Χρηματοδότηση ΟΤΑ μέσω επιχειρησιακών προγραμμάτων

Με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών, καθορίζονται η δομή και ο τρόπος υποβολής των Πενταετών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), τα οποία οι Δήμοι είναι υποχρεωμένοι να καταθέσουν, έως το τέλος Φεβρουαρίου 2015 για την δημοτική περίοδο 2014 – 2019.

Τα Πενταετή Επιχειρησιακά Προγράμματα συνιστούν ολοκληρωμένα προγράμματα τοπικής και οργανωτικής ανάπτυξης των Δήμων και αφορούν στις υποδομές και στις τοπικές επενδύσεις, καθώς και στη βελτίωση της υφιστάμενης οργάνωσης και λειτουργίας των Ο.Τ.Α., μεριμνώντας για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας του Δήμου και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Όπως αναφέρεται στο κείμενο της απόφασης, πρόκειται για προγράμματα, τα οποία καλύπτουν όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του Δήμου και εν δυνάμει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων, ενώ για την κατάρτισή τους λαμβάνονται απαραίτητα υπ’ όψη οι κατευθύνσεις του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ο υφιστάμενος χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, καθώς και οι προτεραιότητες που απορρέουν από θεσμοθετημένα χρηματοδοτικά μέσα, αναδεικνύοντας την τοπική τους διάσταση.

Ο κάθε Δήμος, υποχρεούται να καταρτίσει Πενταετές Επιχειρησιακό Σχέδιο, το οποίο εξειδικεύεται ανά έτος σε Ετήσια Επιχειρησιακά Σχέδια και συμπεριλαμβάνει όλες τις δράσεις των Νομικών Προσώπων του Δήμου, εφόσον οι αποφάσεις τους έχουν εγκριθεί από δημοτικό συμβούλιο και έχει τηρηθεί το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.

Ως προσχέδιο Ετήσιου Προγράμματος Δράσης για το πρώτο έτος της δημοτικής περιόδου, μπορεί, σύμφωνα με την απόφαση, να λαμβάνεται υπόψιν ο αντίστοιχος προϋπολογισμός και το τεχνικό πρόγραμμα του ίδιου έτους.

Δομή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων

Τα επιχειρησιακά προγράμματα περιλαμβάνουν στρατηγικό σχέδιο, επιχειρησιακό σχέδιο, όπως επίσης και δείκτες αξιολόγησης και παρακολούθησης.

Στο Στρατηγικό Σχέδιο αποτυπώνονται τα χαρακτηριστικά της γεωγραφικής ενότητας του Δήμου, τα χαρακτηριστικά του, καθώς και αυτά των Νομικών Προσώπων του, ως οργανισμών και αξιολογείται η υφιστάμενη κατάσταση.

Επίσης, διατυπώνεται το αναπτυξιακό όραμα για την περιοχή και οι κατευθυντήριες αρχές, που πρέπει να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας του και τον τρόπο διοίκησης των τοπικών υποθέσεων, ενώ προσδιορίζεται και η στρατηγική, την οποία έχει επιλέξει ο εκάστοτε Δήμος, προκειμένου να επιτευχθεί το όραμά του.

Στο Επιχειρησιακό Σχέδιο, προσδιορίζονται οι αναπτυξιακές προτεραιότητες, σύμφωνα με τις οποίες διαρθρώνεται το Πενταετές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες του Οργανισμού διατυπώνονται με τη μορφή αξόνων, οι οποίοι εξειδικεύονται περαιτέρω σε μέτρα και κάθε μέτρο εξειδικεύεται σε στόχους.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του κάθε μέτρου, η κάθε αρμόδια υπηρεσία καταρτίζει αντίστοιχα σχέδια δράσης, τα οποία μπορούν να αποτελούνται από κατηγορίες έργων, μεγάλα έργα ή επαναλαμβανόμενες λειτουργίες των υπηρεσιών και των οργάνων διοίκησης.

Εντός του Επιχειρησιακού Σχεδίου, οι δράσεις ιεραρχούνται και προγραμματίζονται, καθορίζεται το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους και συσχετίζονται με οικονομικές πηγές, από τις οποίες θα αντληθούν οι πόροι για την πραγματοποίησή τους.

Επιπλέον, καταγράφονται οι συνολικά διαθέσιμοι πόροι ανά πηγή χρηματοδότησης και οι προϋποθέσεις άντλησης, όπως αυτοί υπολογίζονται κατά τη χρονική περίοδο κατάρτισης του επιχειρησιακού σχεδίου και τέλος, για κάθε έτος της πενταετίας, εκτιμώνται τα έσοδα του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του, ανά πηγή χρηματοδότησης και υπολογίζονται συνοπτικά οι λειτουργικές και οι επενδυτικές δαπάνες των δράσεων του προγράμματος.

Για την παρακολούθηση του Πενταετούς Επιχειρησιακού Προγράμματος, καταρτίζονται Δείκτες Παρακολούθησης και Αξιολόγησης οι οποίοι διακρίνονται σε Δείκτες Εισροών, Εκροών και Αποτελέσματος.

Οι Δείκτες Εισροών περιλαμβάνουν, κυρίως, τις δαπάνες υλοποίησης των δράσεων, τις οποίες ο Δήμος υποχρεούται στην αρχή κάθε έτους να προϋπολογίζει και να αποτυπώνει στον ετήσιο προϋπολογισμό του.

Οι Δείκτες Εκροών αποτελούν τις παραγόμενες υπηρεσίες, ή σε κάποιες εκ των περιπτώσεων τα παραγόμενα αγαθά, που είναι αποτέλεσμα των δράσεων και οι οποίες πρέπει να καθορίζονται ποσοτικά και να αποτυπώνονται στο Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης του Δήμου.

Με την αξιοποίηση των Δεικτών Αποτελέσματος, παρακολουθείται και ελέγχεται η πρόοδος στην επίτευξη των στόχων, που έχουν δηλωθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου.

Διαδικασία υποβολής

Το Πενταετές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα καταρτίζεται εντός του πρώτου εξαμήνου της κάθε δημοτικής περιόδου. Με σκοπό τον έλεγχο νομιμότητας, με ευθύνη του Δημάρχου, υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ελέγχου της εκάστοτε Αποκεντρωμένης Διοικήσεως έκθεση, η οποία περιλαμβάνει τις διαδικασίες κατάρτησης του Προγράμματος, εγκεκριμένη από το Δημοτικό Συμβούλιο. Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία επιτυχώς, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα καταχωρίζεται στην ιστοσελίδα του δήμου και δημοσιοποιείται με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο, στα πλαίσια των ανοιχτών δεδομένων.

Επίσης, μετά το πέρας της ενδιάμεσης αξιολόγησης, η οποία συντάσσεται με την ολοκλήρωση του απολογισμού του τρίτου έτους της δημοτικής περιόδου, δίνεται η δυνατότητα αναθεώρησης των στόχων του πενταετούς επιχειρησιακού προγράμματος, ωστόσο, μόνο με αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του.

Το τελευταίο κομμάτι στην υλοποίηση του Προγράμματος, ολοκληρώνεται με την τελική έκθεση αξιολόγησης, η οποία συντάσσεται κατά το τελευταίο δίμηνο της δημοτικής περιόδου.

Στην περίπτωση των μικρών πληθυσμιακά δήμων, οι οποίοι είναι υποστελεχωμένοι και στερούνται της αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής, η κατάθεση επιχειρησιακού προγράμματος θα μπορεί να γίνεται με απλοποιημένη μορφή.

Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του Υπουργείου Εσωτερικών, επιλεγμένα στοιχεία των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων θα συγκεντρώνεται ηλεκτρονικά σε ειδικά διαμορφωμένη βάση δεδομένων, με σκοπό την επεξεργασία τους, για χάραξη εθνικής πολιτικής μέσα από την εποπτεία και παρακολούθηση της αναπτυξιακής και λειτουργικής πορείας των δήμων.