Η Σύρος από το 1822 έως σήμερα

Η ξυλοναυπηγική αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους παραδοσιακούς κατασκευαστικούς κλάδους της χώρας μας. Όπως αναφέρει ο ειδικός Κώστας Δαμιανίδης… «η χειροτεχνική κατασκευή σκάφους από φυσική ξυλεία (σύλληψη, σχεδίαση, κατασκευή, εξοπλισμός, διακόσμηση), καθώς και οι πολιτισμικές πρακτικές και αντιλήψεις που την πλαισιώνουν». Είναι μια τεχνική που ασκείται στην πατρίδα μας επί πολλούς αιώνες σε όλες τις ιστορικές περιόδους και ενσωματώνει πολλές γνώσεις, σχετικά με τις ιδιότητες των διαφορετικών τύπων ξυλείας, τον τρόπο κοπής των ξύλων, την επεξεργασία τους και την προετοιμασία τους, Παραδοσιακά ναυπηγεία υπήρχαν σε παραλίες με σημαντικές λίμνες. Η μετάδοση της τέχνης της ξυλοναυπηγικής και των γνώσεων που ενσωματώνει, γίνεται από γενιά σε γενιά, με πολύ καλή μορφή της μαθητείας. Η ξυλοναυπηγική γράφτηκε στο Εθνικό ευρετήριο «Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας το 2013.

Ιστορικά στοιχεία

Η παραδοσιακή ξυλοναυπηγική που εφαρμόζεται σήμερα περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από τη μεσαιωνική τεχνική «skeleton first construction» που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, σύμφωνα με γραπτές πηγές της εποχής εκείνης… από τη Βενετία. Τον 19ο αιώνα αποτελούσε μία από τις κυριότερες παραγωγικές δραστηριότητες του νέου ελληνικού κράτους. Την περίοδο αυτή υπάρχουν ναυπηγεία σε αρκετά νησιά και παράλιες περιοχές. Το μεγαλύτερο ναυπηγικό κέντρο ήταν η Σύρος και ακολουθούσαν οι Σπέτσες, η Ύδρα, ο Πειραιάς, η Σκιάθος και η Σκόπελος. Η ναυπηγική δύναμη της Σύρου, με τα πολύ περισσότερα κατασκευασμένα σκάφη σε σχέση με κάθε άλλο ναυπηγείο της χώρας, γέμισε τις ελληνικές θάλασσες με πάρα πολλά συριανά σκαριά, πραγματικά έργα τέχνης… κατασκευασμένα από ελληνικό πεύκο! Η οικογένεια Μαυρίκου έχει αφήσει πολύ γνωστό το σημάδι της στην ελληνική ναυπηγική παράδοση από την ίδρυση του ναυπηγείου το 1860 μέχρι και σήμερα. Η ναυτιλιακή εταιρεία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΤΜΟΠΛΟΪΑ» ιδρύθηκε στη Σύρο και διασκόρπισε τις υπηρεσίες της σ’ ολόκληρο το Αρχιπέλαγος, εξυπηρετώντας για πολλά χρόνια τα ελληνικά παράλια και όχι μόνον. Γενικά η Σύρος, είναι η πρώτη «νήσος – πόλις» της νεότερης Ελλάδας που γνώρισε μεγάλη εμπορική και ναυτιλιακή ανάπτυξη. Έγινε γνωστή σ’ όλο τον κόσμο της Ευρώπης ως η εμπορική και ναυτική πρωτεύουσα της Ελλάδας. Η Ερμούπολη δε, η πρωτεύουσα των Κυκλάδων, με το πέρασμα των χρόνων γνώρισε ημέρες ακμής και δόξας, ένα αληθινό μεγαλείο που μέχρι σήμερα εκτιμούν και θαυμάζουν οι επισκέπτες της. Πολλοί άποικοι – πρόσφυγες που ήσαν ήδη ανεπτυγμένοι και καλοί επιχειρηματίες έδωσαν την πρώτη ώθηση προς την ναυτική ανάπτυξη της Σύρας. Μεγάλα ονόματα πλοιοκτητών – εφοπλιστών, τίμησαν την… «Αρχόντισσα» όπως ονόμαζαν την αγαπημένη τους «Ερμούπολη» - Κουλουκουντής, Ρεθύμνης, Πατέρας, Βάτης, Φουστάνος, Βαλμάς, Γουλανδρής κ.α. Απόγονοί τους, αλλά και πολλοί πλοιοκτήτες, σήμερα, χαίρονται να ζουν για ένα διάστημα σε τούτο το νησί ή σ’ ένα αρχοντικό από τα παλαιά στην Ερμούπολη. Με την πετυχημένη δράση της «Ελληνικής Ατμοπλοΐας» συμβαδίζει και η ανάπτυξη των ναυπηγείων. Με τη ναυτιλία και τις ναυπηγοκατασκευές, αλλά και με το εμπόριο και τη βιομηχανία έγιναν οι τεράστιες «επενδύσεις» που για δεκαετίες ολόκληρες η Σύρα ήταν το μοναδικό κέντρο ανάπτυξής της τότε Ελλάδας. Τα καράβια που έφταναν στη Μαρσιλία ή την Λούτρα ή την Οντέσσα και τα’ άλλα λιμάνια της Μαύρης θάλασσας, αναγραφόταν ο τόπος νηολογίου η «Syra»

Νεώριον και Μηχανουργεία Σύρου

Τον Απρίλιο του 1861 εγκαινιάστηκε το ατμοκίνητο σιδηρουργείο της… «Μοναδικόν εν τη Ανατολή καθίδρυμα» που έγινε γνωστό ως Νεώριον και Μηχανουργεία Σύρου. Το Νεώριο αναλάμβανε και αναλαμβάνει έως σήμερα επισκευές, αλλά και κατασκευές καινούργιων πλοίων. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, η Σύρος χάρης το Νεώριο βρίσκεται σε μια ικανοποιητική, οικονομική ανάπτυξη, που συνεχίζεται και σήμερα. Το νεώριο, με την εξαιρετική γεωγραφική θέση του, τις επενδύσεις και τα νέα συστήματα διοίκησης κατάφερε να αναβαθμιστεί. Σήμερα οι νέοι ιδιοκτήτες είναι ομάδα έμπειρων και δυναμικών επιχειρηματιών στο χώρο της ναυπηγικής βιομηχανίας. Έχει υποδεχθεί πριν λίγο καιρό τον Όμιλο και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας.