Η αυτοδιοίκηση “μίλησε” μέσα απ’τα νησιά της

Με πρωτοφανή συμμετοχή αυτοδιοικητικών, αλλά και εκπροσώπων της πολιτείας, πραγματοποιήθηκε το Τακτικό Συνέδριο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Νοτίου Αιγαίου, με θέμα «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση του Νοτίου Αιγαίου στο Σταυροδρόμι 3 Ηπείρων και στην αφετηρία της νέας εποχής».

Στο Τακτικό Συνέδριο, το οποίο φιλοξενήθηκε στο Κατάλυμα της Ισπανίας, εντός της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, το «παρών» έδωσαν ο πρώην Υπ. Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και νέος υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων κ. Βασίλης Λεβέντης, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και βουλευτής Δωδεκανήσου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Νεκτάριος Σαντορινιός, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Γιώργος Πατούλης, ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργος Χατζημάρκος, εκπρόσωποι κοινωνικών, πολιτικών, εκπαιδευτικών φορέων, των νησιωτικών Επιμελητηρίων, πολιτευτές, δήμαρχοι και πλήθος αιρετών.

Επί τάπητος τα σοβαρότερα ζητήματα

Τις εργασίες του Τακτικού Συνεδρίου άνοιξε ο πρόεδρος της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου και Δήμαρχος Ρόδου, κ. Φώτης Χατζηδιάκος, με μία παρέμβαση, επί όλων των μείζονων θεμάτων, που απασχολούν την Αυτοδιοίκηση γενικότερα, αλλά και ειδικότερα τη νησιωτική χώρα, ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος στην επερχόμενη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση του Υπουργείου Εσωτερικών.

Όπως τόνισε, αδιαπραγμάτευτη παράμετρος που θα συμβάλλει στην επιτυχία ης μεταρρύθμισης, είναι η γεωγραφική, αναπτυξιακή, οικονομική, και πληθυσμιακή ιδιαιτερότητα κάθε Περιφέρειας της χώρας, προκειμένου ο ρόλος της Τ.Α. να είναι ουσιαστικός και αποτελεσματικός όχι μόνο στην επιτυχή αντιμετώπιση των θεμάτων  καθημερινής λειτουργίας των δήμων, αλλά και στην αναπτυξιακή προοπτική και ανόρθωση κράτους και κοινωνίας.

Σημείωσε τις αντιξοότητες που προκύπτουν από την ιδιαιτερότητα των νησιωτικών περιφερειών, αναφέρθηκε στη θέσπιση επιτέλους του μεταφορικού ισοδύναμου, ένα θέμα που, όπως τόνισε, έχει περιέλθει στις καλένδες, εκφράζοντας την ελπίδα, η δέσμευση, κατά την ανάληψη καθηκόντων, του νέου Υπ. Ναυτιλίας, κ. Π. Κουρουμπλή, προς τους νησιώτες, ότι υπάρχει ισοπολιτεία σε αυτή τη χώρα, να γίνει πράξη, ενώ όσον αφορά στην προωθούμενη διοικητική μεταρρύθμιση, τόνισε, πως στόχος της οφείλει να είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου, επιτελικού κρατικού μηχανισμού, με πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και δημοκρατικό προγραμματισμό βασισμένο στις αρχές της εγγύτητας παροχής των υπηρεσιών στους πολίτες και στις επιχειρήσεις και της επικουρικότητας, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η αρχή της αποτελεσματικότητας, ζητώντας τη μεταφορά αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως εγγύτερη στον πολίτη και τον τόπο αρμόδια Αρχή, με την ταυτόχρονη μεταφορά και αντίστοιχων πόρων, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει μέχρι τώρα.

Ο πρόεδρος της ΠΕΔ ειδική μνεία έκανε στο «πάγωμα» των δημοσίων έργων και διαγωνισμών, από την πολύμηνη καθυστέρηση προεδρικών διαταγμάτων και αποσαφηνιστικών εγκυκλίων, για την εφαρμογή του νέου νόμου περί δημοσίων έργων.

Το χαιρετισμό του Προέδρου, ακολούθησε η ομιλία του ΥΠΕΝ, κ. Π. Κουρουμπλή, ο οποίος έδωσε έμφαση στη συνεργασία με βάση το «εμείς» και όχι το «εγώ», όπως αυτή έχει ήδη διαμορφωθεί, μέσα στον πρώτο χρόνο της θητείας της κυβέρνησης, ζήτησε ρεαλισμό, παραγωγικό διάλογο και εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές, ενώ εξήρε το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης, στην αντιμετώπιση της κρίσης, στην ανάπτυξη, τονίζοντας ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης, η Τ.Α. «έβαλε πλάτη», προκειμένου να σταθεί η χώρα όρθια.

Στο ίδιο ενωτικό κλίμα, τόνισε, ότι οι «κοκορομαχίες» είναι πολυτέλεια για το χώρο, καθώς η ευθύνη είναι τεράστια, ενώ υπογράμμισε πως Τ.Α. και πολιτεία, απαιτείται να έχουν κοινό μέτωπο σε μείζονα θέματα.

Πολυνομία και υπερβολική γραφειοκρατία

Παρών στο Τακτικό Συνέδριο, ήταν και ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης και Αντιπρόεδρος της ΠΕΔ, κ. Γιώργος Μαραγκός, ο οποίος στην εισήγησή του παρουσίασε τις θέσεις της Ένωσης, σε ό,τι αφορά στα οικονομικά των Δήμων.

Όπως σημείωσε ο κ. Μαραγκός, η οικονομική κατάσταση δεν επιτρέπει να ασκούνται απρόσκοπτα βασικές αρμοδιότητες αλλά και να καλύπτονται υποχρεωτικές, ανελαστικές, δαπάνες. Οι οικονομικές δυσκολίες, όπως υποστήριξε, αποτελούν αντανάκλαση της σκληρής οικονομικής κρίσης που περνά η χώρα, αλλά και της ασυνέπειας της κεντρικής διοίκησης να χρηματοδοτήσει, ως όφειλε, τους νεοσύστατους Δήμους, μετά την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτη και την μεταφορά πληθώρας αρμοδιοτήτων σε αυτούς.

Στο πλαίσιο της επερχόμενης διοικητικής μεταρρύθμισης, το σημείο εκείνο, στο οποίο πρέπει να δοθεί η απαιτούμενη προσοχή, σύμφωνα με τον κ. Μαραγκό, είναι ότι οποιαδήποτε μεταρρύθμιση πρέπει να επαληθεύεται κύρια στο οικονομικό επίπεδο.

Αναφερόμενος στις βασικές αιτίες του οικονομικού προβλήματος των Δήμων, μεταξύ αυτών η μη καταβολή ή καθυστέρηση καταβολής των ΚΑΠ και η αύξηση του ΦΠΑ, τόνισε επίσης και τα θέματα οικονομικής διαχείρισης των Δήμων, όπου οι συνεχείς μεταβολές του νομικού πλαισίου της τελευταίας πενταετίας και οι νέες διαδικασίες και αρχές, έχουν επιβαρύνει σημαντικά τις οικονομικές υπηρεσίες των Δήμων. Επιπλέον, μείζον πρόβλημα αποτελούν οι σημαντικές ελλείψεις σε επιστημονικό αλλά και διοικητικό προσωπικό και ειδικότερα στις οικονομικές υπηρεσίες, ειδικά των μικρών Δήμων, οι οποίοι αδυνατούν να λειτουργήσουν την οικονομική τους υπηρεσία.

Ο κ. Μαραγκός, μίλησε για πολυνομία, κακονομία και υπερβολική γραφειοκρατία, που έχουν ως αποτέλεσμα να δίνεται προτεραιότητα δυστυχώς στην απλή διαχείριση της καθημερινότητας και στην υλοποίηση μόνο των γραφειοκρατικών διαδικασιών που προβλέπονται στο νομικό πλαίσιο.

Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της οικονομικής διαχείρισης των ΟΤΑ, με το σημαντικότερο ίσως βήμα να είναι η αναβάθμιση του ανθρώπινου στελεχιακού δυναμικού των οικονομικών υπηρεσιών με νέες προσλήψεις, συστηματική εκπαίδευση και κατάρτιση.

Προτάσεις με επίκεντρο τη νησιωτικότητα

Κατόπιν αυτών, ο κ. Μαραγκός, αφού παρέθεσε τις θέσεις της ΚΕΔΕ, που προσυπογράφει και η ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, σε σχέση με τη βελτίωση και την απάλειψη των παραπάνω αγκυλώσεων, γνωστοποίησε τις υποβεβλημένες προτάσεις της ΠΕΔ, που αφορούν στους νησιωτικούς Δήμους, όπως, ενδεικτικά, να εξαιρεθούν από την απαγόρευση των προσλήψεων οι μεσαίοι – μεγάλοι Δήμοι που λειτουργούν υπηρεσίες διανησιωτικού χαρακτήρα, για την κάλυψη των αναγκών μικρότερων νησιών για τις υπηρεσίες αυτές και να δοθούν κίνητρα για τους υπαλλήλους, που επιθυμούν να υπηρετήσουν σε υπηρεσίες παραμεθόριων ή μικρών νησιών, να επιτραπεί η εξαιρετική δυνατότητα στους μικρούς Δήμους κάτω των 5.000 κατοίκων που δεν διαθέτουν τεχνικές υπηρεσίες να υλοποιούν μικρά έργα προϋπολογισμού έως 10.271,46 + ΦΠΑ με ιδίους πόρους, να εξαιρεθούν οι μικροί νησιωτικοί Δήμοι από την υποχρέωση ισοσκελισμού εσόδων με έξοδά από ανταποδοτικά τέλη, αντίθετα να υπάρχει ισοσκελισμός με λειτουργικά έξοδα.

Συμπερασματικά, κλείνοντας την εισήγησή του ο κ. Μαραγκός, τόνισε, πως αποτελεί επιτακτική ανάγκη η ισχυροποίηση του θεσμικού ρόλου της ΤΑ, «ώστε να εξακολουθήσουμε να διασφαλίζουμε την κοινωνική συνοχή και να δημιουργούμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο».

Κίνητρα και συνεργασίες

Στο πόντιουμ του Τακτικού Συνεδρίου βρέθηκε και ο Δήμαρχος Μυκόνου, κ. Κωνσταντίνος Κουκάς, ο οποίος κλήθηκε να παρουσιάσει τις προτάσεις, στο πλαίσιο της τροποποίησης του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης, σχετικά με τις μεταβιβαζόμενες αρμοδιότητες στους Δήμους.

Ο κ. Κουκάς αναφέρθηκε στην ανάγκη θέσπισης ειδικών κριτηρίων – όρων, βάσει των οποίων ο νησιωτικός Δήμος θα αναλαμβάνει τις σχετικές αρμοδιότητες, ενόψει πάντα των ιδιαίτερων συνθηκών και με σκοπό την ανάπτυξή του, καθώς και θέσπισης πλαισίου που θα καθιστά υποχρεωτικές τις διαδημοτικές συνεργασίες.

Παράλληλα τόνισε την πάγια απαίτηση της Αυτοδιοίκησης, για ευθέως ανάλογη μεταβίβαση πόρων, σε σχέση με τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων, ενώ προκειμένου επιπλέον αρμοδιότητες να αναληφθούν επιτυχώς από τους ΟΤΑ, πρότεινε να υπάρξει πρόβλεψη για στελέχωση των νησιωτικών Δήμων με εξειδικευμένο προσωπικό προκειμένου να αντιμετωπιστεί άμεσα το ζήτημα της υποστελέχωσης των νησιωτικών Δήμων, με επιδότηση θέσεων σε κρίσιμους τομείς, θέσπιση συγκεκριμένων κριτηρίων για νησιωτικούς Δήμους προκειμένου να ενισχυθεί η κινητικότητα, π.χ. επίδομα σίτισης και θέρμανσης, αλλά και υποχρεωτικότητα μετατάξεων, με αντίστοιχα κριτήρια.

Όπως σημείωσε, για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας των Δήμων απαιτείται μεταξύ άλλων ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών σε προγραμματισμό και αναπτυξιακή διαδικασία, αναβάθμιση ηλεκτρονικού και λοιπού εξοπλισμού, αναδιοργάνωση και στελέχωση υπηρεσιών, δημιουργία δομής αξιοποίησης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, αναβάθμιση των συστημάτων διαχείρισης, καθώς και αναβάθμιση διοικητικής ικανότητας νησιωτικών κοινοτήτων.

Βήμα πήραν επίσης, σχετικά με το θέμα «Πρωτογενής τομέας και Τουρισμός. Δύο βασικοί πυλώνες ανάπτυξης των νησιών και η διασύνδεση μεταξύ τους», ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Ζώρζος εκ μέρους της ΠΕΔ, αλλά και ο Δήμαρχος Μήλου, κ. Γ. Δαμουλάκης, εκ μέρους της ΚΕΔΕ, ως μέλος του Δ.Σ., ο Δήμαρχος Μυκόνου και μέλος του Δ.Σ. της ΠΕΔ, κ. Κωνσταντίνος Κουκάς, σχετικά με τις προτάσεις, στο πλαίσιο της τροποποίησης του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης, σχετικά με τις μεταβιβαζόμενες αρμοδιότητες στους Δήμους, καθώς και ο Δήμαρχος Άνδρου, Θ. Σουσούδης, εκ μέρους της ΠΕΔ, σχετικά με τις κοινωνικές δομές και το δίχτυ προστασίας των νησιωτών στο Νότιο Αιγαίο.