Παναγίες των Κυκλάδων

Ο Δεκαπενταύγουστος η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έχει ιδιαίτερη θέση στο εορτολόγιο της Εκκλησίας από τις γιορτές που καθιερώθηκαν προς τιμήν της Παναγίας.

Για πρώτη φορά η Κοίμηση της Θεοτόκου, ίσως εορτάστηκε στα Ιεροσόλυμα στις 13 Αυγούστου και λίγο αργότερα αποφασίστηκε η μετάθεση της εορτής για τις 15 Αυγούστου.

Στην Ελλάδα, η Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε πολλά νησιά του Αιγαίου.

Σε πόλεις και χωριά, σε εκκλησίες αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου, διοργανώνονται παραδοσιακά πανηγύρια για την σπουδαία εορτή.

Τήνος – Παναγία η Μεγαλόχαρη. Ο Ιερός Ναός Ευαγγελιστρίας της Τήνου, κτίστηκε σε σημείο όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, μετά από οράματα της μοναχής Αγίας Πελαγίας. Η εικόνα ανακαλύφθηκε μετά από ανασκαφές στις 30 Ιανουαρίου 1823. Εκεί ανακάλυψαν και τον αρχαίο ναό του Διονύσου, αλλά και τον ναό του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου.

Το νησί επισκέφτηκαν οι: Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, Νικηταράς και Μακρυγιάννης, για να προσκυνήσουν.

Πάρος – Παναγία η Εκατονταπυλιανή. Ο ιστορικός ναός βρίσκεται στην Παροικιά, πολύ κοντά στο λιμάνι. Εκεί προσευχόμενη η Αγία Ελένη στην Παναγία, έταξε να κτίσει μια μεγαλόπρεπη εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Στην εποχή του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού (6ος αιώνας), ο ναός ανακαινίσθηκε και προστέθηκε τρούλος με ημιθόλια. Σε μερικά σημεία παρουσιάστηκαν μαρμάρινα μέρη από την αρχαιότητα.

Μύκονος – Παναγία η Τουρλιανή. Στο χωριό Άνω Μερά βρίσκεται η Μονή της Παναγίας Τουρλιανής. Ιδρύθηκε το 1542 σε θέση υπήρχε παλαιά εκκλησία των Εισοδίων της Παναγίας. Στα 1757 – 1767 έγινε η ανακαίνιση της Μονής αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Είναι η κύρια γιορτή του μοναστηριού. Το καθολικό της Μονής είναι τρίκλιτος σταυροειδής βυζαντινός ναός με τρούλο και διαθέτει ένα πανύψηλο μαρμάρινο κωδωνοστάσιο.

Αμοργός – Παναγία Χοζοβιώτισσα. Η Μονή κτίστηκε το 1088 και ανακαινίστηκε από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιο Κομνηνό. Εκεί βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, που έφτασε εκεί από το Χόζοβο της Παλαιστίνης. Το μοναστήρι είναι κτισμένο στον πιο απόκρημνο βράχο του νησιού, 300 μέτρα πάνω από τη θάλασσα.

Άνδρος – Παναγιά Φανερωμένη. Το κάστρο Φανερωμένης βρίσκεται στην περιοχή του Κορθίου, σε ύψωμα κοντά στο χωριό Κοχυλού. Η Παναγιά η Φανερωμένη βρίσκεται μέσα στο Κάστρο και εκεί γίνεται και το μεγάλο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου.

Κουφονήσια – Το εκκλησάκι της Παναγίας στο Κάτω Κουφονήσι χτίστηκε το 1561 επί Τουρκοκρατίας. Η εκκλησία ήταν σχεδόν ημιυπόγεια για να μην φαίνεται και την γκρεμίζουν οι Τούρκοι. Ο χώρος γύρω από την εκκλησία διευρύνθηκε πολύ αργότερα το 1970. Κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο, μετά τη λειτουργία, διοργανώνεται στο λιμάνι του Κάτω νησιού μεγάλο πανηγύρι.

Ίος – Παναγία η Γκρεμιώτισσα. Η εκκλησία της Παναγίας της Γκρεμιώτισσας βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της Χώρας στην Ίο και χτίστηκε το 1797 μ.Χ. Το όνομα της το οφείλει στη βραχώδη τοποθεσία που βρίσκεται.

Σίφνος – Παναγιά... η Τόσο Νερό. Η Μονή της Παναγίας “Τόσο Νερό”, βρίσκεται νότια των Καμαρών και μπορεί να πάει κανείς μόνο με τα πόδια ή με καΐκι. Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι και διαρκεί έως τις πρώτες πρωινές ώρες.

Οι Ναοί των Κυκλάδων

Σε πόλεις και χωριά ανά την επικράτεια, σε εκκλησίες αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου, διοργανώνονται παραδοσιακά πανηγύρια, που καταλήγουν σε γενικευμένο γλέντι.

Παρουσιάστηκαν μερικοί από τους πιο γνωστούς ναούς της Παναγίας στις Κυκλάδες.

Από το όρος Μελά, η Παναγία Σουμελά βρέθηκε στο Βέρμιο Ημαθίας.

Στη Λέρο Καστροβασίλισσα, στην Αστυπάλαια η Πορταΐτισσα, στη Ρόδο η Κρεμαστή και την Πάρο η Εκατονταπυλιανή, στη Λέσβο η Αγία Σιών της Αγιάσου και στη Νίσυρο η Σπηλιανή Κυρά, στην Κρήτη η Καλυβιανή και η Μεγάλη Παναγιά της Νεάπολης, στην Ίμβρο η Παναγία η Ιμβριώτισσα και στη Χαλκιδική η μεγάλη Παναγιά η Γουμένισσα το Θεομητορικό Μονσατήρι, στην Ήπειρο η Μολυβδοσκέπαστη, στην Κεφαλονιά η Οφιούσα, στην Άνδρο η Φανερωμένη, στην Κάρπαθο η Παναγιά της Ολύμπου και η Χοζοβιώτισσα στην Αμοργό, στη Σκιάθο η Βαγγελίστρα, στο Λεωνίδιο Κυνουρίας η Παναγιά της Έλωνας και η Επισκοπιώτισσα στη Μαντίνεια.

Αυτοί οι ναοί παρουσιάζονται και είναι οι πιο ξακουστοί ναοί της Παναγίας στις Κυκλάδες.