1974 - 40 χρόνια από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο

20 Ιουλίου 1974. Απόσταση 40 χρόνων από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Αποτελεί μια από τις περισσότερο τραυματικές εμπειρίες του ελληνισμού στη σύγχρονη εποχή.

Προκάλεσε την επανάληψη του μεγάλου προσφυγικού τραύματος που είχε γνωρίσει η χώρα μας το 1922 με την καταστροφή της Σμύρνης. Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο ήταν ένα τραγικό γεγονός. Εκδιώχθηκε ο ελληνικός πληθυσμός από τις βόρειες ακτές της Μεγαλονήσου για πρώτη φορά. Η περιοχή ανήκε στους Έλληνες από την 2η χιλιετία π.Χ.

Το 37% περίπου του Κυπριακού εδάφους, που αντιπροσώπευε τις πλουσιότερες εκτάσεις και τα μεγαλύτερα τουριστικά παραθαλάσσια θέρετρα της Αμμοχώστου και της Κερύνειας, αλλά και το 70% του οικονομικού δυναμικού καταλήφθηκε από τα Τουρκικά στρατεύματα.

Διακόσιες χιλιάδες περίπου Ελληνοκύπριοι, σχεδόν το 40% του συνολικού πληθυσμού, εκτοπίστηκαν. Η κατάληψη της Κερύνειας, της μικρότερης και ομορφότερης κυπριακής πόλης ήταν τεράστιο εδαφικό και συμβολικό πλήγμα για την Κυπριακή Δημοκρατία. Αντίθετα, για τις Τουρκικές δυνάμεις ήταν μια ένεση γοήτρου. Όσοι Κύπριοι έφυγαν από τις πατρογονικές τους εστίες, αναγκάστηκαν να καταφύγουν ως πρόσφυγες στο νότιο ελεύθερο τμήμα του νησιού. Ανάμεσα στα εκατοντάδες θύματα των εχθροπραξιών ήσαν πολλοί άμαχοι που σκοτώθηκαν από τους τουρκικούς βομβαρδισμούς ή σε μαζικές εκτελέσεις ή είναι αγνοούμενοι. Παράλληλα, πολλοί ανεκτίμητοι αρχαιολογικοί θησαυροί ή θρησκευτικά κειμήλια πωλήθηκαν σε συλλέκτες του εξωτερικού ή καταστράφηκαν δεκάδες εκκλησίες, που άλλες έγιναν τζαμιά κ.α. ενώ ιστορικά ελληνικά τοπωνύμια μετατράπηκαν σε τουρκικά.

Τον Αύγουστο του 1974 τα τουρκικά στρατεύματα εξαπέλυσαν τον δεύτερο γύρο της εισβολής (Αττίλας 2) που έγινε η επέκταση της ζώνης κατοχής στα σημερινά επίπεδα (Γραμμή Μόρφου - «Πράσινη Γραμμή» - Λευκωσίας - Αμμόχωστος)

Η ανθρωπιά υπάρχει σ’ όλους τους λαούς

Ένα χρόνο πριν, Ιούλιος 2013, υποδεχθήκαμε στη Σύρο μια έκθεση φωτογραφίας του Δήμου Μόρφου της Κύπρου, με θέμα: «Η σύληση και η καταστροφή της πανάρχαιας κληρονομιάς». Σκοπός της έκθεσης, όπως είπε ο Δήμαρχος Μόρφου, ήταν να γνωρίσουν οι Έλληνες, αλλά και οι Ευρωπαίοι, πως ήταν τα σπουδαία μνημεία της πόλης και πως… καταστράφηκαν σήμερα. Τον Δήμαρχο είχαν συνοδεύσει και άλλοι άνθρωποι του Δήμου, αλλά και φίλοι.

Μίλησα με δύο κυρίες και …έμαθα και κατάλαβα, (για άλλη μια φορά), ότι σ’ όλες τις χώρες, σ’ όλους τους λαούς, πολιτισμένους ή βάρβαρους υπάρχουν ΑΝΘΡΩΠΟΙ!! με άλφα κεφαλαίο!

Με τα νέα δεδομένα, λοιπόν, που επιτρέπουν σε Ελληνοκυπρίους να περάσουν από την «Πράσινη Γραμμή» στις περιοχές που ζούσαν κάποτε (αφού περάσουν πρώτα από έλεγχο, ώστε να μην κρατούν… ότι απαγορεύεται). Η κυρία μου είπε ότι όταν πλησίαζε το σπίτι της (που τώρα μένει μια οικογένεια Τούρκων), είδε την Τουρκάλα που μόλις είδε την Ελληνίδα, επειδή την γνώριζε από παλιά, έτρεξε και έκλεισε όλα τα παράθυρα και άφησε μόνο μια χαραμάδα στην πόρτα. Της έκανε νόημα να περάσει στο σπίτι χωρίς να την προσέξουν. Με προσοχή μπήκε μέσα και η Τουρκάλα την αγκάλιασε κλαίγοντας, ζητώντας συγνώμη για την βαρβαρότητα της φυλής τους και… και … Ήταν κάθετα αντίθετη, (όχι μόνο εκείνη) για όλα όσα έγιναν τότε.

Την πήρε μαζί της στα δωμάτια του σπιτιού, της είπε ότι δεν πείραξε τίποτα, η τραπεζαρία ήταν όπως την άφησε, το σαλόνι της το ίδιο, πιάτα, ποτήρια κ.α. τοποθετημένα μέσα σε ντουλάπι, τα ρούχα φροντισμένα και στο τέλος της άνοιξε το μπαούλο και της είπε: «Εδώ έχω φυλάξει τα στέφανα του γάμου σου, τις εικόνες, φωτογραφίες…» και ότι άλλο πολύτιμο είχε αφήσει φεύγοντας άρον άρον. «Μη μάθει κανείς τίποτα, σε παρακαλώ. Μπορεί κάποια στιγμή να τα πάρεις..»

Ένας κύριος, μου είπε, ότι όταν δόθηκε εντολή να πάνε οι Τούρκοι, έτοιμοι για τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ένας καλός φίλος ο Χασάν ήρθε κρυφά στο σπίτι μου, μ’ αγκάλιασε με κλάματα, μου ζήτησε συγνώμη και μου υπέδειξε πώς να προστατεύσω και την οικογένειά μου και τα παιδιά. Και ίσως να μην είναι τόσο σκληρά τα πράγματα, όπως ακούγονται. «Του οφείλω τη ζωή μου, δεν θα τον ξεχάσω ποτέ» είπε ο Έλληνας για τον Τούρκο φίλο του.

Έμαθα άλλες δύο παρόμοιες, περιπτώσεις Τούρκων που βοήθησαν εκείνη την εποχή Έλληνες που κινδύνευσαν και είναι στ’ αλήθεια συγκινητικό να το ακούει κανείς και βέβαια καθόλου πρωτόγνωρο. Θεέ μου, βοήθησε την Ελλάδα. Να μην έχει ποτέ ξανά άλλη περιπέτεια.