Η νέα λειτουργία του κράτους υπέρ του πολίτη

Τα στοιχεία της αξιοκρατίας και της αποτελεσματικότητας, που καθορίζουν τη διοικητική μεταρρύθμιση, παρουσίασε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, η οποία στοχεύει στην μετά των μνημονίων εποχή για τη χώρα.

Η διοικητική μεταρρύθμιση αποτελεί μία εκ των εμβληματικών, όπως ο Πρωθυπουργός τις χαρακτήρισε, μεταρρυθμιστικών τομών που προωθεί η κυβέρνηση, εκ παραλλήλου με την επιτυχία των δημοσιονομικών στόχων και την έξοδο της Ελλάδας από την πολυετή επιτροπεία.

Στοιχεία αυτού του μεταρρυθμιστικού σχεδιασμού είναι η συνταγματική αναθεώρηση, το εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης, αλλά και οι μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές στην Παιδεία, με το νέο Λύκειο και το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την Υγεία, με τη μεγάλη μεταρρύθμιση για την πρωτοβάθμια φροντίδα, αλλά και την Τοπική Αυτοδιοίκηση με τον εκσυγχρονισμό του Καλλικράτη.

Όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός, απώτερος στόχος αυτού του συνολικού μεταρρυθμιστικού σχεδιασμού, είναι μια Ελλάδα με πλήρως ανακτημένη την εθνική της κυριαρχία και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η στρατηγική για τη διοικητική μεταρρύθμιση, ώστε το κράτος να παρέχει πραγματικές υπηρεσίες προς τον πολίτη.

Η υλοποίηση του συνολικού αυτού σχεδίου έχει ορίζοντα τριετίας, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου δημοσίου, αξιοκρατικού και αποτελεσματικού, το οποίο θα υπηρετεί τον πολίτη και θα στοχεύει στην παραγωγική ανασυγκρότηση και την οικονομική ανάπτυξη, παρέχοντας προστασία των πιο αδύναμων πολιτών και την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

Ένα κύριο στοιχείο αυτής της μεταρρύθμισης είναι να υπερβεί την υπάρχουσα νοσηρή κατάσταση της δημόσιας διοίκησης, η οποία δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί επαρκώς στον κοινωνικό της ρόλο, αλλά αντίθετα έθεσε εμπόδια απέναντι στο δημόσιο συμφέρον.

Στοχοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων

Η ακολουθούμενη τα τελευταία χρόνια της κρίσης πολιτική πρακτική της στοχοποίησης και ενοχοποίησης των δημοσίων υπαλλήλων, στο πλαίσιο της ασκούμενης πελατειακής πολιτικής, με μαζικούς διορισμούς και αργότερα με στρατιές συμβασιούχων σε πολιτική ομηρία, τέθηκε ως ένα από τα μεγάλα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, διότι ενεργοποιήθηκε μία ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη λογική κοινωνικού αυτοματισμού, καθιστώντας το δημόσιο ως το αποπαίδι του συστήματος.

Αν και υπήρξε εκ μέρους του Πρωθυπουργού η παραδοχή των θετικών ενεργειών που έγιναν για τον εξορθολογισμό του κράτους, την μεταπολιτευτική περίοδο, όπως η ίδρυση του ΑΣΕΠ, η ίδρυση της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, η καταγραφή των δικαιωμάτων του πολίτη στον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, η δημιουργία αργότερα των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, η θεσμοθέτηση της Διαύγειας, όμως επεσήμανε ότι το βασικό τους πρόβλημα ήταν η αποσπασματικότητά τους, καθώς δεν εντάσσονταν σε ένα ευρύτερο συγκεκριμένο σχέδιο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ψηφιακή υστέρηση της ελληνικής διοίκησης, παρά τις δαπάνες δισεκατομμυρίων ευρώ για τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, που παρά τα τόσα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, δεν υπάρχει η στοιχειώδης διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων.

Η νέα στρατηγική για τη δημόσια διοίκηση αφορά στην αποκομματικοποίηση της και προς αυτή την κατεύθυνση λειτουργεί το νέο αντικειμενικό σύστημα επιλογής προϊσταμένων, η σύσταση του μητρώου επιτελικών στελεχών, το ενιαίο σύστημα κινητικότητας, που αποτελούν κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία της.

Ψηφιακές διαδικασίες, κίνητρα και προσλήψεις

Σε ότι αφορά στις παρεμβάσεις στον τρόπο λειτουργίας της διοίκησης, αναφέρθηκε ότι για πρώτη φορά υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αναδιοργάνωση διοικητικών δομών και ταυτόχρονα για τη βελτίωση, απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών. Σχέδιο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία νέων σύγχρονων οργανισμών και φορέων του δημοσίου. Σχέδιο που περιλαμβάνει την απλοποίηση και ψηφιοποίηση βασικών διοικητικών διαδικασιών και τη δημιουργία μητρώου διαδικασιών σε κάθε δημόσιο φορέα.

Ακόμα, το σχέδιο αυτό στοχεύει στην απλοποίηση των συναλλαγών του πολίτη με το δημόσιο. Με απώτερο στόχο, το 2020 να οδηγηθούμε στο Ψηφιακό Δημόσιο. Όλες οι βασικές συναλλαγές των πολιτών με το Δημόσιο να ολοκληρώνονται, μέσω του υπολογιστή μας ή του tablet ή του κινητού μας τηλεφώνου, μέσα από το πάτημα των κουμπιών και όχι κατ’ ανάγκη μέσα από τη φυσική μας παρουσία στις δημόσιες υπηρεσίες.

Επίσης στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της απλοποίησης των σχετικών διαδικασιών αδειοδότησης. Με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε στο τέλος του 2016 (Ν. 4442/2016) απλοποιήθηκε ριζικά η αδειοδότηση των επιχειρήσεων. Εκτός αυτού, είναι και το ολοκληρωμένο σχέδιο για την αξιολόγηση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο περιλαμβάνει δράσεις διαρκούς επιμόρφωσης, με έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.

Έμφαση δόθηκε και στη θεσμική συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης και του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου, για την παροχή κινήτρων σε υπαλλήλους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, για την απόκτηση πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών στο αντικείμενο της δημόσιας διοίκησης.

Επίσης, η εφαρμογή του νέου συστήματος στοχοθεσίας και αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού, ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάρτισης περιγραμμάτων θέσεων εργασίας, εφαρμογή των νέων συστημάτων κινητικότητας και επιλογής προϊσταμένων και μακροχρόνιος προγραμματισμός των προσλήψεων στη βάση των πραγματικών αναγκών της διοίκησης.

Στο σημείο αυτό ανακοινώθηκε από τον Πρωθυπουργό ότι από τα μέσα του 2018 θα προκηρυχθούν γραπτοί διαγωνισμοί, μέσω ΑΣΕΠ, για την προσέλκυση νέων πτυχιούχων στο δημόσιο τομέα και προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή στους διαγωνισμούς αυτούς, καταξιωμένων Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού, προανήγγειλε την θέσπιση πρόσθετων κινήτρων, που θα διευκολύνουν τον επαναπατρισμό και την επανεγκατάσταση τους στην Ελλάδα.

Κωδικοποίηση της νομοθεσίας

Ειδική αναφορά έκανε και στην υλοποίηση του έργου «Εθνική Πύλη για την Κωδικοποίηση της Νομοθεσίας», με το οποίο θα εξασφαλίζεται ο ενιαίος τρόπος νομοθέτησης και κωδικοποίησης της υφιστάμενης και της μελλοντικής νομοθεσίας, στη βάση καθορισμένων προτύπων και διαδικασιών, με αποτέλεσμα να εξαλειφθεί η αναποτελεσματικότητα και το βραχυκύκλωμα της δημόσιας διοίκησης, λόγω της αλληλοεπικαλυπτόμενης νομοθεσίας.

Τέλος αναφέρθηκε στις συντονισμένες δράσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς στο Δημόσιο, με το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις, στο οποίο ενσωματώθηκαν όλοι οι ευρωπαϊκοί κανόνες για όλα ανεξαιρέτως τα είδη των συμβάσεων (έργα, μελέτες, υπηρεσίες και προμήθειες).

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εγκαθίδρυση ανοικτών διαγωνιστικών διαδικασιών που ενισχύουν τη διαφάνεια και διασφαλίζουν την αποφυγή ανάπτυξης φαινομένων διαφθοράς και κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος, ενισχύθηκε η ανταγωνιστικότητα και βελτιώθηκε η πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στους διαγωνισμούς.

Πέραν αυτού, με τη σύσταση της Γενικής Γραμματείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και την αναβάθμιση του ρόλου της Γενικής Επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης, εξασφαλίστηκε ο καλύτερος συντονισμό όλων των ελεγκτικών σωμάτων της διοίκησης και υλοποιήθηκε μία σειρά δράσεων, των οποίων τα πρώτα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά, ενώ προχωρά η υιοθέτηση νέων, εξειδικευμένων και στοχευμένων δράσεων με απώτερο σκοπό την πάταξη της διαφθοράς σε όλους τους τομείς που διέπουν την Δημόσια Διοίκηση, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.

Εκφράζοντας δε την κυβερνητική αντίληψη για το μέγεθος του κράτους, ανάφερε ότι  το κράτος πρέπει να είναι τόσο μικρό και τόσο μεγάλο, όσο χρειάζεται για να προστατεύει τους αδύναμους έναντι των ισχυρών και να δίνει ευκαιρίες στους μικρούς να αναπτυχθούν και να συνεισφέρουν στη γενική ανάπτυξη, να υπερασπίζεται το δημόσιο συμφέρον, να αποτρέπει τις ανίερες και παράνομες συμμαχίες που δημιουργούν τραστ, να επιβάλει καθαρούς κανόνες ανταγωνισμού στην αγορά, να διασφαλίζει ότι το παιχνίδι θα είναι καθαρό και ισότιμο για όλους, να δημιουργεί προϋποθέσεις καθολικής και αειφόρου ανάπτυξης και να εργάζεται με πραγματικά παραγωγικό τρόπο, υπερασπιζόμενο πάντοτε το δημόσιο συμφέρον, τη διαφάνεια και τη νομιμότητα και να υπηρετεί τον πολίτη και τις ανάγκες του.