Αρχαιολογικοί χώροι Δονούσα και Ηρακλειά

Τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών αλλά και των προέδρων των δημοτικών αρχών προκάλεσε η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και των αρμόδιων υπηρεσιών, σχετικά με την κήρυξη και οριοθέτηση αρχαιολογικών χώρων Δονούσας και Ηρακλειάς.

Η απόφαση του Υπουργείου

Σύμφωνα με την απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς, της διεύθυνσης προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων και το τμήμα αρχαιολογικών χώρων μνημείων και αρχαιογνωστικής έρευνας του υπουργείου Πολιτισμού, αποφασίσθηκε στις αρχές του έτους η κήρυξη και οριοθέτηση αρχαιολογικών χώρων στο σύμπλεγμα των νησίδων Μικρές Κυκλάδες, του δήμου Νάξου και μικρών Κυκλάδων. Γενικότερα, αποφασίστηκε η οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου της νησίδας Δασκαλειό, η κήρυξη και οριοθέτηση αρχαιολογικών χώρων των νησίδων Αντικέρια, των δημοτικών κοινοτήτων Ηρακλειάς και Δονούσας, αλλά και η κήρυξη και οριοθέτηση των αρχαιολογικών χωρών στις θέσεις '' Τσιγούρι'' και ''Προφήτη Ηλία'' της Σχοινούσας.

Αναλυτικότερα, το αρμόδιο υπουργείο αποφάσισε την κήρυξη και οριοθέτηση των αρχαιολογικών χώρων στο σύμπλεγμα των νησίδων που ανήκουν στις μικρές Κυκλάδες, την οριοθέτηση του χερσαίου και ενάλιου αρχαιολογικού χώρου της νησίδας 'Δασκαλιό, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ασπίδας προστασίας για τα κατάλοιπα του προϊστορικού οικισμού με οχυρωματικό τείχος στην πλευρά απέναντι από τον Κάβο της Κέρου και θεμελίων της παλαιοχριστιανικής βασιλικής στην κορυφή του νησιού με τοίχους προϊστορικών οικιών στα Νοτιοανατολικά.

Επίσης κατέληξε σε κήρυξη και οριοθέτηση του ενάλιου και χερσαίου αρχαιολογικού χώρου των νησίδων Αντικέρεια, στον οποίο περιλαμβάνονται ολόκληρες οι νησίδες αφού έχει επανειλημμένα επισημανθεί πλήθος επιφανειακών ενδείξεων προϊστορικής εγκατάστασης, αλλά και ταφές ρωμαϊκών και χριστιανικών χρόνων. Από τις αποφάσεις των αρμόδιων τμημάτων δεν εξαιρέθηκε η Ηρακλειά, αφού ορίστηκε η κήρυξη και οριοθέτηση του χερσαίου αρχαιολογικού χώρου αλλά και του ενάλιου αρχαιολογικού χώρου στη θέση '' Κάστρο'', για να προστατευτούν οι βραχογραφιές, οι οποίες αποτελούν ένα ξεχωριστό φαινόμενο στον τομέα των κυκλαδικών προϊστορικών βραχογραφιών, λόγω του αριθμού, της επαναλαμβανόμενης θεματολογίας και της μεγάλης διασποράς τους, των προϊστορικών και Ελληνιστικών καταλοίπων, καθώς και του σπηλαίου του Αγίου Ιωάννη.

Το νησί της Δονούσας δεν έμεινε έξω από τις αποφάσεις του Υπουργείου για το οποίο αποφασίστηκε η οριοθέτηση του χερσαίου αρχαιολογικού χώρου ολόκληρης της Δονούσας και η κήρυξη ενάλιου αρχαιολογικού χώρου στις θέσεις '' Μέσα Άμμος'' και ''Βαθύ Λιμενάρι''. Σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες, σκοπός της οριοθέτησης είναι η προστασία των καταλοίπων του γεωμετρικού οικισμού και των ενάλιων αρχαιοτήτων στη θέση του '' Βαθύ Λιμενάρι'', των επιφανειακών ενδείξεων προϊστορικής εγκατάστασης στη θέση '' Τα αχτιά των αγριλίων'' και των ενδείξεων διαχρονικής κατοίκησης στη θέση '' Κάτω Μύλος Πλατυβόλιας''. Τέλος αποφασίστηκε η κήρυξη του χερσαίου και ενάλιου αρχαιολογικού χώρου στη θέση «Τσιγκούρι και Προφήτης Ηλίας» στη Σχοινούσα ώστε να προστατευτούν τα κατάλοιπα του οικισμού. Άλλωστε είναι ένας οικισμός που προέρχεται από την ύστερη αρχαιότητα και φτάνει έως τους μεσαιωνικούς χρόνους και της τρίκλιτης βασιλικής και των επιφανειακών ενδείξεων προϊστορικής εγκατάστασης στη θέση '' Τσιγούρι'' αλλά και των καταλοίπων του κάστρου που χρονολογείται στα ύστερα κλασικά χρόνια στη θέση του ''Προφήτη Ηλία''

Οι αντιδράσεις

Η απόφαση αυτή πάρθηκε χωρίς την συγκατάθεση των τοπικών φορέων, με αποτέλεσμα να αντιδράσουν. Για άλλη μια φορά η κυβέρνηση λαμβάνει αποφάσεις εν αγνοία των ενδιαφερομένων, αδιαφορώντας για τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν στις τοπικές κοινωνίες και στους πολίτες των νησίδων. Αντί να προβεί σε διάλογο με τους φορείς για να ληφθεί η καλύτερη δυνατή απόφαση, η κεντρική εξουσία και το αρμόδιο υπουργείο αποφασίζουν και απλά ανακοινώνουν, με το πρόσχημα ότι θέλουν να προστατέψουν τους αρχαιολογικούς οικισμούς, οι οποίοι αποτελούν ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά.

Μετά την απαξίωση τους από το υπουργείο, οι πρόεδροι των δημοτικών κοινοτήτων Δονούσας και Ηρακλειάς με τη σύμφωνη γνώμη των κατοίκων των νησίδων προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την άμεση ανάκληση της απόφασης που κηρύσσει και οριοθετεί ολόκληρα τα νησιά ως αρχαιολογικούς χώρους. Μετά την προσφυγή τους αποφασίστηκε η αναβολή εκτέλεσης της απόφασης μέχρι τον Ιούλιο, ενώ έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί συμβούλιο των τοπικών φορέων για την ερχόμενη εβδομάδα. Αφού το συμβούλιο αποφασίσει πως θα κινηθεί και τι στάση θα κρατήσει, στη συνέχεια θα διεξαχθεί συνάντηση με τους βουλευτές του νομού Κυκλάδων με στόχο την επίτευξη της καλύτερης λύσης.

Όσον αφορά στις επιστολές δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας των προέδρων των δημοτικών κοινοτήτων ανταποκρίθηκε άμεσα ο βουλευτής Κυκλάδων, Παναγιώτης Ρήγας, ο οποίος τις κατέθεσε αναφορά προς τον υπουργό Πολιτισμού, Πάνο Παναγιωτόπουλο.

Σε δήλωση του ο πρόεδρος της δημοτικής αρχής της κοινότητας της Ηρακλειάς, κ. Κωβαίος, τόνισε ότι σε περίπτωση εφαρμογής του σχεδίου νόμου που προωθεί το Υπουργείο, θα πληγούν οι οικοδομικές δραστηριότητες των νησίδων, κάτι το οποίο θα αποβεί μοιραίο για την τοπική οικονομία, χωρίς βεβαία να επιθυμούν και να επιδιώκουν να γίνουν τα νησιά ''ξέφραγο αμπέλι''.