήρξαν όλοι αυτοί, αλλά ο μύθος αντικατοπτρίζει τα συναισθήματα των προγόνων μας. Και τι σημαίνουν; Ότι, οι απόγονοι του Προμηθέα, οπλισμένοι με τις γνώσεις και τις τέχνες που τους δίδαξε ο προπάτοράς τους (γιος του Ιαπετού/Ιάφεθ, τρίτου γιου του Νώε) επιβλήθηκαν στο ανώνυμο πλήθος που είχε φυτρώσει από το πουθενά. Σκορπίσθηκαν παντού και έγιναν οι ηγήτορες των ανωνύμων. Η γη τούς ανήκε, με λιγότερη ή περισσότερη βία και συναίνεση. Ώσπου οι ανώνυμοι, με την ανάπτυξη των τεχνών, ναυτιλίας και εμπορίου δυνάμωσαν και διεκδίκησαν μερίδιο στη διοίκηση της μοίρας τους. Σε νεότερα χρόνια οι πιο άγριοι πολεμιστές υπέταξαν το ανώνυμο πλήθος και κυριάρχησαν στη γη τους. Συχνά βρέθηκαν σε μακροχρόνιες συγκρούσεις μεταξύ τους. Ο πόλεμος των Ρόδων μεταξύ των οίκων του Λάνκαστερ και της Υόρκης κράτησε πάνω από 30 χρόνια. Η κυριαρχία πάνω στη γη, το κύριο μέσο παραγωγής, ήταν το φοβερό κίνητρο για τέτοιου είδους βία.

Στην πατρίδα μας, ο Καραϊσκάκης ξεπλήρωσε αυθαίρετα τα παλικάρια του με γη στην Αττική. Καλά έκανε! Μετά την επέμβαση των ξένων και το Ναβαρίνο, για να φύγουν οι Τούρκοι, έπρεπε να αγορασθούν τα τεράστια τσιφλίκια που κατείχαν. Βρέθηκαν τότε πλούσιοι Έλληνες που αγόρασαν τη γη. Ευγνωμοσύνη τους οφείλομε. Τα συμβόλαια οριοθετούσαν τις ιδιοκτησίες «από την κορυφογραμμή του τάδε βουνού ως τις όχθες του δείνα ποταμού…» ή κάπως έτσι. Ως σήμερα, με την απουσία κτηματολογίου, οι ιδιοκτησίες δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει.

Τα χρόνια περνούσαν και τα στεγανά της κληρονομικής μεταβίβασης της γης έπεσαν με λιγότερη ή περισσότερη (Γαλλική επανάσταση) βία. Η ανισότητα όμως γιγαντώθηκε. Άλλες δυνάμεις αναφύηκαν χάρη στην πρόοδο. Η βιομηχανική επανάσταση μείωσε την αξία της γης και τη μετέφερε σε άλλα μέσα παραγωγής, εργοστάσια, καράβια κλπ. Όλα αυτά, για να γίνουν, χρειάζονταν κεφάλαιο που δεν υπήρχε, καθώς η γη ανήκε σε άλλους. Χρειάζονταν δάνεια. Ο τότε Χριστιανισμός και ο Μουσουλμανισμός απαγόρευαν τον τοκισμό. Έτσι μόνοι δανειστές έγιναν οι Εβραίοι, που, ως σήμερα είναι οι κύριοι του τραπεζικού συστήματος σε όλο τον κόσμο. Τώρα πια, με την επανάσταση στα μέσα επικοινωνίας, επιτεύχθηκε η παγκοσμιοποίηση. Το χρήμα έγινε άυλο, μεταφερόμενο με τα ερτζιανά κύματα. Και ο πλούτος μεταφέρθηκε από τα μέσα παραγωγής στο κεφαλαιοπιστωτικό σύστημα. Η αξία των ακινήτων έχει φθάσει στο ναδίρ.

Μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους, αναγνωρίσθηκε ο χαμός από τη μεγάλη ανισότητα στη συσσώρευση κεφαλαίου και η ανισότητα στον κόσμο μειώθηκε στο ελάχιστο. Υπήρχαν και τα σοσιαλιστικά κράτη που κύριος σκοπός τους ήταν η εγκατάσταση της ισότητας με οποιοδήποτε κόστος. Κύριος τρόπος για να μειωθεί η ανισότητα είναι η φορολόγηση του κεφαλαίου. Όχι μόνο του τόκου που αποδίδει, όχι μόνο της μεταβίβασής του με πώληση, δωρεά ή κληρονομιά, αλλά με φορολόγηση της ύπαρξής του. Αυτό ισχυρίζεται ο Piketty και έχει, μου φαίνεται, δίκιο. Θλιβερό κατάλοιπο αυτής της ιδέας για φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας των κομητειών και των τσιφλικιών είναι ο σημερινός ΕΝΦΙΑ. Μόνο που…

Η αξία της γης έχει κατακρημνισθεί στον «πολιτισμένο» κόσμο που ζούμε, όπως λέγαμε. Τα ακίνητα που σωρεύθηκαν στον τόπο μας τις τελευταίες δεκαετίες εξυπηρετούσαν ποικίλους σκοπούς. Πρώτο, ιδιόχρηση, χωρίς να φοβάται ο ιδιοκτήτης μήπως μείνει άστεγος. Δεύτερο, εκμετάλλευση. Χτίζεις ένα διαμερισματάκι με τις οικονομίες σου και το νοικιάζεις όταν δεν θα μπορείς πια να εργασθείς συμπληρώνοντας την ανεπαρκή (ή ανύπαρκτη) σύνταξή σου. Υπήρχε όμως και τρίτος λόγος. Με δανεισμό του κράτους μας, περίσσευαν χρήματα που μοιράζονταν με λαϊκισμό, δηλαδή αργομισθία, ακολουθώντας τον πελατειακό νόμο της ισχύουσας ρεπούμπλικας, που στα Ελληνικά μεταφράζεται απατηλά σε δημοκρατία. Ο έχων περίσσευμα τώρα, τι να το κάνει; Ή θα το γλένταγε με ποικίλους τρόπους ή θα το επένδυε. Σημαντικές επενδύσεις στον τόπο μας δεν υπήρξαν ποτέ. Σοβαρή βιομηχανία ελάχιστα αναπτύχθηκε. Οι πλούσιοι επενδυτές ή είχαν βαπόρια ή είχαν βιομηχανίες που φυτοζωούσαν κρατικοδίαιτες. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ χρηματοδοτούνταν από τους φόρους όλων των Ελλήνων. Μόνη δυνατή επένδυση ήταν η ιδιοκτησία διαμερισμάτων. Έγινε η φούσκα, χτίστηκαν ό,τι μπορούσε να χτιστεί. Κάλυψαν τις ανάγκες. Η φούσκα έσκασε. Η αξία των ακινήτων κατέρρευσε. Τώρα θυμηθήκαμε να φορολογήσουμε το «κεφάλαιο» για να καταπολεμήσουμε την ανισότητα: ΕΝΦΙΑ. Κι αν δεν μπορώ να πληρώσω, χάνω τη στέγη ΜΟΥ! Όμως το διαμερισματάκι δεν είναι κεφάλαιο, αλλά αγαθό, κατοικία ή ασήμαντο συμπληρωματικό εισόδημα. Ισότητα δεν αποκαθίσταται. Μόνο η διεθνής φορολόγηση του ηλεκτρονικού κεφαλαίου μπορεί πια να έχει αποτέλεσμα. Κάθε πλούσιος Έλληνας μεταφέρει την περιουσία του στους φορολογικούς παραδείσους νόμιμα, ανενόχλητος. Η ανισότητα μένει, οι φτωχοί γίνονται περισσότεροι και φτωχότεροι, οι πλούσιοι λιγότεροι και πλουσιότεροι. «Και του χρόνου!»

 

Διαβάστε ακόμα