Σινεπιλογές

ALBERT FINNEY (1936-2019)

Ο οργισμένος νεαρός που εξελίχθηκε σε περφεξιονιστή της υποκριτικής

Μεγάλη απώλεια για τον παγκόσμιο κινηματογράφο αποτελεί ο θάνατος του κορυφαίου ηθοποιού Albert Finney . Σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Finney εντυπωσίασε τους κριτικούς με την πρωτεϊκή ικανότητά του να κατακτά ένα ρόλο και να δίνει ζωή στην persona ενός χαρακτήρα ανεξάρτητα από την ηλικία, την εθνικότητα ή το μέγεθος. Για πάνω από 40 χρόνια  στο θέατρο, στο σινεμά και στην τηλεόραση, ο Finney απεικόνισε έναν Πολωνό πάπα, έναν Βέλγο ντετέκτιβ, έναν Ιρλανδό γκάνγκστερ, έναν φιλάργυρο Βρετανό, ένα μαχητικό αμερικανό δικηγόρο, έναν βασιλιά της Σκωτίας, έναν Γερμανό θρησκευτικό μεταρρυθμιστή και έναν Ρωμαίο στρατηγό - όλους με απαράμιλλη πειστική αυθεντικότητα.

Ο Finney γεννήθηκε στις 9 Μαΐου 1936 στην πόλη της εργατικής τάξης του Salford,  Lancashire στην Αγγλία. Μετά την αποφοίτησή του από τη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών το 1955, ερμήνευσε Σαίξπηρ και κέρδισε γρήγορα μια πολυπόθητη θέση ως αντικαταστάτης του σπουδαίου Laurence Olivier σε Σαιξπηρικά έργα. Σε μια περίπτωση μάλιστα, αντικατέστησε τον Olivier για να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Coriolanus», ένα θεατρικό για την πτώση ενός περήφανου Ρωμαίου στρατηγού και κέρδισε αναγνώριση που τον οδήγησε σε κινηματογραφικούς ρόλους.

Η ανατροφή του Finney στο Lancashire, μια περιοχή με μύλους και φουγάρα, τον μύησε στο είδος της κοινωνικής αδικίας και των οικονομικών δυσκολιών που τον βοήθησαν να προετοιμαστεί για το ρόλο του  μη συμβατικού εργοστασιακού εργάτη στη ταινία του Karel Reisz  “Saturday Night and Sunday Morning” (1960), ένα ορόσημο στην ανάπτυξη του βρετανικού ρεαλιστικού κινηματογράφου. Οι κριτικοί - που σχεδόν τον αγνόησαν για τον ρόλο που έπαιξε στην πρώτη του ταινία, «The Entertainer» - εξήραν καθολικά την δαιμονικά εκρηκτική του απόδοσή στη δεύτερη. Αυτή η επιτυχία του χάρισε το 1963 τον βασικό ρόλο στο «Tom Jones» του Tony Richardson, διασκευή του John Osborne στο ομώνυμο  μυθιστόρημα του Henry Fielding. Ως ένα νόθο χωριατόπαιδο, ο Finney ήταν υπέροχα ερωτύλος, κακόβουλος, ταραχώδης, τυχοδιωκτικός, βοηθώντας την ταινία να κερδίσει τέσσερα βραβεία Όσκαρ.

Αντί να εγκαταλείψει το θέατρο, ο Finney συνέχισε να το υπηρετεί παίζοντας σε παραγωγές με έργα του  Σαίξπηρ και  άλλων δημιουργών κερδίζοντας υποψηφιότητες για βραβεία  Tony. Όταν έφτιαξε την επόμενη του ταινία το 1967, πρωταγωνίστησε απέναντι στην Audrey Hepburn στο «Δύο για το Δρόμο» του Stanley Donen, μια δραματική κωμωδία για την συζυγική διαμάχη, κερδίζοντας και πάλι διθυραμβικές κριτικές.

Εάν υπήρχε πρότυπο στους τύπους ρόλων που επέλεξε, αυτό ήταν η απουσία προτύπου. Για παράδειγμα, αφού έπαιξε έναν ενθουσιώδη καλλιτέχνη του 20ου αιώνα στο “Picasso Summer” το 1969, ανέλαβε το ρόλο του φιλάργυρου ήρωα, του 19ου αιώνα, στο “Scrooge” (1970)του Dickens, στη συνέχεια έπαιξε έναν οργισμένο σύζυγο στο “Alpha Beta” (1973), τον Βέλγο ντετέκτιβ Poirot στo “Murder on the Orient Express” (1974),  ένα Γάλλο στη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων στο “The Duellists” (1978), ένα κυνηγό λυκaνθρώπων στο “Wolfen” (1981) και ένα πλαστικό χειρούργο / ύποπτο δολοφoνιών στο θρίλερ “Looker” (1981).

Αφού κέρδισε την υποψηφιότητα για  βραβείο Όσκαρ για την σαρωτική εμφάνισή του στην ταινία “Shoot the Moon”(1982) του Alan Parker, ο Finney παρουσίασε μια ακόμη εξαιρετική παράσταση στο φιλμ “The Dresser”(1983) του Peter Yates, που κέρδισε πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένης μιας υποψηφιότητας για τον Finney ως καλύτερου ηθοποιού. Στην ταινία, ο Finney παίζει έναν γερασμένο διάσημο Σαιξπηρικό ηθοποιό, του οποίου η ζωή παραλληλίζεται με την τραγική ζωή ενός από τους χαρακτήρες που απεικονίζει, του βασιλιά Λιρ. Το 1984, ο Finney κέρδισε ακόμα μια υποψηφιότητα για Όσκαρ, καθώς και μια υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα, για το ρόλο του ως αυτοκαταστροφικού αλκοολικού στο “Under the Volcano” του κορυφαίου auteur John Huston. Την ίδια χρονιά, οι κριτικοί τον επαίνεσαν ιδιαίτερα για τη δυναμική απεικόνιση του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’ σε μια αμερικανική τηλεοπτική παραγωγή.

Ο Finney συνέχισε να αναλαμβάνει ποικίλους και προκλητικούς ρόλους στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, κυρίως σε μικρές, ανεξάρτητες παραγωγές. Μεταξύ των ταινιών που τον ανέδειξαν περισσότερο, ήταν το γκανγκστερικό έπος των  Coen “Miller's Crossing” (1990) - για την οποία ο Finney αντικατέστησε τον ηθοποιό Trey Wilson μετά τον πρόωρο θάνατό του - καθώς και τα “A Man of No Importance” (1994), “The Browning Version” (1995) και “Simpatico” (1999). Επίσης, το 1999, κέρδισε το τηλεοπτικό βραβείο BAFTA για τον καλύτερο ηθοποιό για το ρόλο του στο “A Rather English Marriage”.

Η “Erin Brockovich” του 2000  επανέφερε τον Finney σε επαφή με το ευρύ κοινό: αποδείχτηκε ιδανικός στον ρόλο του δικηγόρου Ed Masry που παρασύρεται από το πάθος και τον αυθορμητισμό της Julia Roberts, εξασφαλίζοντας τις υποψηφιότητες  για Χρυσή Σφαίρα και  Όσκαρ για τον καλύτερο  β’ ρόλο. Αν και έχασε τη Χρυσή Σφαίρα εκείνη την χρονιά, επέστρεψε σε δύο χρόνια και την κέρδισε για την ενσάρκωση του Winston Churchill στην τηλεοπτική ταινία 'The Gathering Storm'.

Το 2003 είδε τον Finney στον μεγαλύτερο ρόλο του από την εποχή του “ Erin Brockovich”. Στο “Big Fish” του Tim Burton, έπαιξε τον Edward Bloom στις σύγχρονες σκηνές, ενώ ο Ewan McGregor ανέλαβε το ρόλο του εκκεντρικού αφηγητή στις χρονικές αναδρομές. Ο ηθοποιός για άλλη μια φορά αποδείχθηκε αγαπημένος του Ξένου Τύπου του Χόλιγουντ καθώς πήρε ακόμα μια υποψηφιότητα Χρυσής Σφαίρας για την ερμηνεία του.

Το 2006 βρήκε τον παλαίμαχο ηθοποιό να εμφανίζεται στη δραματική κομεντί του Ridley Scott  “A Good Year”, στο οποίο έπαιξε τον θείο του Russell Crowe μέσω flashbacks. Επίσης, έδωσε μια δυναμική ερμηνεία στο “Before the Devil Knows You're Dead”, ένα θρίλερ του βετεράνου Sidney Lumet  με συμπρωταγωνιστές τους Philip Seymour Hoffman, Ethan Hawke και Marisa Tomei. Το 2007 ήταν ο ιθύνων νους πίσω από το πρόγραμμα που δημιούργησε τον Jason Bourne στο “The Bourne Ultimatum”, ένα ρόλο που επανέλαβε πέντε χρόνια αργότερα στο “The Bourne Legacy”. Τελευταίος του κινηματογραφικός ρόλος ήταν στο “Skyfall”, του 2012, την 23η ταινία του, με πρωταγωνιστή τον Τζέιμς Μποντ.