Οι θησαυροί της Τροίας και το “Ιλίου Μέλαθρον”

Αγαπητοί αναγνώστες, σας ευχαριστώ θερμά για τα επαινετικά σχόλια, που συχνά υποδέχομαι και αναφέρονται στα κείμενα που η εφημερίδα μας “ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ” δημοσιεύει κάθε εβδομάδα. Τις περισσότερες φορές δέχομαι ερωτήσεις και ιδιαίτερα από νέα παιδιά, που είναι ακόμη μαθητές και ζητούν κάποιες ερμηνείες ή εξηγήσεις κάποιων κειμένων που αναφέρονται στην αρχαία, αλλά και στη νεώτερη ιστορία της χώρας μας. Είναι μεγάλη η ευχαρίστηση όταν ακούω τους νέους μας να ενδιαφέρονται και να θέλουν να μάθουν ή να ακούσουν την ... “ερμηνεία” κάποιων λέξεων.

Αυτή την εβδομάδα, που μας πέρασε, οι ερωτήσεις αναφέρθηκαν ιδιαίτερα στις δύο λέξεις “Ιλίου Μέλαθρον”. Τι σημαίνει Ίλιον; Τι σημαίνει Μέλαθρον;

Τροία – Ίλιον 3η χιλιετία π.Χ.

Η Τροία ήταν μια περιοχή ή χώρα της Μικράς Ασίας από τις παλαιότερες πόλεις της αρχαιότητας με ακμή, και πλούτο. Ήταν κοντά στα Στενά του Ελλήσποντου, στη βορειοδυτική άκρη της Μικράς Ασίας. Ήταν οχυρωμένη πόλη με ισχυρά τείχη και ήταν σε άριστη θέση, γιατί εκεί διασταυρώνονταν οι δρόμοι του διακομιστικού εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ξεκινούσε από την Ασία και μέσω Τροίας προχωρούσε στη Θράκη και στην Ευρώπη, συνεχίζοντας στην άλλη Ελλάδα και στις χώρες της Μεσογείου. Πολλά, ως φαίνεται ήταν τα ταξίδια προς τον Εύξεινο Πόντο και στο Αιγαίο και έτσι ήταν φυσικό να υπάρχει ευημερία και πλούτος. Η Τροία πήρε το όνομά της από τον Τρως ή Τρώος, που ήταν γιος του Εριχθονίου και άνδρας της Καλλιρρόης με την οποίαν γέννησε τον Ίλον!! Και τότε η πόλη του Τρωικού Κράτους πήρε το όνομα Ίλιον και έγινε η πρωτεύουσα.

Σ' αυτή την πόλη, οι ανασκαφές που έγιναν το 1873 από τον Ερρίκο Σλίμαν έφεραν στο φως σπουδαία και σημαντικά ευρήματα και ιερούς ναούς, κατεστραμμένους βέβαια, αλλά γνωρίστηκαν από τα αγάλματα και άλλα ευρήματα των Θεών, όπως του Διός, της Αθηνάς, του Απόλλωνος κ.α.

Η ανασκαφή του Σλίμαν συνεχίστηκε και κατόρθωσε να ανακαλύψει πολλά οικοδομήματα, που φαίνεται ότι ήταν μεγάλα και σπουδαία αρχοντικά, τα οποία έδωσαν μια σαφή εικόνα της αρχιτεκτονικής δραστηριότητας και του πλούτου εκείνης της εποχής. Στο λόφο Χισαρλίκ, κοντά στα Δαρδανέλια η ανασκαφή ήταν εντυπωσιακή γιατί τα ευρήματα ήταν σπουδαία. Όπως έγραψε ο Σλίμαν, η αρχιτεκτονική στο λόφο είχε αναπτυχθεί σε αξιόλογο βαθμό. Διασώθηκαν ερείπια μεγάλων και σε άριστα σχέδια οικιών αλλά και δημοσίων κτιρίων.

Ο Σλίμαν διέκοψε για λίγο καιρό την έρευνα και τις ανασκαφές, θέλοντας να καταγράψει, σε βιβλίο, τα σημαντικά ευρήματά του και ιδιαίτερα να αναφερθεί σε κάτι σημαντικό. Όλες αυτές, όπως έγραψε, οι ανασκαφές και οι ανακαλύψεις οφείλονται στην ανάγνωση των Ομηρικών κειμένων! Το πρώτο του έργο, με περιγραφή ανασκαφών και ευρημάτων, το εξέδωσε με τον τίτλο: “Τρωικαί αρχαιότητες”.

Το 1880 έγραψε το έργο “Ίλιον”, αναφερόμενος στην πρωτεύουσα της Τροίας με τον σημαντικό πολιτισμό, που ως φαίνεται, είχε ρίζα του την αρχαία Ελλάδα.

Ερρίκος Σλίμαν (1822 – 1890)

Γεννήθηκε στη Γερμανία και από πολύ νέος ήταν λάτρης του αρχαιοελληνικού μύθου και ήταν ίσως ο φανατικότερος αναγνώστης του Ομήρου. Το 1868 φθάνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και επισκέπτεται όλες τις περιοχές της χώρας μας που αναφέρει ο Όμηρος, (Ιθάκη, Μυκήνες κ.α.). Ερωτεύεται την Ελλάδα και την Ελληνίδα, Σοφία Καστριώτη και την παντρεύεται. Απόκτησαν δύο παιδιά τον Αγαμέμνονα και την Ανδρομάχη.

Λίγα χρόνια μετά την εγκατάσταση του Ε. Σλίμαν στην Αθήνα ξεκίνησε η κατασκευή του “Ιλίου Μέλαθρον”. Τα σχέδια εκπόνησε ο αγαπητός φίλος του και συμπατριώτης του Ερνέστος Τσίλλερ, που ήταν ήδη εγκατεστημένος στην Ελλάδα. Το “Ιλίου Μέλαθρον”, εγκαινιάστηκε με λαμπρή δεξίωση τον Ιανουάριο του 1881. Το κόστος της κατασκευής ήταν μεγάλο. Και οι δύο φίλοι θέλησαν να αντιγράψουν ψηφιδωτά δάπεδα όπως μερικά ευρήματα των Μυκηνών, τοιχογραφίες εσωτερικά και αγάλματα στον εξωτερικό χώρο, αντίγραφα από ευρήματα ανασκαφών του Σλίμαν όπως στον Ορχομενό της Βοιωτίας, στην Τίρυνθα και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Και φυσικά σ' αυτό το υπέροχο αρχοντικό που δημιούργησαν με ιδιαίτερη φροντίδα οι δύο λάτρεις της Ελλάδας, έδωσαν το όνομα “Ιλίου Μέλαθρον”. Είχαν και οι δύο εντυπωσιασθεί από τα ευρήματα των ανασκαφών στην Τροία και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα της το Ίλιον. Η ανασκαφή στο λόφο Χισαρλίκ (Ίλιον) έφερε στο φως ένα αμύθητο θησαυρό, κάτω από δάπεδα κτιρίων της 3ης χιλιετίας π. Χ.

Ο Σλίμαν πίστεψε ότι αυτά ήταν ο θησαυρός του βασιλιά Πρίαμου. Ανεκάλυψε ένα μεγάλο αριθμό με εντυπωσιακά κοσμήματα, σκεύη και εργαλεία από χρυσό, ασήμι, ήλεκτρο και χαλκό... Είναι πασίγνωστη η φώτο της Σοφίας Σλίμαν η οποία είναι στολισμένη με τα χρυσά κοσμήματα και το χρυσό μεγάλο διάδημα το οποίο συνθέτουν 12.271 χρυσοί κρίκοι!

Ο “θησαυρός του Πριάμου” είναι μοιρασμένος στα μεγάλα Μουσεία του κόσμου και ένα τμήμα του βρίσκεται και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.

“Ιλίου Μέλαθρον”

Το Ίλιον πήρε το όνομα της πρωτεύουσας της Τροίας που ονομαζόταν Ίλιον.

Το Μέλαθρον: Ήταν το στέγαστρο κάποιου εντυπωσιακού και μεγαλοπρεπούς κτιρίου που στηριζόταν και υποβασταζόταν από κομψούς σκαλιστούς κίονες.

Ο Σλίμαν παρέδωσε στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου τα έπη του Ομήρου. Όσοι δεν γνώριζαν, έμαθαν όλη αυτή τη χρυσή ιστορία της χώρας μας. Τα γραπτά του Ομήρου “βάφτισαν” τον Σλίμαν Έλληνα! Ο φίλος του ο Ερνέστος Τσίλλερ φρόντισε να καταγράψει και να σχεδιάσει την αρχιτεκτονική του των κτιρίων, ιδιαίτερα των ανακτόρων που ανέσκαπτε ο Σλίμαν.

Υ.Γ. Πριν πολλά χρόνια ένας καθηγητής Πανεπιστημίου μας είχε πει ότι το σχέδιο του ανακτόρου του Πριάμου στην Τροία, ένα από τα σπουδαιότερα του κόσμου, αντέγραψε ο Τσίλλερ για να γίνει το Δημαρχείο σας.... Και το ανάκτορο πάνω σε βράχο ήταν. Την κάτοψη είχαν σχεδιάσει και οι δύο φίλοι, βλέποντας τη θάλασσα από τον λόφο.