Η τήρηση των δεσμεύσεων και τα βάσανα των πολιτών

Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)

Να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις ζητά εναγωνίως ο πρωθυπουργός και να εφαρμοστεί το κυβερνητικό έργο χωρίς καθυστερήσεις και χρονοτριβή. Σε μια εποχή όπου η χώρα δεν έχει φτάσει καν στο μεταίχμιο από την ύφεση στην ανάπτυξη, σε μια περίοδο όπου από την μια οι κοινωνικές αντιδράσεις έχουν χαλαρώσει και από την άλλη η δυσφορία των πολιτών εκδηλώνεται σε κάθε μορφή της κοινωνικοοικονομικής ζωής, οι κυβερνητικοί ιθύνοντες πιστεύοντας ότι βρισκόμαστε σε άλλη φάση σχεδιάζουν την επόμενη μέρα, χωρίς να υπολογίζουν το κόστος από τις μεγάλες αλλαγές που έχουν συντελεστεί από τα αλλεπάλληλα μνημόνιο. Και το λέω αυτό διότι είναι πολλές οι φορές που οι κυβερνώντες κάνουν λόγο για αναπτυξιακή πορεία χωρίς να βλέπουν την κατάσταση των νοικοκυριών, χωρίς καν να λαμβάνουν υπόψιν τους τι σημαίνει σε μια χώρα από την μέρα στην άλλη να αναγκάζεσαι να ζεις με πενιχρές αποδοχές όταν μόλις πριν από λίγο καιρό οι τράπεζες σου χορηγούσαν άφθονο χρήμα για διάφορες επαγγελματικές δραστηριότητες και τώρα που η στρόφιγγα έκλεισε οι υποχρεώσεις μένουν ανεκπλήρωτες. Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση προχωρά στο αύριο με ένα τεράστιο παθητικό, που ενίοτε το βαφτίζει «ισορροπία» αναλόγως των ορέξεων της τρόικα που κάθε φορά καλείται να χαρακτηρίσει την κατάσταση, αδιαφορώντας πλήρως για το οικονομικό επίπεδο ζωής. Και όμως, ο πρωθυπουργός μιλά ακόμη για μεταρρυθμίσεις, δίνει το σύνθημα για την επόμενη μέρα χωρίς να βλέπει δεξιά και αριστερά τι γίνεται. Ωσάν να συνεχίζεται η ζωή και τα δεδομένα να μην άλλαξαν, ζητά την επίσπευση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και την εφαρμογή των προγραμματικών μέτρων, περισσότερο, θα έλεγα, για να δείξει στους εταίρους ότι «γίνεται δουλειά», παρά για να ανακουφίσει τους πολίτες που σε κάθε περίπτωση είναι οι μόνοι χαμένοι. Και φαίνεται αυτό από τα ποσοστά ανεργίας, τον πληθωρισμό, την μαζική φυγή στο εξωτερικό και την μηδαμινή αναπτυξιακή πορεία. Και όμως, ακόμη και σε αυτό ο πρωθυπουργός πλανάται οικτρά, πιστεύοντας πως οι ευκαιρίες που δίδονται ή θα δοθούν θα αλλάξουν άρδην το τοπίο. Το όλο ζήτημα ανάγεται μάλλον σε αναλυτές και ειδικούς, που θα πρέπει κάποια στιγμή να καταθέσουν ειλικρινά τις απόψεις τους για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Μιας χώρας που εδώ και περίπου τέσσερα χρόνια έχει τόσο πολύ αλλοιωθεί το μοντέλο ζωής που νομίζει κανείς πως μάλλον πρόκειται για άλλο τόπο. Κάποιοι, βλέποντας το παράδειγμα της Κύπρου, ανακουφίζονται διότι συμπεραίνουν πως το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην Ελλάδα, αλλά αφορά άμεσα τον ευρωπαϊκό Νότο. Κάποιοι άλλοι μιλούν για έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη χωρίς να προτείνουν τον μετέπειτα τρόπο διαβίωσης. Κάποιοι άλλοι επαναπαύονται στα νέα δεδομένα, αφού από την μια στιγμή στην άλλη οι εργασιακές απαιτήσεις περιορίστηκαν στο ελάχιστο και αυτό που αποκαλείται μείωση μισθού θεωρείται περίπου ως δεδομένο και φυσιολογικό. Με αυτά τα δεδομένα, με αποδιοργανωμένο τον κοινωνικοοικονομικό ιστό και ανύπαρκτη αγοραστική ισχύ και κατ’ επέκταση τζίρο, με μισθούς και αποδοχές πείνας, η κυβέρνηση θεωρεί ότι όλα βαίνουν καλώς και πως το μόνο που ενδιαφέρει είναι να εφαρμόζεται κατά γράμμα το πρόγραμμα της τρόικα. Με αυτή την λογική όμως, το μόνο που μπορεί να πει κανείς ότι πάει καλά είναι η προγραμματική υλοποίηση των δεσμεύσεων απέναντι στους ευρωπαίους εταίρους και όχι η αναπτυξιακή τροχιά της χώρας. Πως θα μπορούσε άλλωστε να γίνει αυτό όταν οι πολίτες απουσιάζουν και το μόνο που προβάλλεται από κυβερνητικής πλευράς είναι η προσδοκούμενη «υπομονή» και «απαντοχή» τους; Η κυβέρνηση ξέρει πολύ καλά ότι η πλειονότητα των πολιτών δεν εγκρίνει τους χειρισμούς με την τρόικα και πως επειδή και μόνο φοβούνται για το μέλλον τους, δεν εξεγείρονται και εμφανίζονται μουδιασμένοι. Γνωρίζει ότι έχει φέρει σε τέτοιο οριακό σημείο το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών, ώστε να εθελοτυφλεί για τις εκάστοτε κοινωνικές παρενέργειες, για το αν οι ελληνικές οικογένειες γέμισαν από ανέργους και οι δρόμοι των ελληνικών πόλεων από αστέγους. Γυρίζουν μάλιστα το κεφάλι τους αλλού όταν γίνεται λόγος για αυτό, μεμψιμοιρούν στην καλύτερη των περιπτώσεων. Το μόνο λοιπόν που ενδιαφέρει τον πρωθυπουργό είναι η επίσπευση των αποκρατικοποιήσεων και η άνευ όρων παράδοση των εναπομεινάντων περιουσιακών στοιχείων σε άγνωστους παραλήπτες. Προβάλλεται μάλιστα το επιχείρημα ότι με τις ιδιωτικοποιήσεις θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, πως νέοι επενδυτές θα τονώσουν το εργασιακό κενό. Ο λόγος βέβαια για τις ήδη υπάρχουσες θέσεις εργασίας ολοένα και περιορίζεται σε γενικές και αόριστες μεταθέσεις ή ακόμη και απολύσεις. Μπερδεμένα πράγματα λοιπόν. Και ακόμη περισσότερο όταν η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων επιζητείται λίγο πριν την εκάστοτε έλευση της τρόικα. Λες και μπροστά στο φόβητρό της όλα πρέπει να φαίνονται στην εντέλεια. Λες και όταν διενεργούνται οι έλεγχοι, ουδείς λόγος δεν πρέπει να γίνεται για τα βάσανα των πολιτών, παρά για το αν τηρούνται κατά γράμμα οι δεσμεύσεις.