Ανακατανομή

"Λίθοι τε καὶ πλίνθοι καὶ ξύλα καὶ κέραμος ἀτάκτως μὲν ἐρριμμένα οὐδὲν χρήσιμά ἐστιν¨, γράφει κάπου ο Ξενοφών αποδίδοντας τη ρήση στο μεγάλο δάσκαλο, το Σωκράτη. Με την ανακατανομή των υπαρχόντων, χωρίς παραπάνω υλικά, χωρίς ουσιαστικές δαπάνες δηλαδή, κάνομε τα άχρηστα χρήσιμα. Είναι ένα θαύμα που από όλα τα ζώα μόνο ο άνθρωπος μπορεί να εφαρμόσει. Τα άλλα ζώα μόνο σε περιορισμένο βαθμό και αυτόματα το πετυχαίνουν, όπως όταν σχηματίζουν μια φωλιά για να ζήσουν.

Συχνά είναι τα οικονομικά και δημογραφικά προβλήματα. Τόσο τα άτομα όσο και τα κράτη πασκίζουν να αποκτήσουν περισσότερο πλούτο. Αυτό κοστίζει. Σημαίνει δουλειά, οριακή λιτότητα, βία για την αρπαγή ξένης περιουσίας πλούτου, βία για την άμυνα από αρπαγή δικής μας από άλλους κοκ. Ο περισσότερος πλούτος, ακόμη και όταν οι πιο φτωχοί απολαμβάνουν ένα μέρος του, δεν αίρει τα προβλήματα. Η οικονομική ανισότητα έχει αποδειχτεί πέρα από κάθε αμφιβολία ότι είναι αιτία πολλών κοινωνικών δεινών. Οι Wilkinson και Pickett σχημάτισαν ένα δείκτη δεινών που αποτελείται από: το προσδόκιμο επιβίωσης, την ανεπαρκή γνώση μαθηματικών και γραμμάτων, την παιδική θνησιμότητα, τις ανθρωποκτονίες, τον αριθμό των φυλακισμένων, τις γεννήσεις από ανήλικα κορίτσια, την παχυσαρκία, τις ψυχικές νόσους και εθισμό σε ναρκωτικά και οινόπνευμα και την απουσία κοινωνικής κινητικότητας (μεταπήδησης προς ανώτερη κοινωνική τάξη). Αυτός ο δείκτης έδειξαν ότι είναι ευθέως ανάλογος με την οικονομική ανισότητα, τόσο μεταξύ ατόμων όσο και μεταξύ πολιτειών. Η ανακατανομή του πλούτου μειώνει σημαντικά αυτά τα δεινά, ακόμη και όταν ο συνολικός πλούτος δεν αυξάνεται.

Κύριο έργο των κυβερνήσεων είναι να σχεδιάζουν νομοσχέδια που η βουλή μετατρέπει σε νόμους. Νόμος σημαίνει πρώτιστα νομή. Το αν θα γίνεται ανακατανομή του πλούτου εξαρτάται από την προέλευση της άρχουσας τάξης. Μια εξουσία στηριζόμενη στο κόμμα που εκπροσωπεί τα καπιταλιστικά συμφέροντα ενισχύει την ανισότητα. Δίνει στους κεφαλαιούχους επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές, διευκολύνσεις αποπληρωμής δανείων, δίνει έμφαση σε έμμεσους αντί άμεσων φόρων κλπ. Όλα αυτά είναι ισχυρά κίνητρα για προσέλκυση κεφαλαίων και αύξηση του μέσου πλούτου μιας κοινότητας. Όμως οδηγούν σε αύξηση της ανισότητας με τις παραπάνω συνέπειες. Η κοινωνία βαδίζει έτσι σε διάλυση αντί σε ενότητα που αναγκαστικά διατηρείται, όσο διατηρείται, με βία που η ίδια η εξουσία τη νομιμοποιεί. Αντίθετα μια εξουσία που στηρίζεται στο κόμμα που εκπροσωπεί προλεταριακά συμφέροντα, δίνει μεγαλύτερους μισθούς, βοηθήματα ακόμη και σε μη εργαζόμενους προλεταρίους, άδειες έστω και αν υπάρχει κοινωνική ανάγκη για εργασία κλπ. Είναι αντικίνητρο για επενδύσεις και η κοινωνία τις χρειάζεται. Πρέπει να υπάρξει μια ισορροπία. Οι περισσότεροι πολιτικοί ξοδεύουν τις ικανότητές τους στην προσπάθεια να αποκτήσουν εξουσία που, όταν την αποκτήσουν, δεν έχουν ιδέα τι να την κάνουν, δεν ξέρουν πώς να επιτύχουν την ισορροπία που απαιτείται.

Μια λύση στηρίζεται σε δύο αρχές. Πρώτο, για την εκτελεστική εξουσία (κυβέρνηση) αποκλείονται εκ των προτέρων πρόσωπα που δεν έχουν τεκμηριωμένη αξία, τεκμηριωμένα προσόντα εκπαίδευσης και πείρας. Από όσους έχουν τέτοια προσόντα εκλέγονται από το σύνολο του λαού δημοψηφισματικά οι, κατά την κρίση τους, ικανότεροι. Κύριο έργο της κυβέρνησης είναι η διαμόρφωση νομοσχεδίων και η εφαρμογή των νόμων. Δεύτερη αρχή, για τη νομοθετική εξουσία (βουλή), κληρώνονται από το σύνολο του λαού κάποιοι με περιορισμένη θητεία. Μόνο με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι η βουλή εκφράζει κατά το δυνατό, τη βούληση του συνόλου. Μια τέτοια βουλή είναι αρμόδια να αποφασίσει αν κάποιο νομοσχέδιο θα γίνει νόμος ή όχι. Μπορεί επομένως να αποφασίσει το σημείο της ισορροπίας ανάμεσα στην ενίσχυση του κεφαλαίου, που οδηγεί σε πλούτο και ανισότητα και στην ενίσχυση της εργασίας που οδηγεί σε ανακατανομή του πλούτου και ισότητα με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα. Όταν γράφω "τεκμηριωμένη αξία" δεν εννοώ μόνο την ύπαρξη πτυχίων. Τέτοια προνόμια οφείλονται βέβαια στις προσωπικές προσπάθειες κάποιων, αλλά και σε τυχαία γεγονότα, όπως αν έτυχε να γεννηθούν από πλούσιους γονείς, με κάποια ταλέντα, αν αυτά τα ταλέντα τυχαίνει να εκτιμώνται από τη σύγχρονή τους κοινωνία, καθώς και από τη βοήθεια που τους έχει προσφέρει η κοινωνία ιδιωτικά ή δημόσια, στέγη, διατροφή, μετακινήσεις, παιδεία, υγεία κλπ (M. J. Sandel). Για λόγους δικαιοσύνης οφείλουν να προσφέρουν μέρος της ανταμοιβής, που είναι οικονομική και κοινωνική αναγνώριση, στους άτυχους, αλλά και να αποδώσουν με τους φόρους τους στην κοινωνία ό,τι της χρωστούν.

Ως εδώ μίλησα για άτομα. Η ανάγκη ανακατανομής όμως αφορά και πληθυσμούς. Ο υπερπληθυσμός σε γενικές γραμμές οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση και αυξημένη παραγωγή ρύπων. Και τα δυο οδηγούν σε ανεξέλεγκτες και γι΄ αυτό βίαιες μετακινήσεις λαών (μεταναστών), ενώ εξαντλούν τους γήινους πόρους και επιβαρύνουν το περιβάλλον. Και τα δύο οδηγούν σε πολέμους και σε κλιματική αλλαγή. Και τα δύο απειλούν το σύνολο της ανθρωπότητας. Παράλληλα δημιουργείται συνωστισμός και ο συνωστισμός είναι η κύρια κοινή αιτία όλων των πανδημιών. Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες στο πόσο πλησιάζομε το πυρηνικό ολοκαύτωμα, την υπερθέρμανση του πλανήτη, με βίαια ακραία φαινόμενα και πανδημίες για τις οποίες είμαστε ολοένα και πιο αθωράκιστοι, αφού τα μικρόβια έχουν αποκτήσει αντοχή στα αντιβιοτικά, χρησιμοποιούμενα κατά κόρον σε ανθρώπους και εκτρεφόμενα ζώα. Φυσικά χρειάζεται έλεγχος των γεννήσεων. Δεν είναι καλοδεχούμενος. Όσοι δεν τον αποδέχονται πολλαπλασιάζονται και γίνονται απειλητικοί σε όσους τον εφαρμόζουν. Εναλλακτική και συμπληρωματική λύση είναι η ανακατανομή των πληθυσμών. Η γη μας έχει τεράστιες εκτάσεις ακατοίκητων περιοχών, ερήμων όπως της Σαχάρας και άλλων και παγωμένων, όπως της Σιβηρίας και άλλων. Σήμερα η τεχνολογία, όσο ακόμη είναι υπηρέτης μας, μπορεί να καταστήσει τέτοιες περιοχές κατοικήσιμες, μεταφέροντας νερό στις άνυδρες, θερμότητα στις παγωμένες κλπ. Μια ανακατανομή του πληθυσμού επιτρέπει μείωση της βίας που προκύπτει από τις αναγκαστικές βίαιες ανεξέλεγκτες μετακινήσεις πληθυσμών, μείωση των πανδημιών κοκ. Απαιτεί τη συναίνεση των πολιτικών σε διεθνές επίπεδο. Ο ΟΗΕ είναι το διεθνέστερο όργανο που διατίθεται, αλλά όχι το πιο κατάλληλο. Εκπροσωπεί τα έθνη και όχι τον πληθυσμό της γης. Την ίδια ισχύ φωνής έχουν στον ΟΗΕ ολοκληρωτικά και δημοκρατικά έθνη. Ένας διεθνής οργανισμός όχι των εθνών, αλλά των λαών, με κληρωμένα μέλη του από όλο τον κόσμο θα ήταν πολύ πιο σωστός και αποτελεσματικός. Εξάλλου, ο ΟΗΕ, αντίθετα από τις κρατικές εξουσίες, δεν έχει εκτελεστική δύναμη για να επιβάλει τις αποφάσεις του. Η πατρίδα μας έχει υπερπληθυσμό στις αντιπαραγωγικές, καταναλωτικές, μεγαλουπόλεις και ερήμωση περιοχών ορεινών και νησιωτικών που παλιότερα έτρεφαν τον πληθυσμό.