“1922, Πειραιάς και πρόσφυγες”

Η περιοδική έκδοση της Ελληνογαλλικής Σχολής “Ο Άγιος Παύλος” τιμά τη Μικρασιατική καταστροφή και την πόλη του Πειραιά, η οποία δέχτηκε έναν τεράστιο αριθμό προσφύγων εκείνης της εποχής. Όπως αναφέρει στον πρόλογο του αφιερώματος ο Γενικός Διευθυντής Εκπαιδευτηρίων “Saint -Paul – Δελασάλ”, Αντώνης Ρηγούτσος: “Ο Πειραιάς σημαδεύτηκε περισσότερο από κάθε άλλη πόλη της Ελλάδας από τις συνέπειες της Καταστροφής. Το 1922 αποτελεί ορόσημο για την ιστορία της πόλης, αφού μέσα σε λίγα χρόνια αι κάτω από δύσκολες συνθήκες, ο πληθυσμός της σχεδόν διπλασιάστηκε. Η πόλη υπέστη ένα προσφυγικό “σοκ”, όταν χιλιάδες άνθρωποι που εγκατέλειψαν βίαια τα σπίτια τους στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, ταξίδεψαν στοιβαγμένοι στα αμπάρια πλοίων, έχοντας στη διάθεσή τους ελάχιστη τροφή και νερό. Αποβιβάστηκαν στον Πειραιά και παρέμεινα για εβδομάδες ή μήνες προσωρινά φιλοξενούμενοι σε επιταγμένα καταλύματα ή άστεγοι σε πρόχειρα υπόστεγα στο λιμάνι, κατά μήκος της παραλιακής λεωφόρου ή στα προαύλια ναών. Ο Πειραιάς όμως, διέθετε και διαθέτει μία πολύ μεγάλη ιστορία υποδοχής, περίθαλψης και ένταξης προσφύγων κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του. Έτσι, οι άνθρωποι αυτοί κατάφεραν σε σύντομο χρονικό διάστημα να ενσωματωθούν στον εθνικό κορμό, παρά τις αντιδράσεις, την εκμετάλλευση και τον πόλεμο που δέχτηκαν από μεγάλη μερίδα της ντόπιας κοινωνίας”.

Οι συγγραφείς του αφιερώματος

Στην πολυτελή έκδοση της Ελληνογαλλικής Σχολής που τυπώθηκε στην Τυποκυκλαδική Α.Ε. και διανέμεται δωρεάν, περιέχονται κείμενα του Σπύρου Μιχαλέα (Διδάκτωρ Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας και Ιστορίας της Ιατρικής, ιστορικού, Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul), του Σάββα Καλεντερίδη (Αξιωματικός εν αποστρατεία του Ελληνικού Στρατού, συγγραφέας και γεωστρατηγικός αναλυτής), του Αναστάσιου Κεσανόπουλου (Αντιπρόεδρος του Εξωραϊστικού – Πολιτιστικού Συλλόγου κατοίκων Μικρολίμανου Πειραιώς), του Νικόλαου Α.Αναστασόπουλου (Επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), της Αγγελικής Βλαχογιάννη ( Νηπιαγωγός, Νηπιαγωγείο “Δελασάλ” Αλίμου), του Δημήτρη Καπράνου (συγγραφέας και δημοσιογράφος, απόφοιτος του Saint Paul και επί σειρά ετών γραμματέας και Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων), του Στέφανου Μίλεση (συγγραφέας, Msc Διοίκηση Επιχειρήσεων, Πρόεδρος Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς), της Μαρίας Νικολούτσου (Φιλόλογος, Ελληνογαλλική Σχολή “Saint – Paul), του Γιώργου Τσιμούρη (Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο), της Νέλλας Συναδινού (Ιστορικός – Λογοτέχνις), της Ελένης Δικαίου (Συγγραφέας), του Αλέξανδρου Καψοκαβάδη (μουσικός, εθνομουσικολόγος), του Βαγγέλη Παππά (εικαστικός – συγγραφέας) και του Αντώνη Ρηγούτσου (φυσικός, γενικός διευθυντής Saint Paul – Δελασάλ).

Ένα πολυσυλλεκτικό αφιέρωμα

Στο αφιέρωμα παρουσιάζονται και αναλύονται θέματα όπως “Οι προσφυγικές μετακινήσεις στην Ελλάδα από τις αρχές του 20ου αιώνα έως και τη Συνθήκη της Λωζάνης”, “Η δημογραφική αποτύπωση των προσφύγων στον Δήμο Πειραιά. Η περίπτωση της απογραφής του 1928”, “Το χρονικό του κολασμένου Σεπτέμβρη του ‘22 στον Πειραιά”, “Οι αλλαγές στην πόλη του Πειραιά, κατά τα χρόνια που ακολούθησαν τη Μικρασιατική καταστροφή”, η “Μικρασιατική λογοτεχνία, του χθες και του σήμερα. Μικρασία και παιδική λογοτεχνία”, ο “Πειραιάς και η προσφυγιά μέσα από τους στίχους τραγουδιών”, “Οι προσφυγικές κατοικίες της Νίκαιας: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον”, “Η αστική και αγροτική εγκατάσταση των προσφύγων κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου”, “Ο Πειραιάς των προσφύγων μέσα από ντοκουμέτα ζωής και οικογενειακές στιγμές των μουσικών Βαγγέλη και Αγγέλας Παπάζογλου”, “Η οικειότητα με την παράδοση ως τεκμήριο ευσυνειδησίας”, “Από τα Βούρλα στην Καλλίπολη”, “Εκατό χρόνια χωρίς τη Μικρασία”, “Η Μικρασιατική καταστροφή, 1922” κ.α.

Σημαντικό κεφάλαιο της έκδοσης αποτελούν επίσης οι προσφυγικές μαρτυρίες της Λευκοθέας Αναγνωστάκη – Μαρίνου, της Όλγας Κοπαλίδη, του Μιχαήλ Νικ. Τσαγκάρη, της Μαρίτσας Τσορμπάτζογλου, της Κατερίνας Σταματάκη και της Σοφίας Κουτσούρη.

Επιπλέον, παρουσιάζονται αποσπάσματα από το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου ¨Μέσα στις φλόγες” , από τις αυτοβιογραφίες του Μάρκου Βαμβακάρη και του Γιάννη Παπαιωάννου καθώς και αποσπάσματα της Σιμόν ντε Μποβουάρ από το αυτοβιογραφικό βιβλίο “ La force de l’ age” στο οποίο κάνει αναφορές στα Αναφιώτικα της Αθήνας και σε απροσδιόριστες φτωχογειτονιές προσφύγων του Πειραιά. Περιέχεται επίσης και μία μικρή συνέντευξη του Θανάση Πέτρου στην οποία αναφέρεται στα κόμικς που έχει δημιουργήσει για τη Μικρασιατική καταστροφή.

Η έκδοση κλείνει με σπάνια ντοκουμέντα, αποκόμματα των εφημερίδων “ΕΜΠΡΟΣ -Ημερήσια Εθνική Εφημερίς” και “ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΟΣ – Ημερήσια Πειραϊκή Εφημερίς” που αφορούσαν στους πρόσφυγες και τη Μικρασιατική καταστροφή.

Παρουσίαση του αφιερώματος

Τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου στις 19.00 , η Ελληνογαλλική Σχολή “Ο Άγιος Παύλος” θα παρουσιάσει το αφιέρωμα “1922: Πειραιάς και πρόσφυγες” στην αίθουσα εκδηλώσεων της Σχολής (Κουντουριώτου 229 -231, Πειραιάς). Το τεύχος θα προλογίσουν o Άγγελος Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων και ο Βασίλης Καραποστόλης, ομότιμος καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το τεύχος θα παρουσιάσουν η Δέσποινα Παπαευθυμίου, δασκάλα στο “Δελασάλ” και ο Σπύρος- Μιχαλέας, φιλόλογος και ιστορικός στο Saint- Paul.