Κέντρο πολιτισμού το Διοικητήριο

Σε συνεδριακό και πολιτιστικό κέντρο αναμένεται να μετατραπεί το κτίριο του Διοικητηρίου των Μεταλλείων Σερίφου, μέσα από τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με το Δήμο Σερίφου και χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους.

Ένα χρόνιο αίτημα των κατοίκων του νησιού, η αξιοποίηση δηλαδή των κτιρίων των ιστορικών μεταλλείων του νησιού, ξεκινά να γίνεται πραγματικότητα, με την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης, μεταξύ του Δήμου Σερίφου και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την οποία ορίζονται οι υποχρεώσεις του κάθε φορέα, προκειμένου να προχωρήσει το έργο της αποκατάστασης και αλλαγής χρήσης του Διοικητηρίου.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί, ότι από μερίδα των κατοίκων της Σερίφου, είχε διατυπωθεί η επιθυμία το Διοικητήριο να μετατραπεί σε μουσειακό χώρο και όχι απλά σε συνεδριακό / πολιτιστικό.

Βελτίωση του τουριστικού και πολιτιστικού προϊόντος της Σερίφου

Ο συνολικός προϋπολογισμός για την εκτέλεση του έργου της Προγραμματικής Σύμβασης ανέρχεται στο ποσό των 1.900.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Το έργο έχει ενταχθεί στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού για το Νότιο Αιγαίο 2017-2020, και χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Η διάρκεια της σύμβασης ορίζεται σε 45 μήνες, ενώ με τη λήξη τη σύμβασης θα ολοκληρωθεί έργο και θα παραδοθεί σε πλήρη λειτουργία από το Υπουργείο Πολιτισμού, που αποτελεί το Φορέα Υλοποίησης, στον Δήμο Σερίφου, που είναι και ο Κύριος του Έργου.

Οι 45 μήνες χωρίζονται σε έξι μήνες για τη διαγωνιστική διαδικασία επιλογής αναδόχου μέχρι και την υπογραφή σύμβασης του έργου, 24 μήνες για την υλοποίηση του έργου και 15 μήνες για τη συντήρηση του έργου μέχρι την οριστική του παραλαβή.

Το έργο αφορά σε στερέωση – αποκατάσταση και αλλαγή χρήσης του διατηρητέου κτιρίου πρώην Διοικητηρίου Μεταλλείων σε πολιτιστικό κέντρο, στο Μεγάλο Λιβάδι Σερίφου.

Πρόκειται για ένα επιβλητικό διώροφο κτίριο μακρόστενο ορθογωνικής κάτοψης με εμφανή τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής των νεοκλασικών επαύλεων του τέλους του 19ου αιώνα, το οποίο έχει συνολικό εμβαδόν 582 τ.μ.

Η κατάσταση που παρουσιάζει το Διοικητήριο σήμερα είναι μέτρια. Οι τοιχοποιίες μακροσκοπικά εμφανίζουν καλή κατάσταση, ενώ τα επιχρίσματα των όψεων έχουν αποσαθρωθεί σε πολλά σημεία και τα ξύλινα πατώματα στη βόρεια πλευρά έχουν καταρρεύσει όπως και η στέγη.

Σύμφωνα με το κτιριολογικό πρόγραμμα οι προβλεπόμενοι χώροι είναι η κατασκευή στο ισόγειο, χώρους γραφείου, ανελκυστήρα ΑμεΑ, τουαλέτες ανδρικές, γυναικείες και ΑμεΑ, εκθεσιακούς χώρους και στον πρώτο όροφο, την κατασκευή συνεδριακών και εκθεσιακών χώρων, χώρο αναψυκτηρίου και χώρο ύπνου υψηλής προσωπικότητας.

Μακροπρόθεσμος στόχος του προτεινόμενου έργου, σύμφωνα με την προγραμματική σύμβαση, είναι η συνολική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, μέσω της βελτίωσης του τουριστικού της προϊόντος και της ενίσχυσής της ως πολιτιστικού-τουριστικού προορισμού. Το προτεινόμενο έργο διατηρεί την απαιτούμενη ισορροπία μεταξύ των περιβαλλοντικών, αρχιτεκτονικών, οικονομικών και κοινωνικοπολιτισμικών πτυχών της τουριστικής ανάπτυξης στη περιοχή, προκειμένου να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα οφέλη για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού της Σερίφου.

Το κτίριο

Το διοικητήριο βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της ακτής στον όρμο του Μεγάλου Λειβαδιού της Σερίφου και με τη μορφή και την κλίμακά του δεσπόζει στα υπόλοιπα κτίρια του οικισμού.

Στη δυτική πλευρά του κτιρίου υπάρχει μία μεγάλη αίθουσα με έξοδο σε εξώστη προς τη θάλασσα. Το κτίριο του Διοικητιρίου αποτελείται από ισόγειο και πρώτο όροφο.

Στο ισόγειο υπάρχει μία σειρά δωματίων σε γραμμική διάταξη, όπου στεγάζονταν τα γραφεία της εταιρείας κα ιτα σχεδιαστήρια των μηχανικών. Το ισόγειο έχει αυτόνομες εισόδους από την κύρια όψη. Περιλαμβάνει εννέα χώρους και εσωτερική ξύλινη σκάλα. Η προσπέλαση στους χώρους του ισογείου γίνεται μέσα από πέντε εξώθυρες που έχουν τοποθετηθεί όλες στην κύρια νοτιοανατολική όψη του κτιρίου.

Ο πρώτος όροφος του κτιρίου αποτελείται από μεγάλο αριθμό κύριων και βοηθητικών χώρων, ενώ στη νοτιοδυτική κύρια όψη του κτιρίου υπάρχει ακάλυπτη βεράντα. Στον όροφο βρίσκονταν οι χώροι κατοικίας της οικογένειας Γρόμαν στην πρώτη περίοδο κα ιτων διευθυντικών στελεχών της εταιρείας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην κύρια όψη είναι τοποθετημένος ο κεντρικός χώρος εισόδου, γραφειακοί χώροι και τα δωμάτια ύπνου, ενώ στην πίσω πόψη είναι τοποθετημένοι χώροι υγιεινής και μικρότερα δωμάτια.

Όλη η επιφάνεια του πρώτου ορόφου καλύπτεται με ξύλινη τρίκλινη στέγη με βυζαντινά κεραμίδια και ψευδοροφή σε όλους τους χώρους.

Κτίριο αντιπροσωπευτικό της ιστορίας του νησιού

Το κτίριο του Διοικητηρίου αντιπροσωπεύει τη μακρόχρονη και σημαντική μεταλλευτική ιστορία της Σερίφου, αλλά και τους αγώνες για τα εργασιακά δικαιώματα, που οι εργάτες των μεταλλείων διεκδίκησαν και τα οποία στοίχησαν και τη ζωή σε μερικούς εξ αυτών.

Το έδαφος της Σερίφου, πλούσιο σε κοιτάσματα μεταλλεύματος έγινε, από τα τέλη του 19ου αιώνα, πηγή πλούτου για την οικογένεια Γρόμαν, που ανέλαβε την εξόρυξη κυρίως σιδηρομεταλλεύματος, παίρνοντας τη διοίκηση της εταιρείας "Σέριφος – Σπηλιαλέζα".

Την εταιρεία ίδρυσε η γαλλική μεταλλευτική εταιρεία του Λαυρίου, όταν και κατασκευάστηκε και το νεοκλασικό κτίριο όπου στεγαζόταν το διοικητήριο της εταιρείας. Η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Σερίφου από τον Αιμίλιο Γρόμαν, ξεκίνησε το 1885, οπότε και συμβλήθηκε με την εταιρεία.

Οι απάνθρωπες, ωστόσο, συνθήκες εργασίας οδήγησαν τους εργάτες στην εξέγερση του 1916. Η απεργία ξέσπασε στις 7 Αυγούστου το 1916, όταν οι εργάτες αρνήθηκαν να φορτώσουν το μετάλλευμα σε ένα πλοίο. Οι εργάτες ζητούσαν 8ωρη εργασία, αύξηση των ημερομισθίων και λήψη μέτρων ασφαλείας. Ο Γρόμαν ζήτησε βοήθεια από τις ελληνικές αρχές και στις 20 Αυγούστου κατέφθασε ένα απόσπασμα με σκοπό να καταστείλει την απεργία. Οι αστυνομικοί έδωσαν στους εργάτες 5 λεπτά προθεσμία να λήξουν την απεργία και μετά την εκπνοή της άνοιξαν πυρ, σκοτώνοντας 4 εργάτες, για τους οποίους αργότερα αφιερώθηκε ηρώο, που βρίσκεται στην περιοχή μέχρι σήμερα. Οι εργάτες φυσικά αντέδρασαν και επιτέθηκαν στους αστυνομικούς μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, που παρευρίσκονταν εκεί, σκοτώνοντας κάποιους από αυτούς.