Χριστούγεννα

Η γέννηση του Χριστού, του ήλιου της Δικαιοσύνης, ανέτειλε στον κόσμο το φώς της Γνώσης. Γνώση, επιστήμη δηλαδή, και Δικαιοσύνη, ηθική δηλαδή, είναι οι πυλώνες της θρησκείας μας.

Κάποια πράγματα είναι αδύνατο να γίνουν, κάποια απίθανο. Το να βάλω το χέρι μου μέσα σε ένα σακούλι που έχει μέσα τους αριθμούς 1 ως 10 και να βγάλω τον αριθμό 11, είναι αδύνατο. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οφείλεται σε μαγεία, είναι απάτη. Μαθηματικά μπορεί να εκφρασθεί με την εξίσωση: 0/χ=0. Το να βάλω το χέρι μου μέσα σε ένα σακούλι που έχει μέσα όλους τους αριθμούς ως το άπειρο και να ανασύρω το 11, είναι απίθανο, αλλά όχι αδύνατο. Κάποιον αριθμό θα βγάλω, γιατί όχι το 11; Αν συμβεί κάτι τέτοιο, αυτό είναι ένα θαύμα και οφείλεται στη θρησκεία. Μαθηματικά μπορεί να εκφρασθεί με την εξίσωση χ/∞→0. Γίνεται πιθανό να κληρώσω το 11, αν κάνω άπειρες προσπάθειες, ώσπου να πετύχω το 11. Μαθηματικά μπορεί να εκφρασθεί με την εξίσωση ∞/∞=χ. Για να γίνει το θαύμα λοιπόν χρειάζονται άπειρες προσπάθειες όταν οι πιθανότητες να συμβεί είναι μηδενικές. Διαρκείς προσπάθειες σε σχεδόν ανεπίτευκτες καταστάσεις μπορούν να γίνουν μόνο αν ελπίζω και πιστεύω ότι θα πετύχω. Έτσι, όπως οι πυλώνες της θρησκείας μας σε κοινωνικό επίπεδο είναι η επιστήμη και η ηθική, σε προσωπικό είναι πίστη και ελπίδα.

Το Σύμπαν έχει ηλικία, υπολογίζεται, 13,8 δισεκατομμύρια έτη. Ιλιγγιώδης, αλλά πεπερασμένος, αριθμός. Ο άνθρωπος έχει ηλικία πάνω στη γη, πολύ αδρά, 100 χιλιετίες. Τόσο μεγάλοι αριθμοί, έστω και αν δεν είναι άπειροι, έχουν στην πράξη ιδιότητες που πλησιάζουν εκείνες του απείρου ∞. Πριν από αδρά 10 χιλιετίες οι ανθρώπινες αγέλες άρχισαν να οργανώνονται σε κοινωνίες. Οι κοινωνίες βασίστηκαν σε κάποιους περιορισμούς που επέβαλαν μόνοι τους οι άνθρωποι πάνω τους. Τέτοιοι υπάρχουν υποχρεωτικά στα κοινωνικά ζώα, όπως τα μυρμήγκια και οι μέλισσες. Επιβάλλουν σε κάθε μέλος τους να κάνει κάτι διαφορετικό, αλλά συμπληρωματικό με τα άλλα, ώστε να εξυπηρετούν κοινό σκοπό, τη δημιουργία ενός κοινωνικού θησαυρού που τις εξασφαλίζει έναντι αντίξοων περιόδων, π.χ. μακράς ανομβρίας, ξηρασίας κλπ. Μόνες συμπληρωματικές σχέσεις που υπάρχουν και σε αγέλες και κοινωνίες, είναι οι σχέσεις αγάπης, μεταξύ ερωτευμένων και μεταξύ μάνας και βρέφους. Στις ανθρώπινες κοινωνίες αναπτύχθηκαν δύο ηγετικές προσωπικότητες. Ο ένας ηγέτης ήταν κάποιος υπεύθυνος για τη βία, το κυνήγι, τη λεηλασία άλλων κοινωνιών και την υπεράσπιση του θησαυρού της δικιάς του κοινωνίας. Όλοι οι υπόλοιποι, εκόντες άκοντες, έχουν δεχθεί ότι αυτός μπορεί να εφαρμόζει βία για να αναγκάζει όλους να τον ακολουθούν. Εξελίχθηκε σε βασιλιά. Ο άλλος ηγέτης ήταν υπεύθυνος για την τήρηση των κοινωνικών υποχρεώσεων που ήταν απαραίτητες για τη συνοχή της κοινωνίας. Τέτοιες ήταν κυρίως διατροφικές, π.χ. καθορισμός περιόδων νηστείας που εναλλάσσονταν με περιόδους θυσίας, και γενετήσιες, π.χ. απαγόρευση της αιμομιξίας. Εξασφάλιζαν ότι ο θησαυρός της κοινωνίας θα προλάβαινε να πολλαπλασιάζεται στην κατοχή τους, γινόμενος κεφάλαιο, όπως ένα κοπάδι πρόβατα πολλαπλασιάζονται υπό την επίβλεψη του βοσκού και ότι το κεφάλαιο δεν θα διασπασθεί μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη του, καθώς θα ήταν γνωστό σε όλη την κοινωνία καθένας ποιόν έχει πατέρα. Αυτός ήταν ο μάγος, που εξελίχθηκε σε ιερέα. Αυτές οι απαγορεύσεις συνοψίζονται στα "μυστήρια" της θρησκείας μας, βάπτιση, γάμος, μετάληψη κλπ. Αν και στερημένος από ανοιχτή βία, ο ιερέας είχε τεράστια έμμεση ισχύ, καθώς μπορούσε να αποβάλει από την κοινωνία το παραβατικό μέλος της. Όχι σπάνια στην ιστορία υπήρξε ανταγωνισμός μεταξύ των δύο εξουσιών, του βασιλιά και του ιερέα, της πολιτικής και της θρησκευτικής εξουσίας. Ο μάγος-ιερέας γνώριζε τι πρέπει να κάνει από παράδοση, που το ξεκίνημά της χανόταν στο χαώδες παρελθόν, τόσο που κανένας δεν γνώριζε ποιος διατύπωσε τους κανόνες που εφάρμοζε. Άρα, αφού δεν ήταν άνθρωπος που να τον θυμάται κάποιος, το υπαγόρευσε μια ανώτερη δύναμη, ο Θεός. Ο Θεός ήταν κύριος των τρομακτικών δυνάμεων, φυσικών και κοινωνικών, που πάνω τους δεν έχει ισχύ ο κοινός άνθρωπος.

Κάθε ζωντανό έμβιο ον, τουλάχιστον εκείνα που μοιάζουν με εμάς, διαθέτει τρία στοιχεία "ψυχικά", δηλαδή άβατα για όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό του: Γνώση, συναίσθημα και βούληση. Αντίστροφα, αν υπάρχει ένα από αυτά τα στοιχεία, ανήκει σε κάποιο ζωντανό ον. Η διαθήκη εκφράζει τη βούληση κάποιου που έχει πεθάνει. Αφού λοιπόν υπάρχει μια βούληση, υπάρχει και κάποιο ζωντανό ον πίσω της, δηλαδή ο πεθαμένος, κατά κάποιον τρόπο ζει! Αυτή η, κατά κάποιον τρόπο ζωή, είναι η κοινωνική υπόσταση του καθενός μας. Η διατήρησή της στηρίζεται στην ύπαρξη ενός μνήματος, μιας ληξιαρχικής πράξης, ενός μνημείου, ονοματοδοσίας ενός δρόμου ή μιας πλατείας, ενός αγάλματος, γενικά στη μνήμη της κοινωνίας. Το "αιωνία η μνήμη" είναι μια άλλη έκφραση της μυστηριώδους "αθανασίας της ψυχής". Υπεύθυνοι γι΄ αυτή την κοινωνική λειτουργία είναι βέβαια οι ιερείς, που, με την εξέλιξη του πολιτισμού παρέδιδαν βαθμιαία τις εξουσίες τους σε ειδικευμένους υπαλλήλους της κοινωνίας. Οι μάγοι-ιερείς ήταν έτσι φορείς τεράστιας γνώσης, ήταν σοφοί, σαν τους τρεις "μάγους" που ακολουθώντας ένα υπέρλαμπρο άστρο βρήκαν και προσκύνησαν το Χριστό. Τόση ισχύς στους ιερείς μαζί με τον πειρασμό της όχι σπάνια οδηγεί σε απάτες για την επιβολή της εξουσίας τους. Για παράδειγμα. η πεποίθηση ότι ένας ιός μεταδίδεται από τον ένα στον άλλο σε όλες τις συγκεντρώσεις πλην εκείνων που γίνονται στην εκκλησία είναι μαγεία, απάτη, διαβολική ενέργεια, όχι θρησκεία.

Από τα πιο συνταρακτικά που συμβαίνουν στο Σύμπαν είναι ότι η ύλη μπορεί να πυκνώνεται κάπου ολοένα, αυξάνεται έτσι η βαρύτητα εκεί, τόσο που έλκεται ό,τι υπάρχει γύρω και δεν αφήνεται να δραπετεύσει τίποτε, ούτε καν το φως. Επομένως είναι αόρατα, οι "μαύρες οπές", που η ύπαρξή τους εικάζεται από ό,τι συμβαίνει γύρω τους. Όταν φθάσουν σε οριακά μεγάλη βαρύτητα, καταρρέουν από το δικό τους βάρους και εκρήγνυνται με αποτέλεσμα να εμφανισθεί στον ουρανό ένα υπέρλαμπρο άστρο που θα το βλέπουμε για μερικούς μήνες ώσπου να πεθάνει οριστικά. Τέτοιος εικάζεται ήταν ο αστέρας που οδήγησε τους μάγους στο Χριστό.

Με τα παραπάνω, επιστήμη, ηθική, ελπίδα, πίστη, τους πυλώνες της πίστης που μας έφερε του Χριστού η γέννηση, ποιο είναι το μείζον που ιεραρχείται πάνω από όλα; Την απάντηση μας την έδωσε με σαφήνεια ο Παύλος. "νυνὶ δἐ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δἐ τούτων ἡ ἀγάπη".