Έγκριση αλλά όχι διασφάλιση χρηματοδότησης

Το ζήτημα της χρηματοδότησης του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ), τέθηκε ως θέμα ημερήσιας διάταξης στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Θήρας.

Σε μία μαραθώνια συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, με τη συμμετοχή του προέδρου του ΙΜΠΗΣ, Δρ. Γιώργου Βουγιουκαλάκη, της άμισθης επιστημονικής συμβούλου του Δημάρχου Θήρας, Δρ. Παρασκευής Νομικού, τον πρόεδρο της ΓΕΩΘΗΡΑ ΜΑΕ, κ. Γιάννη Αργυρού, συζητήθηκε εκτενώς το θέμα της χρηματοδότησης του ΙΜΠΗΣ από τον Δήμο Θήρας, έπειτα από πρωτοβουλία των συμβούλων των παρατάξεων της μείζονος μειοψηφίας του κ. Νίκου Ζώρζου και της Λαϊκής Συσπείρωσης της κ. Μαρίας Αργυρού. Υπενθυμίζεται, πως σε προηγούμενη συνεδρίαση, το θέμα είχε θιχτεί στο πλαίσιο της ενημέρωσης των δημοτικών συμβούλων, χωρίς να πρόκειται για λήψη απόφασης, ενώ στη συνέχεια εξακολούθησε ευρύτατος δημόσιος διάλογος, με δημόσιες δηλώσεις, ανακοινώσεις και τοποθετήσεις σχετικά με τον διαχρονικό ρόλο, αλλά και τις δυνατότητες χρηματοδότησης του ΙΜΠΗΣ.

Κατά τη συνεδρίαση, οι δημοτικοί σύμβουλοι πλειοψηφίας και μειοψηφίας είχαν την ευκαιρία να διατυπώσουν σειρά ερωτημάτων, τόσο προς τους εισηγητές του θέματος, κ.κ. Ζώρζο και Αργυρού, όσο – κυρίως – και προς τον κ. Βουγιουκαλάκη, ο οποίος με ιδιαίτερη ψυχραιμία και νηφαλιότητα διαχειρίστηκε σειρά ερωτημάτων, παρά το τεταμένο κλίμα της συζήτησης, απαντώντας αναλυτικά και εμπεριστατωμένα σε κάθε ένα εξ αυτών.

Από την πλευρά των εισηγητών και ιδιαίτερα από τον κ. Ζώρζο, ο οποίος είχε αναλάβει τον ρόλο του κύριου εισηγητή του θέματος, η εισήγηση τροποποιήθηκε κάποιες φορές έως ότου φτάσει στην τελική της μορφή προς ψήφιση. Τελικώς, από την πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων του Δήμου Θήρας εγκρίθηκε η χρηματοδότηση του Ινστιτούτου με 30.000 ευρώ για το 2022, με πρόβλεψη που θα γίνει κατά την πρώτη αναμόρφωση του προϋπολογισμού του Δήμου Θήρας, όταν πλέον αυτός εγκριθεί και τεθεί σε εφαρμογή.  

Ανταλλαγή σοβαρών προβληματισμών

Κατά την εισήγησή του, ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, κ. Νίκος Ζώρζος, τεκμηρίωσε τους λόγους, για τους οποίους η ενίσχυση του Δήμου προς το ΙΜΠΗΣ με στόχο την εύρυθμη λειτουργία του φορέα, αποτελεί μείζον ζήτημα και αναγκαιότητα για την παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή της Θήρας. Συνεχίζοντας την εισήγηση, η επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης, κ. Μαρία Αργυρού, συνηγορώντας με τον κ. Ζώρζο, τόνισε πως η πρωτοβουλία των συμβούλων των δύο παρατάξεων να «φέρουν» το ζήτημα στο δημοτικό συμβούλιο, επήλθε κατόπιν της πληροφόρησης, πως το ΙΜΠΗΣ, μετά τον Μάρτιο του 2022 δεν θα έχει τη δυνατότητα συνέχισης της παρακολούθησης του ηφαιστείου, σύμφωνα με τους υφιστάμενους πόρους του. Κύριο επιχείρημα αμφότερων, ήταν το γεγονός, πως πέραν του ΙΜΠΗΣ, δεν υπάρχει άλλος φορέας για την συνεχή παρακολούθηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας και πως η έλλειψη τακτικής ενημέρωσης θα δημιουργήσει μείζον κενό, για την έγκαιρη λήψη αποφάσεων. Η κ. Αργυρού απ’ την πλευρά της τόνισε πως ουσιαστικά η ευθύνη της παρακολούθησης του ηφαιστείου θα έπρεπε να βαραίνει την πολιτεία και το κράτος, ωστόσο διαχρονικά, ουδέποτε δημιουργήθηκε κάποια δομή και ως εκ τούτου χρησιμοποιούνται τα δεδομένα των μετρήσεων του ΙΜΠΗΣ για την ενημέρωση όλων των δημόσιων φορέων. Ως εκ τούτου η συνέχιση της λειτουργίας του κρίθηκε επιβεβλημένη.

Ακολούθως, το λόγο έλαβε και ο πρόεδρος του φορέα, Δρ. Γ. Βουγιουκαλάκης, ο οποίος συνοπτικά ανέλυσε τα κύρια σημεία των δημόσιων τοποθετήσεων τόσο του ίδιου, όσο και άλλων μελών του ΙΜΠΗΣ. Όπως υποστήριξε, «μόνος φορέας παρακολούθησης της Σαντορίνης με ένα πολυμετρικό ενιαίο δίκτυο και δομή ηφαιστειολογικού παρατηρητηρίου είναι το ΙΜΠΗΣ. Δεν υπάρχει κανένας άλλος. Δεύτερον, αν δεν βρεθεί λύση άμεσης χρηματοδότησης των αναγκαστικών δαπανών του ΙΜΠΗΣ – αυτά τα περίφημα 30.000 ευρώ που λέμε κάθε χρόνο – από το τέλος Μαρτίου θα αρχίσει να καταρρέει και λίγους μήνες μετά δε θα λειτουργεί ηφαιστειολογικό παρατηρητήριο. Τρίτον, δεν είναι δυνατόν άμεσα, σε κάποιους μήνες, να υπάρξει οργάνωση άλλης δομής, αντίστοιχης του ΙΜΠΗΣ με τίποτα. Σύμφωνα με τη δική μας εμπειρία [...] και όλη η διεθνής εμπειρία λέει, ότι για να “χτίσεις” δομή ηφαιστειολογικού παρατηρητηρίου σαν αυτή του ΙΜΠΗΣ, το μίνιμουμ που χρειάζεται είναι δύο έως τρία χρόνια». Τέλος, υπογράμμισε, πως αφορά στα δημοτικά όργανα και νομικά πρόσωπα η εύρεση του βέλτιστου τρόπου για την χρηματοδότηση.

Στη συνέχεια ακολούθησε ο κύκλος των ερωτήσεων από πλευράς των δημοτικών συμβούλων, προς τους εισηγητές, αλλά κυρίως προς τον Δρ. Βουγιουκαλάκη. Με έμφαση, η Αντιδήμαρχος Θήρας, κ. Σοφία Κίτσου, απηύθυνε σειρά ερωτημάτων προς τον πρόεδρο του ΙΜΠΗΣ, των οποίων ουσιαστικά στόχος ήταν να διευκρινιστεί ο ακριβής θεσμικός ρόλος του Ινστιτούτου, ο ρόλος του σε θεσμικό, εγχώριο και διεθνές επίπεδο, αλλά και επιμέρους ζητήματα που αφορούσαν σε ζητήματα εξοπλισμού. Σε όλα τα ερωτήματα, τόσο της κ. Κίτσου, όσο και των υπολοίπων δημοτικών συμβούλων ο Δρ. Βουγιουκαλάκης απάντησε αναλυτικά, παρέχοντας τις απαραίτητες διευκρινήσεις.

Στο πλαίσιο των τοποθετήσεων, κατέστη σαφές από όλους τους δημοτικούς συμβούλους, πως αναγνωρίζεται η συμβολή και ο ρόλος του ΙΜΠΗΣ καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του για την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας και των φορέων για το ηφαίστειο της Σαντορίνης.

Στο πλαίσιο των ερωτημάτων, ένα ιδιαίτερα καίριο ερώτημα, απηύθυνε ο επικεφαλής της παράταξης «Τώρα! Για τη Σαντορίνη & τη Θηρασιά», κ. Μανόλης Ορφανός, ζητώντας από τον εισηγητή του θέματος, κ. Ζώρζο, να διευκρινίσει από ποιον κωδικό του προϋπολογισμού προτείνει να αντληθούν οι πόροι για τη χρηματοδότηση του ΙΜΠΗΣ, στο οποίο ο κ. Ζώρζος απάντησε, πως το ζήτημα είναι να υπάρχει η πολιτική βούληση και τη συνέχεια την εξειδίκευση θα αναλάβει η Οικονομική Υπηρεσία του Δήμου.

Στο πλαίσιο των τοποθετήσεων, κατέστη σαφές από όλους τους δημοτικούς συμβούλους, πως αναγνωρίζεται η συμβολή και ο ρόλος του ΙΜΠΗΣ καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του για την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας και των φορέων για το ηφαίστειο της Σαντορίνης.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, στηρίχθηκε από πολλούς η άποψη να χρηματοδοτηθεί το Ινστιτούτο έως ότου υπάρξει η σύσταση και λειτουργία κάποιου κρατικού φορέα που θα ενσωματώσει τις υπηρεσίες που μέχρι στιγμής παρέχει το ΙΜΠΗΣ, ωστόσο υπήρχαν και εκείνοι που τόνισαν, πως η τακτική επιχορήγησή του δεν αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη ούτε για τον Δήμο, ούτε για τα νομικά του πρόσωπα, εκτός αν υπάρξει χρηματοδότηση συγκεκριμένων δράσεων, επιλέξιμων για την χρηματοδότησή τους μεμονωμένα.

Η θέση του Δημάρχου Θήρας

Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Αντώνης Σιγάλας, «κατέβασε» τη δική του πρόταση, προς το Δημοτικό Συμβούλιο, ενσωματώνοντας μάλιστα και μία πρόταση που έγινε από πλευράς του κ. Μ. Ορφανού, για την επανασύσταση του Ινστιτούτου, υπό την «ομπρέλα» και χρηματοδότηση της πολιτείας, για τη συνέχιση της λειτουργίας του.

Συνοπτικά, ο Δήμαρχος τόνισε πως η δημοτική αρχή εκλαμβάνει το θέμα της παρακολούθησης των ηφαιστείων και τη διαχείριση πιθανής ηφαιστειακής κρίσης ως μείζον ζήτημα για τη Σαντορίνη και το αντιμετωπίζει ολιστικά, με την επιβαλλόμενη υπευθυνότητα και προσοχή. Σύμφωνα με τον ίδιο, αποκλειστικά υπεύθυνοι και αρμόδιοι για την παρακολούθηση, τη συλλογή και την αξιολόγηση δεδομένων, την ενημέρωση και τη διαχείριση ενδεχόμενης ηφαιστειακής κρίσης, πρέπει να είναι οι θεσμοθετημένοι για το σκοπό αυτό φορείς, με κύριο φορέα τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας (ΟΑΣΠ), ο οποίος έχει την εποπτεία της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης του Ηφαιστειακού Τόξου, τον οποίο μάλιστα σημείωσε πως ο Δήμος Θήρας μπορεί να χρηματοδοτήσει για την συντήρηση και αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού παρακολούθησης της ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ο Δήμαρχος δεν απέκλεισε την συνεργασία με το ΙΜΠΗΣ και την χρηματοδότηση κάποιων δράσεων ή προγραμμάτων του, με την προϋπόθεση πως αυτά «έρχονται» στο Δήμο εξειδικευμένα και με τρόπο που να δικαιολογεί τις σχετικές δαπάνες του. Όπως τόνισε, ο Δήμος Θήρας δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει ιδιωτικό φορέα, ο οποίος δραστηριοποιείται σε τομείς αρμοδιότητας και ευθύνης του κράτους, ως πάγια χρηματοδότηση.

Επιπλέον, ο Δήμαρχος ενημέρωσε, πως πέραν από τα ερευνητικά προγράμματα που εκπονούνται σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα, «έχουμε προβλέψει την οργάνωση, τον εξοπλισμό και τη λειτουργία ενός Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού για τη διαχείριση κρίσεων. Στόχος είναι η δημιουργία και λειτουργία εκπαιδευτικού κέντρου – παρατηρητηρίου στην Έξω Γωνιά, σε συνεργασία με το ΥΠ.Κ.Κ.&Π.Π.».

Θετική η απόφαση, αλλά αβέβαιη η υλοποίησή της

Στο πλαίσιο της ψήφισης των προτάσεων, δημιουργήθηκε αρκετή ένταση, καθώς η σχετική εισήγηση αφορούσε μόνο στην δήλωση της βούλησης του Σώματος επί της χρηματοδότησης του ΙΜΠΗΣ, χωρίς εξειδικεύσεις. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της σχεδόν εξάωρης συζήτησης του θέματος, ο κ. Ζώρζος που αρχικά είχε προτείνει την επιχορήγηση με 50.000 ευρώ του Ινστιτούτου από τον Δήμο, τροποποίησε την πρόταση για χρηματοδότηση με 30.000 ευρώ από το Δήμο και 20.000 ευρώ από κάποιο νομικό πρόσωπο του Δήμου, ενώ όταν πλέον κατέστη σαφές ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με απόφασή του δεν δύναται να «εξαναγκάσει» άλλο νομικό πρόσωπο να λάβει σχετική απόφαση, τροποποίησε ξανά την πρότασή του για επιχορήγηση του ΙΜΠΗΣ με 30.000 ευρώ από το Δήμο.

Επιπλέον, τόσο ο πρόεδρος, όσο και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, επεσήμαναν πως η πρόταση του Δημάρχου περιέχει πολλές νέες πληροφορίες για τις οποίες δεν είναι ενημερωμένο το Σώμα, περιλαμβάνει δεσμεύσεις για παροχή χρηματοδότησης εκ μέρους του Δήμου σε φορείς και ως εκ τούτου δεν μπορεί το Σώμα να αποφασίσει επί αυτών, χωρίς αναλυτικότερη εισήγηση. Κατά συνέπεια, η πρόταση του Δημάρχου αποσύρθηκε από την ψήφιση.

Τέλος, ιδιαίτερη σύγχυση υπήρξε σχετικά με το γεγονός, πως ακόμη κι αν ληφθεί σχετική απόφαση από το Δ.Σ., η Οικονομική Επιτροπή είναι αυτή που αποφασίζει επί της εξειδίκευσης των ποσών, ενώ συνέχισε να τονίζεται πως μία εφάπαξ συνολική επιχορήγηση του φορέα δεν αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη.

Τελικώς, με 17 ψήφους υπέρ, ψηφίστηκε η πρόταση των κ.κ. Ζώρζου και Αργυρού, για χρηματοδότηση με 30.000 ευρώ του ΙΜΠΗΣ για το 2022, ενώ 5 δημοτικοί σύμβουλοι ψήφισαν κατά και τρεις «παρών». Παρ’ όλα αυτά, παραμένει ακόμη αμφίβολη η καταβολή του συγκεκριμένου ποσού, καθώς θα πρέπει να διευκρινιστούν τα οικονομοτεχνικά ζητήματα που αναφέρθηκαν.