Ο γεωλογικός χάρτης “σύμμαχος” της καινοτομίας και του τουρισμού

Προχωρούν οι διαδικασίες, προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου γεωλογικών χαρτογραφήσεων, για τη στήριξη της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας και του τουρισμού, για το οποίο έχει καταθέσει πρόταση χρηματοδότηση το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.

Το έργο αποσκοπεί στην παραγωγή πρωτογενών γεωλογικών, δεδομένων και στην επεξεργασία και αποτύπωσή τους σε χάρτες για να αποτελέσουν το υπόβαθρο για οποιαδήποτε αναπτυξιακή δράση με οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία και εξειδικεύεται σε θεματικά αντικείμενα.

Στο πλαίσιο του έργου αναμένεται να υλοποιηθούν γεωλογικές χαρτογραφήσεις σε στρατηγικές και επιχειρησιακές κλίμακες σε επιλεγμένες περιοχές για την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων σχεδιασμού και εκτέλεσης δημοσίων και ιδιωτικών έργων, καθώς και την αναβάθμιση και ανάπτυξη της υποδομής Αστικής Γεωλογίας για την ορθολογική χάραξη/εφαρμογή πολιτικών χωρικού σχεδιασμού.

Επίσης, θα υλοποιηθεί και υποθαλάσσια γεωλογική έρευνα για τη βιώσιμη διαχείριση του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος & των φυσικών πόρων και την ανάπτυξη των υποδομών της οικονομίας (πόντιση καλωδίων, λιμενικών έργων, εκμετάλλευση ορυκτών).

Τέλος, θα υπάρξει καταγραφή νέων γεωτόπων, ενώ θα εκπονηθούν μελέτες γεωδιαδρομών και μελέτες διαχείρισης γεωπάρκων για την ανάπτυξη του γεωτουρισμού με άμεση επίδραση στην προώθηση του τουριστικού προϊόντος της χώρας σε σχέση με το φυσικό κεφάλαιο και την πολιτιστική κληρονομιά.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του υποέργου ανέρχεται σε 2.800.000 ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία.

Ολοκλήρωση του βασικού γεωλογικού χάρτη της χώρας

Σε ό,τι αφορά το πρώτο παραδοτέο έργο, όπως αναφέρεται στην πρόταση του ΙΓΜΕ, περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση του βασικού γεωλογικού χάρτη της Ελλάδας σε κλίμακα 1:50.000, με την αναθεώρηση των υφιστάμενων γεωλογικών χαρτών, δημιουργία κωδικολογίου γεωλογικών σχηµατισµών, γεωλογικών μακετών και χαρτοσυνθέσεις.

Σύμφωνα με την πρόταση, τα επιδιωκόµενα αποτελέσματα, αφορούν στη χαρτογραφική και γεωλογική προσαρµογή, γενίκευση και σύνθεση όλων των γεωλογικών και τεκτονικών οντοτήτων που περιέχονται στα 327 γεωλογικά φύλλα του βασικού γεωλογικού χάρτη της Ελλάδας σε κλίµακα 1:50.000 (σχηµατισµοί, γραµµικά και σηµειακά στοιχεία) και των αντίστοιχων υποµνηµάτων τους.

Για το σκοπό αυτό απαιτούνται εργασίες πεδίου για συµπληρωµατική χαρτογράφηση των περιοχών όπου παρατηρούνται γεωµετρικές και γεωλογικές ασυνέχειες και διαφοροποιήσεις σε σχέση µε τα γειτονικά γεωλογικά φύλλα, εργασίες εργαστηρίου που περιλαµβάνουν τη µελέτη και τις αναλύσεις δειγµάτων, καθώς και εργασίες γραφείου που περιλαµβάνουν την ψηφιακή επεξεργασία, ενηµέρωση και διόρθωση όλων των διανυσµατικών γεωλογικών οντοτήτων που περιέχονται στο γεωλογικό χάρτη (σχηµατισµοί, γραµµικά στοιχεία, σηµειακά στοιχεία) µε τη χρήση µεθόδων και τεχνικών GIS και τηλεπισκόπησης.

Βάσεις για δηµιουργία εθνικής γεωλογικής υποδοµής ενδιάµεσης κλίµακας

Περαιτέρω, στην πρόταση του ΙΓΜΕ περιλαμβάνεται και η εκπόνηση πιλοτικών γεωλογικών χαρτογραφήσεων κλίμακας 1:25.000 σε επιλεγμένες περιοχές, με διαφορετικούς γεωλογικούς σχηματισμούς, τεκτονική παραμόρφωση και ποικιλία αναγλύφου.

Στο πλαίσιο του προτεινόµενου έργου θα διερευνηθεί και θα καθοριστεί η βέλτιστη µεθοδολογία εκπόνησης γεωλογικών χαρτογραφήσεων κλίµακας 1:25.000, µε βάση διεθνείς πρακτικές και πρότυπα (π.χ. GBA, BGS, BRGM, CGZ, USGS). Για το σκοπό αυτό θα γίνει πιλοτική χαρτογράφηση γεωλογικών δοµών σε 4 περιοχές µε διαφορετικούς γεωλογικούς σχηµατισµούς, τεκτονική παραµόρφωση και ποικιλία αναγλύφου.

Σημειώνεται δε, πως ο γεωλογικός χάρτης 1:25.000 αποτελεί την κύρια βάση πληροφοριών για τη χρήση και την προστασία του φυσικού χώρου, για την αξιολόγηση και την αντιµετώπιση φυσικών κινδύνων, στον χωροταξικό σχεδιασµό και στην χωροταξία, καθώς και στη γεωεπιστηµονική έρευνα.

Παραδείγµατα σηµαντικών τοµέων εφαρµογής των γεωλογικών χαρτών αποτελούν, η διατήρηση της φύσης και η διαχείριση του τοπίου, η έρευνα, η ανάπτυξη και η προστασία των υπογείων υδάτων, η έρευνα και η προστασία των ορυκτών πόρων και των ορυκτών καυσίµων, η εκτίµηση της βάσης θεµελίωσης των υπέργειων και υπόγειων κατασκευών, η αξιολόγηση του υπεδάφους των χώρων υγειονοµικής ταφής, η εκτίµηση κινδύνων κατολισθητικών φαινοµένων, λασποροών, καταπτώσεων βράχων, πληµµύρων ή σεισµών, οι χρήσεις γης στη γεωργία και τη δασοκοµία, η προστασία του εδάφους.

Οι πιλοτικές γεωλογικές χαρτογραφήσεις σε τέτοιες κλίµακες, που θα εκπονηθούν στο πλαίσιο του προτεινόµενου έργου, αναμένεται να δώσουν τη δυνατότητα επιλογής της οικονοµικότερης και ταχύτερης µεθόδου εργασίας, ώστε να καταστεί εφικτή η κάλυψη της ελληνικής επικράτειας µελλοντικά µε ενιαία µορφή και απόδοση. Ταυτόχρονα θα καθοριστούν αναλυτικά οι τεχνικές προδιαγραφές και τα πρότυπα ψηφιακής επεξεργασίας, εναρµόνισης, διαχείρισης, χαρτογραφικής απεικόνισης και διάθεσης των συλλεχθέντωνγεωπληροφοριακών δεδοµένων µε τη χρήση Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών.

Η υλοποίηση του έργου, σύμφωνα με το ΙΓΜΕ, θα θέσει τις βάσεις για την δηµιουργία εθνικής γεωλογικής υποδοµής ενδιάµεσης κλίµακας, η οποία είναι επιβεβληµένη για τη χάραξη πολιτικών σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης για θέµατα περιβαλλοντικά, χωροταξικά, ορθολογικής αξιοποίησης και διαχείρισης των φυσικών πόρων κλπ.

Στους τελικούς χρήστες των παραχθέντων γεωχωρικών δεδοµένων κλίµακας 1:25.000 συµπεριλαµβάνονται, εκτός από τους δηµόσιους φορείς, ιδιωτικοί φορείς αλλά και το ευρύτερο κοινό λαµβάνοντας υπόψη την αναγκαιότητα σε ένα ευρύ φάσµα δραστηριοτήτων (κατασκευές, οικονοµική εκµετάλλευση, τουρισµός κλπ) της συστηµατικής, αξιόπιστης και ολοκληρωµένης χωρικής τεκµηρίωσης της γεωλογικής δοµής µιας περιοχής.

Χαρτογράφηση του ελληνικού πυθμένα

Ακόμη ένα παραδοτέο έργο που προβλέπεται στην πρόταση του ΙΓΜΕ, αφορά σε υποθαλάσσιες γεωλογικές έρευνες χαρτογράφησης, σε κλίμακα 1:200.000 του ελληνικού πυθµένα.

Στόχος της Ενέργειας αυτής είναι η µελέτη των ιζηµάτων του πυθµένα και των υποστρωµάτων του για την περιοχή του Φ.Χ. Σκύρος (διανοµή ΙΓΜΕ Χαρτών Κατανοµής Επιφανειακών Ιζηµάτων κλ. 1:200.000) και γειτονικών περιοχών. Για το σκοπό αυτό απαιτούνται Εργασίες πεδίου για τη συλλογή βαθυµετρικών – γεωφυσικών δεδοµένων, δειγµάτων ιζηµάτων και πυρήνων, εργαστηριακές αναλύσεις και εργασίες γραφείου που περιλαµβάνουν την ψηφιακή επεξεργασία – ανάλυση και σύνθεση όλων των αποτελεσµάτων µε τη χρήση µεθόδων και τεχνικών GIS.

Οι υποθαλάσσιοι ιζηµατολογικοί χάρτες κλ. 1:200.000 αποτελούν βασική υποδοµή γεωχωρικών πληροφοριών που συµβάλλουν στον ορθολογικό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασµό και κατά συνέπεια τη βιώσιµη διαχείριση του υποθαλασσίου περιβάλλοντος & των φυσικών πόρων και την ανάπτυξη των υποδοµών της οικονοµίας (πόντιση καλωδίων, λιµενικών έργων, εκµετάλλευση ορυκτών).

Καταγραφή και ανάδειξη γεωδιαδρομών και γεωπάρκων

Τέλος το πέμπτο υποέργο περιλαμβάνει τη διαδικασία καταγραφής νέων γεωτόπων, εκπόνησης μελετών γεωδιαδροµών και μελετών διαχείρισης γεωπάρκων.

Στο υποέργο αυτό προβλέπεται η συνέχιση του έργου καταγραφής νέων γεωτόπων στην Ελληνική επικράτεια, αλλά και η εκπόνηση μελετών γεωδιαδρομών, για τέσσερις περιοχές του Ελλαδικού χώρου (περιοχές Βόρειου και Νότιου Αιγαίου, Νησιά Ιονίου,∆υτική Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος).

Παράλληλα, θα υπάρξει συµβολή στην ανάδειξη των ελληνικών γεωπάρκων, με την εφαρµογή καινοτόµων τεχνολογιών (WebGIS, “εξυπνες” εφαρµογές, Social Media κλπ) για την διάχυση της πληροφορίας στο ευρύ κοινό και την προβολή των καταγεγραµµένων Γεωτόπων, Γεωδιαδροµών και Γεωπάρκων.

Στόχος της ενέργειας αυτής είναι η καταγραφή νέων γεωτόπων, η χάραξη γεωδιαδροµών και η ανάδειξη γεωπάρκων του Ελλαδικού χώρου.

Για το σκοπό αυτό απαιτούνται εργασίες πεδίου για την καταγραφή νέων γεωτόπων, την επικαιροποίηση – συµπλήρωση των ήδη καταγεγραµµένων και τη χάραξη γεωδιαδροµών, αναλυτική βιβλιογραφική επισκόπηση των διαθέσιµων γεωλογικών, γεωµορφολογικών, ιστορικών, πολιτιστικών, δηµογραφικών κλπ πληροφοριών των υπό µελέτη περιοχών, εργασίες γραφείου σε περιβάλλον GIS που περιλαµβάνουν την εισαγωγή στη Βάση ∆εδοµένων Γεωτόπων του ΙΓΜΕ όλων των συλλεχθέντων δεδοµένων, την ψηφιακή τους επεξεργασία και χαρτογραφική απεικόνιση, την ενηµέρωση – διόρθωση όλων των διανυσµατικών στοιχείων που απεικονίζονται στους άτλαντες γεωτόπων – γεωδιαδροµών µε τη χρήση µεθόδων και τεχνικών GIS και τηλεπισκόπησης, την δηµιουργία θεµατικών χαρτών κλπ, η διάχυση της πληροφορίας, ενηµέρωση του ευρύ κοινού και της τοπικής αυτοδιοίκησης µέσω εκδόσεων (έντυπα γεωδιαδροµών, πανόραµα και άτλαντας γεωτόπων, WebGIS διαδραστικών χαρτών, καινοτόµων εφαρµογών (mobile applications), οργάνωση ηµερίδας κλπ, καθώς επίσης και η συνεργασία µε ελληνικά και διεθνή γεωπάρκα.

Όλα τα παραπάνω, σύμφωνα με την πρόταση του ΙΓΜΕ, προάγουν την ανάδειξη και προστασία της πλούσιας γεωλογικής κληρονοµιάς του Ελληνικού χώρου. Επίσης, συµβάλλουν σηµαντικά στην αειφόρο ανάπτυξη της περιφέρειας αφού οι παραγόµενες γεωχωρικές πληροφορίες και µελέτες γεωτόπων, γεωδιαδροµών και γεωπάρκων µπορούν να χρησιµεύσουν για ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς, αναπτυξιακούς και τουριστικούς σκοπούς.