Εννιά κεράκια

Πριν από 9 χρόνια άρχισα να γράφω επιφυλλίδες σε τοπικές εφημερίδες, αρχικά στην Κοινή Γνώμη και αργότερα στον Ηπειρωτικό Αγώνα και στον Πρωινό Λόγο των Τρικάλων. Οι επιφυλλίδες μου αποσκοπούσαν στο να ερμηνεύω την τρέχουσα επικαιρότητα ιδωμένη από μια κάπως φιλοσοφική σκοπιά. Τις αναδημοσιεύω στο Facebook. Με την ευκαιρία αυτής της επετείου θα προσπαθήσω να κάνω μια ανασκόπηση της συγγραφικής δραστηριότητάς μου.

Με στοιχειώδεις γνώσεις Φυσικής, Μαθηματικών, Ιατρικής, Ιστορίας, κλπ έχω παρουσιάσει κάποιες φιλοσοφικές αρχές και στη βάση αυτών συζητώ. Μια αρχή είναι το τρισυπόστατο του Εγώ μας: Αισθητό Εγώ, σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον, νοητό σε σχέση με τον εαυτό του και κοινωνικό σε σχέση με την κοινωνία. Εξάλλου, η συμπεριφορά, στα πλαίσια των κληρονομικών περιορισμών μας, καθορίζεται, από τα εξαρτημένα αντανακλαστικά που αποκτήσαμε στη ζωή μας, ιδιαίτερα τα δευτεροβάθμια, δηλαδή από την παιδεία μας. Τέλος, τα περισσότερα φαινόμενα που παρατηρούμε σε φυσικό, βιολογικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο ακολουθούν τους νόμους των ταλαντώσεων χάλασης.

Στη βάση των παραπάνω έχω οικοδομήσει την κριτική μου για τα ποικίλα πολιτικά και όχι μόνο επίκαιρα φαινόμενα. Θεμελιώδης πολιτική αρχή μου είναι η δημοκρατία. Τον ορισμό τον έδωσε ο Αριστοτέλης. Αντίθετα από την ολιγαρχία, όπου οι άρχοντες εκλέγονται, στη δημοκρατία οι άρχοντες κληρώνονται. Έτσι όλοι οι πολίτες ενός κράτους έχουν ίσες πιθανότητες να γίνουν εκ περιτροπής άρχοντες. Τέτοιο πολίτευμα δεν υπήρξε παρά μία μόνο φορά στην ιστορία για λίγες δεκαετίες, ήταν η Αθηναϊκή Δημοκρατία. Δεν ήταν το πιο κραταιό κράτος, ούτε το δικαιότερο, αλλά γέννησε πολιτισμό που οι αρχές του ισχύουν παγκόσμια ως σήμερα. Ήταν μια μοναδική αρμονική ανάπτυξη των φυσικών, κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Τέτοια αρμονία μεταξύ τους δεν ξαναϋπήρξε, όταν πια η ανάπτυξη των φυσικών επιστημών, με αποκορύφωμα την τεχνητή νοημοσύνη, μας έδωσε πρωτοφανή ευημερία, αλλά με ελάχιστη ευδαιμονία. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία διαρκώς εξελισσόταν και δεν είχε ολοκληρωθεί, αφού δεν μετείχαν σ΄ αυτή οι γυναίκες, οι δούλοι και οι μέτοικοι, που κατοικούσαν στον ίδιο τόπο. Εξάλλου, είχε εξελιχθεί σε ηγεμονία των συμμάχων της, από τους οποίους απομυζούσε οικονομικά οφέλη, με τα οποία συντηρούσε έναν ισχυρό στόλο, που τον χρησιμοποιούσε για να ηγεμονεύει.

Η δημοκρατία εξασφαλίζει ελευθερία και ισότητα. Η ισότητα έχει τρία σκέλη: Ισοπολιτεία, ίση πρόσβαση όλων στην εξουσία, ισονομία απέναντι στο νόμο και ισηγορία, ίση δυνατότητα να παρουσιάζουν οι πολίτες τη βούλησή τους. Ισχυρίζομαι ότι τέτοια ισηγορία μπόρεσαν να έχουν οι Αθηναίοι πρόγονοί μας επειδή όποιος μιλούσε Ελληνικά μπορούσε και να διαβάζει και να γράφει Ελληνικά. Το τελευταίο είχε επιτευχθεί καθώς οι Έλληνες είχαν εφεύρει την απλούστατη ιδανική (Μ. Τριανταφυλλίδης) γραφή "ποὺ δείχνει με ξεχωριστὸ γράμμα τὸν κάθε φθόγγο καὶ ποὺ κάθε γράμμα της ἒχει πάντα τὴν ἲδια φωνητικὴ ἀξία, τὴν ἲδια προφορὰ". Με την κατάρρευση της δημοκρατίας, η ισηγορία και μαζί της η φωνητική γραφή έχασαν τη σημασία τους. Η γλώσσα εξελίχθηκε, άλλαξε η προφορά της, αλλά η γραφή εξακολούθησε να παριστάνει τις λέξεις όπως τις πρόφεραν οι ιστορικοί πρόγονοι και όχι όπως μιλιόνταν στον καιρό τους. Αμόρφωτος δεν είναι αυτός που δεν ξέρει να διαβάζει, αλλά αυτός που δεν μπορεί να γράψει. Και η υποχρεωτική επιβολή της ιστορικής σε βάρος της ιδανικής ορθογραφίας συντηρεί την αμορφωσιά στο μεγάλο πλήθος.

Το πολίτευμά μας αναφέρεται απατηλά ως Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ενώ είναι ολιγαρχία, συγκεκριμένα είναι ρεπούμπλικα και το διεθνές όνομά μας είναι Hellenic Republic. Δεν είναι δημοκρατία, διότι, οι άρχοντές της εκλέγονται, δεν κληρώνονται. Σημειώνω ότι στη δημοκρατία, όπως η Αρχαία Αθηναϊκή, κληρώνονταν οι άρχοντες του νομοθετικού σώματος (βουλής) και των δικαστηρίων, των ποινικών με τη σύγχρονη αντίληψη. Σ΄ αυτά δεν απαιτείται παρά εντιμότητα και κοινός νους, ο νους που έχει το σύνολο. Αντίθετα, για εξουσίες που απαιτούνται γνώσεις και εμπειρία, όπως είναι η κυβέρνηση (οι Αρχαίοι Στρατηγοί) και στα νεότερα χρόνια οι δικαστές των αστικών και διοικητικών υποθέσεων εκλέγονται ή διορίζονται μεταξύ αξιοκρατικά επιλεγμένων υποψηφίων. Στο σημερινό μας πολίτευμα η κυβέρνηση επιλέγεται από τη βουλή, έτσι που τα δύο, υποτίθεται ανεξάρτητα, σώματα συμπίπτουν. Οι επικεφαλής των Ανώτατων Δικαστηρίων επιλέγονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, έτσι που ούτε η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη. Τέλος, ο Ανώτατος Άρχοντας, ρυθμιστής του πολιτεύματος, επιλέγεται ουσιαστικά από το πλειοψηφούν κόμμα στη Βουλή. Έτσι όλες οι εξουσίες ανήκουν στον αρχηγό του κόμματος που έχει λάβει περισσότερες ψήφους από τα υπόλοιπα στις εκλογές. Είναι λοιπόν παντοδύναμος ή το σύστημά μας είναι ένα είδος εκλεγόμενης μοναρχίας. Η βουλή δεν εκπροσωπεί τους πολίτες, αλλά τα κόμματα, αφού ο λαός καλείται να επικυρώσει τους υποψηφίους που έχουν επιλέξει τα κόμματα. Έτσι, στην παρούσα κυβέρνηση ένα κόμμα που το έχει ψηφίσει κάτω από το 1/5 των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους διαθέτει άνετη πλειοψηφία στη βουλή. Τέλος, οι βουλευτές δεν είναι πληρεξούσιοι του λαού, όπως αρέσκονται να διακηρύσσουν. Όποτε θέλω μπορώ να αφαιρέσω την πληρεξουσιότητα από εκείνον που του την έχω δώσει, όχι όμως να καταργήσω ένα βουλευτή τον οποίον έχω ψηφίσει. Δεν είναι πληρεξούσιός μου.

Το πρόβλημα με το σύστημά μας έγκειται στο ότι για να εκλεγεί κάποιος βουλευτής, πρέπει να έχει αρνηθεί τη συνείδησή του. Για να είναι υποψήφιος, πρέπει να εκτελεί ότι τον διατάσσει το κόμμα του. Και για να εκλεγεί πρέπει να πουλά εξυπηρέτηση στους ψηφοφόρους του αγοράζοντας τις ψήφους τους, μια εξυπηρέτηση που γίνεται συνήθως παρακάμπτοντας το συμφέρον του συνόλου. Αντίστοιχα, η επιλογή τους ως υποψηφίων γίνεται όχι με αξιοκρατικό κριτήριο, αλλά στη βάση του αν κουβαλούν ψήφους στο κόμμα.

Η δυσφορία του κοινού γίνεται ολοένα πιο φανερή. Από τη μια έχομε ποικίλες μορφές διαμαρτυρίας, όπως απεργίες, συλλαλητήρια, αποκλεισμοί δρόμων κλπ, αφού η βούληση του κοινού δεν αντικατοπτρίζεται στη βουλή. Από την άλλη έχομε μια διαρκώς επιτεινόμενη αδιαφορία για το πολιτικό μας σύστημα, καθώς δεν ελπίζεται ότι η φωνή του λαού θα ακουστεί στα σώματα που ασκούν εξουσία, και εκδηλώνεται με ολοένα μεγεθυνόμενη αποχή από τις εκλογές που πλησίασε στις τελευταίες το μισό των εγγεγραμμένων. Οσοδήποτε τεχνητό και αν είναι αυτό το νούμερο, τίποτε δεν άλλαξε μέσα σε ένα μήνα, όταν η αποχή αυξήθηκε κατά 9 μονάδες περίπου. Η προσπάθεια να αλλάξει το σύστημά μας προς κάτι καλύτερο, έχει ένα μόνο σοβαρό κίνδυνο. Με την πτώση του καθεστώτος δεν είναι βέβαιο ποιο θα το διαδεχθεί. Θα είναι δημοκρατία ή ολοκληρωτισμός;