Με αφορμή τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια

Με στόχο την αναγνώριση της αξίας των παραδοσιακών αγροτικών κατασκευών και των τοπίων των Κυκλάδων, αλλά και τη διεύρυνση της υφιστάμενης νομικής προστασίας τους, δεκάδες φορείς, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, διοργανώνουν εκδήλωση στην Αθήνα με θέμα "Θεόκτιστα και χειροποίητα: Νομική προστασία του αγροτικού πολιτιστικού τοπίου των Κυκλάδων.

Για την ανοιχτή αυτή εκδήλωση, η οποία θα πλαισιωθεί και με παράλληλη έκθεση φωτογραφίας κυκλαδικών αγροτικών τοπίων και κτισμάτων, μίλησε στην "Κοινή Γνώμη", εκ μέρους των διοργανωτών, η Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου.

Προσπάθειες να μπει φραγμός στην περαιτέρω αλλοίωση του περιβάλλοντος

Στην ανάδειξη και αναγνώριση των υφιστάμενων παραδοσιακών αγροτικών κατασκευών και των τοπίων των Κυκλάδων, αλλά και τη διεύρυνση της νομικής τους προστασίας, στοχεύει η ανοιχτή εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου στις 7 το βράδυ, στο Ιωνικό Κέντρο, στην Πλάκα.

Την εκδήλωση που τελείται από το Υπουργείο Πολιτισμού, "υπογράφουν", δεκάδες φορείς των Κυκλάδων και συγκεκριμένα, η Αμπασάδα Τήνου, το Andros Routes,ο Άνεμος Ανανέωσης Σίφνου, το Δίκτυο για Βιώσιμες Κυκλάδες, 0 Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ιωάννη Κύθνου, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού,το Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου, η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων, η Κίνηση Πολιτών Πάρου,η Νήσος Αμοργός, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγκαιριάς Πάρου, το Save Ios, ο Σύλλογος Μονιατών Νάξου «Η Τέχνη», ο Σύνδεσμος Δρυοπιδέων Κύθνου, ο Σύνδεσμος Ιητών, ο Σύνδεσμος Κυθνίων, ο Σύνδεσμος Σικινητών και το Μιτάτο της Αμοργού.

Σύμφωνα με τους συνδιοργανωτές, όπως άλλωστε μετέφερε και τις απόψεις τους στην εφημερίδα, η κα. Παπαγεωργίου, αφορμή της εκδήλωσης είναι το γεγονός ότι οι Κυκλάδες βρίσκονται στο στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια.

"Τα παραδοσιακά αγροτικά κτίσματα και οι συναφείς κατασκευές (πεζούλες, μονοπάτια, αλώνια, σταβλάκια, ξερολιθικές περιφράξεις κ.λπ.) προστατεύονται στις ισχύουσες διατάξεις, του 2002 και 2003, σε πολλά, πιθανώς σε όλα τα κυκλαδονήσια, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο. Προστατεύονται επίσης από το εθνικό και το διεθνές Δίκαιο. Αυτή η προστασία πρέπει, βάσει της αρχής του «περιβαλλοντικού κεκτημένου» να αποτυπωθεί και στα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. Παράλληλα, πρέπει να εξεταστεί γιατί δεν εφαρμόζεται στην πράξη και πώς μπορεί αυτό να διασφαλιστεί. Αυτό το διάστημα βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, που θα κρίνουν, μεταξύ άλλων, τι θα συμβεί κατά τις επόμενες δεκαετίες στο παραδοσιακό αγροτικό τοπίο και τις κατασκευές και κτίσματα που το αποτελούν. Στην ουσία, κρίνεται αν αυτή η πολιτιστική και περιβαλλοντική κληρονομιά θα αντιμετωπιστεί με σεβασμό ή θα αλλοιωθεί περαιτέρω και θα χαθεί για πάντα, και μαζί της η καλλιεργήσιμη γη και οι υδάτινοι πόροι των Κυκλάδων", σημείωσε η κα. Παπαγεωργίου.

Συνεχίζοντας επί τους θέματος, υπογράμμισε ότι "πρόκειται για μια πολιτιστική κληρονομιά αιώνων ή και χιλιετιών. Πέρα από τη σημαντικότατη πολιτιστική και αισθητική αξία της, η παραδοσιακή, λαϊκή αρχιτεκτονική είναι σε μεγάλο βαθμό η ταυτότητα των Κυκλάδων και αυτό που τις διαφοροποιεί από άλλους ηλιόλουστους παραθαλάσσιους τουριστικούς προορισμούς. Ένα μέρος αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς, συγκεκριμένα οι αναβαθμίδες, έχουν ανυπολόγιστη περιβαλλοντική αξία. Συγκρατούν το νερό της βροχής βοηθώντας την κατείσδυσή του στο έδαφος, αλλά και προστατεύουν από τις πλημμύρες, μιας και το πλεονάζον νερό διαφεύγει μέσα από τις πέτρες της ξερολιθιάς. Συγκρατούν το έδαφος, επιτρέποντας έτσι την καλλιέργειά του, δημιουργούν μικροκλίμα και ευνοούν τη βιοποικιλότητα, τόσο της χλωρίδας όσο και της πανίδας. Οι πεζούλες επέτρεψαν στους προγόνους μας να επιβιώσουν στα νησιά και παραμένουν πολύτιμες, σε καιρούς ακραίων καιρικών συνθηκών. Η αλλοίωση ή καταστροφή των στοιχείων που συνθέτουν το παραδοσιακό αγροτικό τοπίο συνδέεται συνήθως και με έργα που επιβαρύνουν τον τόπο και με άλλους τρόπους: εκσκαφές, διανοίξεις οδών, γεωτρήσεις, έργα ηλεκτροδότησης κ.ο.κ.".

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, θα κρίνουν τι μορφή θα πάρουν οι Κυκλάδες τις επόμενες δεκαετίες και συνεπώς, πόσος από τον μεγάλο, πανανθρώπινης αξίας, , όπως τονίζουν, φυσικό και πολιτιστικό πλούτο τους θα χαθεί για πάντα.

"Αυτήν τη στιγμή έχουμε την ευθύνη, αλλά και τη δυνατότητα, να πράξουμε με σεβασμό προς τις προηγούμενες και τις επόμενες γενιές, με γνώμονα συγχρόνως την ποιότητα της καθημερινής ζωής των κατοίκων των Κυκλαδικών νησιών. Η αναγνώριση της αξίας των παραδοσιακών αγροτικών κατασκευών και των τοπίων που συνθέτουν αποτυπώνεται στο διεθνές και εθνικό Δίκαιο των τελευταίων δεκαετιών. Η εκδήλωση επιχειρεί μια διερεύνηση, αφενός της υφιστάμενης νομικής προστασίας των τοπίων αυτών και των μεμονωμένων κτισμάτων και κατασκευών που περιλαμβάνουν, ξερολιθικών και μη αφετέρου των δυνατοτήτων εφαρμογής της προστασίας αυτής στην πράξη", δήλωσε στην εφημερίδα.

Σχετικά τώρα με τους στόχους της ανοιχτής αυτής εκδήλωσης, οι διοργανωτές αποσαφηνίζουν ότι πρωταρχικός παράγοντας είναι να γίνει γνωστό στους φορείς και στους πολίτες, ειδικά, αλλά όχι αποκλειστικά των Κυκλάδων, ότι οι ξερολιθικές και άλλες παραδοσιακές αγροτικές κατασκευές προστατεύονται εντός διαφόρων νομικών πλαισίων.

Επίσης, να διερευνηθεί ποια είναι αυτά τα πλαίσια και ποιο το είδος της προστασίας, να εξεταστεί γιατί η προστασία δεν εφαρμόζεται στην πράξη, καθώς και με ποιους τρόπους παρακάμπτεται, να διερευνηθούν τρόποι διασφάλισης της εφαρμογής της προστασίας και τέλος, να τονιστεί η υποχρέωση ύπαρξης σχετικών προβλέψεων στα νέα, υπό διαβούλευση, Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, καθώς και να ενημερωθούν οι Δήμοι και οι μελετητικές εταιρείες.

Τέλος, να σημειωθεί ότι η εκδήλωση θα πλαισιωθεί από έναν μακρύ κατάλογο ομιλητών και συγκεκριμένα θα λάβουν μέρος η Μαρία Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ε.τ., Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, ο Ιάκωβος Μαθιουδάκης, αν. Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Δικηγόρος, η Ελένη Μαΐστρου, Αρχιτέκτων, Ομ. Καθηγήτρια ΕΜΤ, Πρόεδρος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ, η Βιβιάννα Μεταλληνού, Αρχιτέκτων, Ιστορικός Περιβάλλοντος, ο Θεόδωρος Χίου, Μεταδιδάκτωρ Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Δικηγόρος, Πρόεδρος Εταιρείας Τηνιακών Μελετών, ενώ τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος της εφημερίδας "Καθημερινή", Γιώργος Λιάλιος.

Παράλληλα, με την ανοιχτή συζήτηση, θα υπάρξει και έκθεση φωτογραφίας Κυκλαδικών αγροτικών τοπίων και κτισμάτων, η οποία θα είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 27 Σεπτεμβρίου, έως και τις 18 Οκτωβρίου, στο χώρο "Σ22", των Εκδόσεων Νεφέλη.