Αγαπητοί Συριανοί συμπολίτες,

προχώρησα στη σύνταξη του άρθρου αυτού με αφορμή τα μελλοντικά έργα  του Δήμου Σύρου & Ερμούπολης και με αιτία τη διαχρονική έλλειψη πρασίνου στην πόλη μας.
Ξεκινώντας, αναφέρομαι στο Αστικό Πράσινο και ακολούθως παραθέτω ρεαλιστικές
προτάσεις για τα μελλοντικά σχέδια & έργα.
Α. Γενικά για το Αστικό Πράσινο:
Το Αστικό Πράσινο ως έννοια είναι κάθε είδους βλάστηση, τα δέντρα, τα φυτά και γενικά όλο το πράσινο που αναπτύσσεται μέσα στον ιστό και τα όρια της κάθε πόλης.
Η απομάκρυνση του ανθρώπου από την φύση διογκώνεται διαρκώς και η ζωή στις πόλεις καθίσταται σχεδόν αφόρητη.
Λόγοι των παραπάνω είναι η ανεξέλεγκτη αστικοποίηση  τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά και η άναρχη δόμηση του 20 ου & 21 ου αιώνα. Επιπλέον η άγνοια/αδιαφορία των μέχρι τότε αρμόδιων για την δημιουργία
Χωροταξικού, Πολεοδομικού & Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, με αποτέλεσμα την έλλειψη χώρων πρασίνου για άτομα κάθε ηλικίας στον αστικό ιστό.

Το Αστικό Πράσινο χρησιμεύει:

- Στην Ατμόσφαιρα.
  Παράγει οξυγόνο, δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα αλλά απορροφά και      

  εξουδετερώνει τις διάφορες επιβλαβείς ουσίες.
- Μέσω των δεντροστοιχιών μειώνει την ένταση του ανέμου ,
  μειώνει τους  θορύβους, αποτρέπει την εξάπλωση της σκόνης
  μέσω του φυλλώματος και συμβάλει στη διάλυση του νέφους.
- Στη βελτίωση του μικροκλίματος.
  Η κίνηση αέριων μαζών μέσω των ανοιχτών χώρων πρασίνου δροσίζει και
  ανανεώνει τον αέρα.
- Σταθεροποιεί και μειώνει τις θερινές θερμοκρασιακές μεταβολές,
  συνδυάζοντας την σκίαση και την υδροπερατότητα που είναι αυξημένες σε περιοχές
  όπου το έδαφος καλύπτεται από πράσινο.
- Στη διαχείριση των υδάτων. Επιτυγχάνεται καλύτερη αποστράγγιση των υδάτων
  λόγω των υδατοπερατών επιφανειών που δημιουργεί το πράσινο, αποφεύγονται
  πλημμύρες μέσω της μείωσης της επιφανειακής απορροής.
- Στη βελτίωση των εδαφών.
  Μέσω των διακλαδώσεων των ριζών ,του μεγαλύτερου αριθμού ωφέλιμων εντόμων
  στο έδαφος και της περισσότερης οργανικής ουσίας.
- Στην αισθητική του τοπίου. Αναδιαμορφώνει τους υπαίθριους χώρους και  

  αναβαθμίζει την εικόνα και την ποιότητα του αστικού τοπίου.
- Αυξάνει την αξία των ιδιοκτησιών: Οι Ιδιοκτησίες κοντά σε πάρκα ή χώρους   

  πρασίνου έχουν μεγαλύτερη ζήτηση και μεγαλύτερη οικονομική αξία, 5-12%  

  (Luttik, 2000).
- Συμβάλλει τα μέγιστα στον τουρισμό.
  Οι χώροι πρασίνου πάντα αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες.
- Ενισχύει την οικονομία. Δημιουργεί νέους πόλους έλξης πολιτιστικού και
  εμπορικού ενδιαφέροντος, ενώ προωθεί την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων 
  στο σύνολο της πόλης ενισχύοντας έτσι τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
- Εξασφαλίζει κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης σε πολλούς φυτικούς και ζωικούς

  οργανισμούς και επομένως στην αύξηση της βιοποικιλότητας στις πόλεις.
- Βελτιώνει την ποιότητα ζωής της πόλης δημιουργώντας ερεθίσματα ισορροπίας
  και ψυχικής υγείας των κατοίκων της, που είναι απαραίτητο συστατικό για τη
  διαμόρφωση των χώρων διαμονής, εργασίας και βελτίωσης της παραγωγικότητας.

  Προϋποθέσεις Δημιουργίας Αστικού Πρασίνου :
- Λήψη πολιτικής Απόφασης, για την στήριξη και χρηματοδότηση του εγχειρήματος  

  αφού προηγηθεί η κοινή αποδοχή της σημασίας και του ρόλου του πρασίνου.
- Αλλαγές στο ισχύον Nομικό Πλαίσιο σχετικά με το αστικό πράσινο. Είναι σαφές
  και ιδιαίτερα αυστηρό. Λόγω του αυστηρού πλαισίου προστασίας, η δυνατότητα
  επέμβασης στους χώρους κοινόχρηστου πρασίνου περιορίζεται στο ελάχιστο.
- Εξασφάλιση  και αξιοποίηση εκτάσεων για την εγκατάσταση του πρασίνου στην
 πόλη όπως για παράδειγμα, εγκαταλελειμμένοι βιομηχανικοί χώροι, στρατόπεδα,

 νεκροταφεία, ακάλυπτοι χώροι οικοδομικών τετραγώνων, αυλές σχολείων κ.ά.
- Η δημιουργία έργων Πρασίνων και Εξωτερικών χώρων είναι θέμα διεπιστημονικό και πρέπει να υλοποιείται από  oμάδα  εξειδικευμένων επιστημόνων ,ξεκινώντας απ'τον Αρχιτέκτονα Τοπίου, σε συνεργασία πάντα με
Αρχιτέκτονες, Μηχανικούς, Γεωπόνους, Δασολόγους, Γεωλόγους κ.α.
- Υιοθέτηση, Ενημέρωση και Ανάπτυξη Περιβαλλοντικού Αισθήματος
  για το αστικό πράσινο στους πολίτες και κυρίως για τους περίοικους, ιδιαίτερα όταν τα φυτά πρόκειται να εγκατασταθούν κοντά τους, με αιτιάσεις, όπως «θα μας κλείσει το μαγαζί», κλπ. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η αδιαφορία και κάποιες φορές φαινόμενα βανδαλισμών.
- Προστασία του αστικού πράσινου, όπου επιτυγχάνεται μέσω περιβαλλοντικής
  εκπαίδευσης των πολιτών από μικρή ηλικία, νομικά μέτρα (απαγορευτικά) και
  τεχνητά μέτρα (φυτικές περιφράξεις κ.ά.).
- Η μετέπειτα Συντήρηση του φυτικού υλικού και του πρασίνου γενικότερα μετά τον σχεδιασμό και την εγκατάστασή του αστικού πρασίνου από ειδικούς επιστήμονες και τεχνικούς.
- Ο νυχτερινός φωτισμός του χώρου ώστε να παρέχει συνθήκες ασφάλειας την
  νύχτα από κακοπροαίρετους πολίτες, αλλά και σχεδιασμένος έτσι ώστε να μην
  ενοχλεί την  πανίδα της περιοχής.
  Για να εφαρμοστούν τα παραπάνω χρειάζεται αρχικά τη θέληση των αρμοδίων αλλά και της κοινωνίας.
Προϋποθέσεις Επιλογής Φυτικών Ειδών Σε Αστικούς Χώρους:
- Τα δέντρα να έχουν μεγάλο Οικολογικό εύρος.
- απαιτήσεις ειδών σε Νερό.
- ανθεκτικά σε Ξηρασίες και Υγρασία.
- αντοχή σε Αλατούχα Εδάφη.
- είδη ανθεκτικά στην Ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα.
- είδη ανθεκτικά στην Φωτορύπανση.
- είδη μη δηλητηριώδη & δίχως άνθη που προκαλούν Αλλεργίες.
- εκλογή ειδών με βάση τον σκοπό χρήσης τους σε συνδυασμό
  α) της μορφής β) του μεγέθους γ) της υφής δ) του χρώματος.
- χρήση ανάλογα με τις Ανάγκες:
   κωνοφόρων, πλατύφυλλων, αειθαλών, ποών, θάμνων ή αναρριχώμενων φυτών  -χρήση  ποικίλων & κυρίως τοπικών ειδών
  και όχι η συνεχής επιλογή ορισμένων ειδών όπως για παράδειγμα, η πικροδάφνη,
  η οποία μάλιστα θεωρείται δηλητηριώδης είδος και είναι ακατάλληλο για παιδικές
  χαρές, σχολεία, πλατείες & πάρκα.
Επιλογή Υλικών στους Υπαίθριους Αστικούς Χώρους:
-Λόγω του ότι στις πόλεις της Ελλάδας επικρατεί κυρίως η ακαλαισθησία του (τσιμέντου) μπετόν, καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση τέτοιων σκληρών υλικών.

-Να προτιμώνται φυσικά υλικά και γιατί όχι ανακυκλωμένα (για την μείωση του κόστους κατασκευής).

-Τα μεταλλικά και κυρίως τα πλαστικά υλικά ,καλό είναι να χρησιμοποιούνται
 σε ειδικές περιπτώσεις, γιατί οι υφές και το χρώμα τους μεμονωμένα ταιριάζουν με τα φυσικά υλικά του υπαίθριου αστικού χώρου.

-Επίσης η χρήση τοπικών υλικών της εκάστοτε περιοχής όπως η πέτρα ,το μάρμαρο ή  το έδαφος παίζουν σημαντικό ρόλο στην οπτική αισθητική του τοπίου και "δένουν" καλύτερα με τον περιβάλλοντα χώρο.
Β. Ειδική Αναφορά - Πρόταση για τα επερχόμενα έργα του Δήμου Σύρου & Ερμούπολης
Α) Οσον αφορά στην ανακατασκευή της παιδικής χαράς στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης, σύμφωνα με τα παραπάνω προτείνω:
 Tην μελλοντική ένωση της παιδικής χαράς με το παράλληλο "πάρκο"  το οποίο χρησιμοποιούν οι πρόσκοποι.      
Το αποτέλεσμα της ένωσης θα είναι η δημιουργία του πρώτου οργανωμένου πάρκου στην Ερμούπολη, το οποίο θα αποτελεί σημείο αναφοράς & συνάντησης.
'Εναν πνεύμονα πρασίνου ανάμεσα στα πλούσια αρχιτεκτονικά μνημεία και σύνολα στο κέντρο της πόλης, πολύ κοντά στην Εκκλησία, την  Πλατεία και το Πανεπιστήμιο.
Το  πάρκο οφείλει να μην είναι ούτε περιφραγμένο με κάγκελα και τοίχους, ούτε περιορισμένης πρόσβασης για την ορισμένη χρήση από μια μικρή μερίδα πολιτών,
αλλά να έχει σκοπό την πλήρη αξιοποίηση και λειτουργικότητα του από όλους τους πολίτες της πόλης με πάντοτε σεβασμό σε αυτό.
Οι πρόσκοποι κάλλιστα θα μπορούν να λειτουργούν στο νέο αυτό χώρο και να συνεχίσουν το πολιτιστικό και οικολογικό τους έργο σε ένα πιο υγιές περιβάλλον.
Επίσης θα μπορούσαμε στον χώρο αυτό, να εμπλουτίσουμε την πανίδα με προσθήκες
ειδών όπως για παράδειγμα  παγόνια, σκίουρους & χελώνες, τοποθετώντας ειδικές ξύλινες τεχνητές φωλιές για αυτά.             
Επιπλέον το κτίσμα το οποίο διαθέτει το πάρκο, θα μπορούσε να γίνει εκθεσιακός χώρος (βλ.εικόνες Α.&Β.) των τοπικών αυτοχθόνων ειδών, (τα οποία μάλιστα αριθμούνται σε 1640) μιας και η χλωρίδα των Κυκλάδων εμφανίζει τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα φυτικών ειδών στην Ευρώπη, με σκοπό την δημιουργία πανελλήνιων & πανευρωπαϊκών  ημερίδων βοτανικής και όχι μόνο.
Β)Οσο αφορά στην Αναδιαμόρφωση  του Λιμανιού της Ερμούπολης(Παραλιακό Μέτωπο) και τη Σχεδίαση & Κατασκευή Ποδηλατοδρόμου, έχω να καταθέσω τα εξής:
Tα έργα αυτά είναι τόσο σημαντικά που θα αλλάξουν ριζικά τις ζωές όλων μας.
Φαντάζει ίσως το μεγαλύτερο έργο μετά από δεκαετίες και η υλοποίηση του οφείλει να γίνει με προσοχή, ώστε να ληφθούν όλοι οι παράγοντες υπόψη.
Σε αυτό το έργο πέρα από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ο οποίος καλό θα ήταν να συνάδει ή προσαρμόζεται σύμφωνα και με Ευρωπαϊκά πρότυπα αντίστοιχων έργων,
το πράσινο οφείλει να αποκτήσει ισχυρή & δυναμική παρουσία.
Η αναδιαμόρφωση του λιμανιού οφείλει να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να εξυπηρετεί
όλους τους πολίτες.
Οι  ριζικές αλλαγές στο κυκλοφοριακό είναι αναγκαίες.
Επίσης να μην ξεχνάμε την παρουσία συμπολιτών μας με ειδικές ανάγκες.
Η έξοδος των οποίων από τις οικίες τους είναι περιορισμένη λόγου όχι μόνο του έντονου φυσικού ανάγλυφου, αλλά και της έλλειψης μελέτης & σχεδιασμού για την  εξυπηρέτηση και τη βελτίωση της κυκλοφορίας τους στους δρόμους .
- Καταθέτω λοιπόν μια πρόταση ως παράδειγμα:
 Η οδός της ακτής Γεωργίου Α (πυροσβεστική-προς λιμάνι)
 ταλαιπωρείται από ισχυρούς ανέμους, δυσκολεύοντας την πορεία και θέτοντας σε κίνδυνο τους δικυκλιστές,
πόσο μάλιστα τους ποδηλάτες που θα αποκτήσουν πρόσβαση με το νέο έργο.
Για αυτό θέτω ως πρόταση για την αποφυγή του προαναφερόμενου προβλήματος, τη δημιουργία Δεντροστοιχίας η οποία θα απαρτίζεται  από εκλεκτά κατάλληλα είδη με σκοπό να εμποδίζουν την ταχύτητα του Αέρα αλλά και κατά κάποιο βαθμό να τον αποσβένουν.
Επιπλέον όφελος θα είναι η σκίαση που θα δημιουργηθεί, προστατεύοντας τους πολίτες  κατά την καλοκαιρινή περίοδο & κυρίως από την επιβλαβή ηλιοφάνεια.
Αποτέλεσμα θα είναι η ευχάριστη διέλευση των πολιτών από τη συγκεκριμένη οδό.
Κλείνοντας, θέλω να προσθέσω τα εξής:
η πρωτεύουσα των Κυκλάδων, η Ερμούπολη θέτει σοβαρή υποψηφιότητα για πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος 2021.
Με τα έργα αυτά θέτουμε ισχυρές βάσεις για την επίτευξη της διάκρισης
όχι σαν ένα ξερονήσι το οποίο αποκαλούν,
αλλά ως Πρωτεργάτες των  Πράσινων Κυκλάδων σε συνδυασμό πάντα με
την μοναδική Αρχιτεκτονική και το Θαλάσσιο τοπίο που το διακρίνει.
Συμπεράσματα – Συζήτηση:
Οι ζωές μας έχουν αλλάξει την τελευταία πενταετία αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι  το σύστημα ρουτίνας δεν μεταβάλλεται από μόνο του.
Αν προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τον τόπο που κατοικούμε, η αναβάθμιση ποιότητας της ζωής μας θα είναι επακόλουθη. Θα έρθουν καλύτερες μέρες για εμάς του τωρινούς αλλά και μελλοντικούς πολίτες. Αρκεί να έχουμε πίστη στις ικανότητες μας, όπως και οι πρόσφυγες που ήρθαν και δημιούργησαν την Ερμούπολη, το σημαντικότερο εμπορικό-οικονομικό κέντρο του 19ου Αιώνα στο Αιγαίο.

Με εκτίμηση,
ΚΑΙΛΑΣ  Ηρακλής του Γεωργίου
Τελειόφοιτος Φοιτητής του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου (Δράμα).
E-mail: kailas_landscape_architect@yahoo.gr

Πηγές πληροφοριών:
 1) http://baginetas.com/ .
 2) http://blogs.sch.gr/aeiforia/?p=238
 3) http://www.asda.gr/elxoroi/ntouros.htm
 4) http://www.kykladesnews.gr/kyklades/111-kykladesnewscategory/46334-2010-01-29%2008-37-19.html”
5)http://www.ecorodos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=51:200809-12-11-50-06&catid=50:2008-09-12- 
 11-41-57&Itemid=80
 6) http://www.kykladesnews.gr/home/46-importantinfocategory/58196--natura-.html
 7) "Αστικό πράσινο:Οφέλη,προβλήματα,σχεδιασμός,διαχείριση "Ελευθεριαδης Α, Ματζιρης Ε., 2012"
http://www.citybranding.gr/2013/04/blog-post_8.html
 8) έντυπο pdf  "Το περιαστικό πράσινο πηγή ζωής για την πόλη"
-ΕΚΔΟΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ 
 9)  "Δασοκομία Πόλεων", Ντάφης Σ., 1989.
10) "Οι Κυκλάδες που αγνοούμε, η Σύρος που δεν βλέπουμε..." Καταγάς, Κωνσταντίνος Γ.
Έτος Έκδοσης: 2007