Σχέδιο Συγκυκλαδικής Ανάπτυξης

Η Νομαρχιακή Επιτροπή Κυκλάδων του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ, επεξεργάστηκε ένα νέο παραγωγικό/αναπτυξιακό πρότυπο, με βάση τις θέσεις της και τη διαλεκτική διαδικασία που πραγματοποιήθηκε κατά τις προσυνεδριακές διεργασίες στο πλαίσιο διαλόγου με την κοινωνία ενόψει του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Σύρου.

Το σημερινό μοντέλο

Όλα τα Κυκλαδονήσια παρουσιάζουν τα γνωστά χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας: απομόνωση, οριοθέτηση όλων των δραστηριοτήτων, λιγοστούς φυσικούς πόρους, μικρή αγορά, μεγάλο κόστος για παραγωγή, διαβίωση και υποδομές, περιορισμένη φέρουσα ικανότητα σε περιβάλλον – οικονομία - κοινωνία, δύσκολη προσβασιμότητα, και προσπελασιμότητα από και προς το κέντρο ή γειτονικά νησιά, ενώ αποτελούν κλειστά ευαίσθητα και εύθραυστα οικοσυστήματα.

Ο τριτογενής τομέας κατέχει την πρωτοπορία στην ανάπτυξη, υποσκελίζοντας με ραγδαίο ρυθμό τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, σε επικίνδυνο βαθμό, αφού τείνει να γίνει απόλυτη μονοκαλλιέργεια.

Συγκυκλαδική Ανάπτυξη» και παραγωγική ανασυγκρότηση

Ενώ το σημερινό αναπτυξιακό μοντέλο, με συμμετοχή μεγάλου μέρους του πληθυσμού, αποδίδει αριθμητικά, ίσως το μεγαλύτερο μέσο κατά κεφαλήν ακαθάριστο προϊόν στην Ελλάδα, αυτό δεν κατανέμεται ούτε ισότιμα στην κοινωνία ούτε ισομερώς σε όλα τα νησιά. Αντίθετα, δημιουργεί κοινωνικές ανισότητες, έντονη περιφερειακότητα, περιοχές αποκλεισμού στο εσωτερικό νησιών και σε μικρά νησιά, ακόμη και υψηλή ανεργία.

Συμπερασματικά, είναι ένα μοντέλο ενταγμένο στο γενικότερο εθνικό που μας οδήγησε στην κρίση, με όλα τα αρνητικά δομικά στοιχεία της ελληνικής οικονομίας και επιπλέον τις κυκλαδικές ιδιομορφίες της μη βιώσιμης και άναρχης ανάπτυξης.

Προτείνεται ένα συνεκτικό πρότυπο συγκυκλαδικής ανάπτυξης, που στηρίζεται στη συνθετική αξιοποίηση κοινών ή ξεχωριστών παραγωγικών δυνατοτήτων των νησιών, ώστε να προκύπτουν καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες ή υποδομές, με κυκλαδική προστιθέμενη υπεραξία. Με τη συγκρότηση μιας ενιαίας Κυκλαδικής παραγωγικής ταυτότητας, θα διαμορφωθούν νέα ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα, που θα καθιερώνουν τις Κυκλάδες ως μια παγκόσμια δύναμη της αγοράς, αντίστοιχη με τα μεγάλα νησιά της Μεσογείου (Ρόδο, Κρήτη, Κύπρο).

Συγκοινωνία, επικοινωνία, άρση ασυνέχειας

Η πρόταση περιλαμβάνει ένα δίκτυο ενδοκυκλαδικής επικοινωνίας (οριζόντιας, κάθετης, διαγώνιας,  κυκλικής) και συνδυασμένων μεταφορών, συγχρονισμένο με τις κεντρικές ακτοπλοϊκές γραμμές και τις αεροπορικές πτήσεις. Σχεδιασμός ανταποκρίσεων με ελαχιστοποίηση του χρόνου αναμονής. Πρωτεύοντα ρόλο έχουν οι τοπικές λιμενικές εγκαταστάσεις και τα αεροδρόμια, που πρέπει να αξιοποιηθούν από περισσότερα νησιά (περιφερειακά, κομβικά λιμάνια, διεθνή αεροδρόμια).

Ένα νέο τουριστικό μοντέλο

Ο Τουρισμός προτείνεται να είναι ο κύριος παραγωγικός πυλώνας στο αναπτυξιακό υπόδειγμα των Κυκλάδων. Με συνέργειες ανάμεσα σε νησιά και επαγγελματικούς κλάδους, με δημιουργία δομών και μηχανισμών (δικτυώσεις, clusters, Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας), με διασύνδεση των τοπικών ιδιαίτερων στοιχείων (δημιουργία κοινών πεζοπορικών διαδρομών, ενίσχυση κοινών γαστρονομικών δράσεων και κυκλαδικών φεστιβάλ), με σύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής  με την τουριστική δραστηριότητα, με προστασία των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται τοπικά,  με αυστηρή προστασία των πολύτιμων ευαίσθητων οικοσυστημάτων και ιστορικών μνημείων αλλά και ταυτόχρονη ανάδειξή τους, θα αντανακλάται στο «τουριστικό προϊόν» η πολυμορφία-πολυπλοκότητα του Κυκλαδίτικου πολιτισμού και τοπίου και ό,τι συνδιαμορφώνει την συνολική εμπειρία του επισκέπτη.

Διαχείριση των πόρων

Πέρα από το αναγκαίο δίκτυο επικοινωνίας – συγκοινωνίας, το παραγωγικό υπόδειγμα των Κυκλάδων χαρακτηρίζεται από τον οικολογικό μετασχηματισμό του αγροδιατροφικού τομέα, την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, της γεωργικής γης και των βοσκήσιμων εκτάσεων, το νέο πρότυπο χρηματοδοτικών ενισχύσεων, την ανάδειξη, αποκατάσταση και νομική προστασία των μνημείων και του λαϊκού πολιτισμού, την προστασία των οικοσυστημάτων, της γης και των ακτών, το νέο χωροταξικό της Περιφέρειας και των Δήμων, τους θαλάσσιους δρόμους, τα τοπικά αειφορικά όρια στην αξιοποίηση του ενεργειακού  δυναμικού, την δημιουργία ενός δικτύου ψηφιακών πιστοποιημένων υπηρεσιών, τις τοπικές απαραίτητες υποδομές και τις αντίστοιχες υποδομές διανησιακής ή πανκυκλαδικής αξιοποίησης.

Συνέργειες Δημοσίου, ΤΑ, Πανεπιστημίου, ιδιωτών, στη Σύρο

Στο νησί της Σύρου, είναι εγκατεστημένο το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων που με πρόσφατη απόφαση του Υπουργού Παιδείας, ανήκει πλέον στην Πολυτεχνική σχολή του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η έρευνα θα πρέπει να αποτελέσει την κύρια προτεραιότητα στο νέο παραγωγικό μοντέλο που αναζητούμε, προκειμένου να δημιουργήσουμε ποιοτικά διαφοροποιημένα προϊόντα. Πολλοί παραδοσιακοί κλάδοι της τοπικής οικονομίας των Κυκλάδων (αγροτική παραγωγή, ναυπηγική/ναυπηγοεπισκευή, μεταποίηση) αλλά και νέοι (παραγωγή λογισμικού, ανάπτυξη συστημάτων ΑΠΕ) καθώς και απαραίτητες υπηρεσίες στην είσοδο νέων προϊόντων, μπορούν να ωφεληθούν από την ανάδειξη του κρίσιμου ρόλου του Πανεπιστημίου και την αξιοποίησή του σε ερευνητικές εφαρμογές.

Η ίδρυση στο νησί ενός πρότυπου Κέντρου Καινοτομίας & Βιομηχανικής Έρευνας μέσω του Πανεπιστημίου, είναι εφικτό να προσελκύσει διεθνείς ερευνητικές συνεργασίες, χρηματοδοτικά προγράμματα, Έλληνες και ξένους φοιτητές και διδάκτορες,  να αναπτύξει τον συνεδριακό τουρισμό, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.

Η βιομηχανική έρευνα μπορεί να αξιοποιεί τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις του ναυπηγείου για την εφαρμογή πρωτότυπων τεχνολογικών κατασκευών, αλλά και να αξιοποιείται από το ναυπηγείο για την είσοδό του στις νέες τεχνολογίες.

Μια τέτοια αμφίδρομη σχέση εκπαίδευσης-παραγωγής, μπορεί να δημιουργήσει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στον περιορισμένο νησιωτικό χώρο των Κυκλάδων, να σπάσει την απομόνωση που δημιουργεί η νησιωτικότητα και να συμβάλλει στην ανάπτυξη προϊόντων Κυκλαδικής ταυτότητας.

Η Σύρος, ως πρωτεύουσα της περιφέρειας, είναι ο ειδυλλιακός τόπος (μικρή απόσταση από το κέντρο, εξαιρετικό κλίμα, μεγάλο και ασφαλές λιμάνι, αεροδρόμιο, αστικό περιβάλλον) για την υλοποίηση τέτοιας συνέργειας, ενώ μπορεί να τοποθετηθεί χωροταξικά, στον δημόσιο χώρο, έκτασης 130 στρεμμάτων, του πρώην στρατοπέδου "Λοχαγού Ζαφείρη", που θα πρέπει να παραχωρηθεί από το ΤΕΘΑ, στην τοπική αυτοδιοίκηση για την ίδρυση του νέου Ερευνητικού Κέντρου.

Η συμβολή του Νοσοκομείου Σύρου στη νέα ανάπτυξη

Η ταχεία ανάπτυξη του νοσοκομείου, η εγκατάσταση και λειτουργία της βάσης του ΕΚΑΒ και η άμεση λειτουργία πλωτών μέσων του ΕΚΑΒ, αναβαθμίζουν την δημόσια υγεία στο νομό και δημιουργούν τις βάσεις για την ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού, πρωτίστως όμως, υπάρχουν για να εξυπηρετούν τους Κυκλαδίτες παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας.

Η ένταξη στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της μετεγκατάστασής του σε νέα κτίρια και η σταδιακή μετατροπή του από δευτεροβάθμιο σε τριτοβάθμιο θα συμβάλλουν στην περαιτέρω δημιουργία συνεργειών, που μπορούν να αποφέρουν πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα.

Οι συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με κρατικό έλεγχο, η συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, η από κοινού δημιουργία στόχων για την περιφερειακή ανάπτυξη, η αναζήτηση και η αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων για την έρευνα και την ανάπτυξη, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα/πρότυπο για την δίκαιη ανάπτυξη που όλοι οραματιζόμαστε για τη Σύρο, τις Κυκλάδες αλλά και ολόκληρη τη χώρα.