Ο Μάρκος εξακολουθεί να εμπνέει…

Η ευρεία αναγνώριση και ανάδειξη του πλούσιου έργου του Μάρκου Βαμβακάρη αποτελεί θέμα ιδιαίτερης σημασίας για το νησί της Σύρου, που εκτός από γενέτειρα του Πατριάρχη του ρεμπέτικου, υπήρξε ο «καμβάς» των πρώτων βιωμάτων και εμπειριών του, καθώς και ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τον ίδιο.

Πρωτοβουλίες και δράσεις που προσανατολίζονται προς αυτήν την κατεύθυνση τυγχάνουν θερμής υποστήριξης από την τοπική κοινωνία, η οποία στα τέλη του προσεχούς Αυγούστου ετοιμάζεται να «αγκαλιάσει» για δεύτερη συνεχή χρονιά το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη».

Ωστόσο, το ενδιαφέρον για την προσωπικότητα και τη μουσική «κληρονομιά» που άφησε πίσω του ο δικός μας Μάρκος, δεν περιορίζεται μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά αγγίζει και ένα ευρύ φάσμα δημιουργών (συγγραφέων, μουσικών, σκηνοθετών), οι οποίοι αποφασίζουν να ανοίξουν μέσω της δουλειάς τους «διάλογο» με τη μεγάλη αυτή μορφή του ρεμπέτικου τραγουδιού.

Μονόλογος, βασισμένος στην αυτοβιογραφία του μεγάλου ρεμπέτη

«Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» είναι ο τίτλος του μονολόγου, που θα ερμηνεύσει τον χειμώνα ο Θανάσης Παπαγεωργίου στο Θέατρο «ΣΤΟΑ» στην Αθήνα. Το έργο της Νάνση Τουμπακάρη είναι βασισμένο στις αφηγήσεις του ίδιου του Μάρκου, έτσι όπως καταγράφηκαν στο βιβλίο ‘’Μάρκος Βαμβακάρης, Αυτοβιογραφία’’ που επιμελήθηκε η Αγγελική Βέλλου-Κάϊλ.

Αξίζει να σημειωθεί πως, κατά τη διάρκεια του 1ου Φεστιβάλ Ρεμπέτικου, παρουσιάστηκε στην Πιάτσα την Άνω Σύρου η αγγλική έκδοση της συγκεκριμένης αυτοβιογραφίας με τίτλο «Markos Vamvakaris, the Man and the Bouzouki, Autobiography».

Η ζωή του βασανισμένου ποιητή, συνθέτη, μπουζουξή και τραγουδιστή, του μεγάλου ρεμπέτη, του αριστοκράτη μάγκα που με το έργο του καθόρισε την πορεία του αστικού λαϊκού τραγουδιού, συμπυκνώνεται μέσα στην εξομολόγηση - συνέντευξη που έδωσε το 1969, τρία χρόνια πριν τον θάνατό του.

Οι θεατές γίνονται οι εξομολόγοι του

Όπως λέει ο ίδιος “Παίρνω το θάρρος να εκθέσω τα αμαρτήματά μου στον κόσμο. Σ’ έναν κόσμο που εγώ του τραγούδησα τις χαρές του, τις λύπες του, τα πλούτη του, τη φτώχεια του, την ορφάνια του, την ξενιτιά του. Αυτός ο κόσμος θέλω να γίνει ο εξομολόγος μου”. Ωστόσο η εξομολόγησή του δεν αποτελεί απλά μια αφήγηση των γεγονότων της ζωής του αλλά μια, εκπληκτικής καθαρότητας, θαρραλέα μαρτυρία της εποχής του.

Τα 150 περίπου τραγούδια του, γραμμένα μέσα από την εσωτερική του ανάγκη να εκφράσει εκείνο που τον βασάνιζε, δικαιώνουν την άποψη του μελετητή του ρεμπέτικου Παναγιώτη Κουνάδη ότι πρόκειται για τον “εν δυνάμει αναρχικό πατέρα της μεγάλης παρέας της μαγκιάς του Πειραιά”.

Ο γιος του Στέλιος Βαμβακάρης θα επενδύσει την παράσταση που θα σκηνοθετήσει ο Θανάσης Παπαγεωργίου, με τις μελωδίες του ίδιου του Μάρκου, έτσι όπως τις άκουσε και τις διδάχτηκε από εκείνον.

Για τον Θανάση Παπαγεωργίου, η παράσταση αυτή είναι ένα χρέος που οφείλει στον δικό του πατέρα, που σε μια από τις οικογενειακές κυριακάτικες εξόδους, σε ηλικία δέκα μόλις ετών τον πήγε στου Καλαματιανού στις Τζιτζιφιές όπου συνάντησε τους μεγάλους λαϊκούς συνθέτες και όλη τη μυσταγωγία του ρεμπέτικου τραγουδιού. Η εμπειρία αυτή, μαζί με άλλες ανάλογες που ακολούθησαν, του χάραξε την αποστολή της ζωής του: την αφοσίωσή του στον απλό άνθρωπο της δουλειάς και του μεροκάματου.

Για την επικείμενη παράσταση έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Θωμαή Μενδρινού, προκειμένου να φιλοξενηθεί στο επόμενο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου στη Σύρο, μετά την ολοκλήρωσή της στην Αθήνα.

Ν. Τουμπακάρη: «Με κινητοποίησε η αξιόλογη προσωπικότητά του»

«Η δημιουργία του συγκεκριμένου μονολόγου ήταν μια δική μου πρωτοβουλία», δήλωσε στην «Κοινή Γνώμη» η συγγραφέας του έργου Νάνση Τουμπακάρη, η οποία διαμένει στο νησί της Σύρου για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάθε θερινή περίοδο. «Θεώρησα ότι ο Μάρκος είναι μια πάρα πολύ αξιόλογη προσωπικότητα κι αυτό που με κινητοποίησε είναι η ύπαρξη της αυτοβιογραφίας, αποσπάσματα της οποίας συνέδεσα και τοποθέτησα με τέτοιον τρόπο, ώστε να προκύπτει ένα αρκετά θεατρικό κείμενο που θα μπορεί να παρουσιαστεί πάνω στη σκηνή», ανέφερε χαρακτηριστικά. Πολύτιμη για τη συγγραφή του έργου αποδείχθηκε και η έρευνα του Παναγιώτη Κουνάδη. Όπως εξήγησε η κ. Τουμπακάρη «η αυτοβιογραφία έγινε από φοιτητές, οι οποίοι ναι μεν τώρα είναι 75 και ετών, αλλά την εποχή εκείνη ήταν 20 χρονών, παιδιά και οι συνεντεύξεις παρέλειπαν πάρα πολύ σοβαρά πράγματα, τα οποία αναπληρώθηκαν μετά από την έρευνα». Σύμφωνα με την ίδια «ο Παναγιώτης Κουνάδης είναι ίσως ο πιο σοβαρός ερευνητής του ρεμπέτικου που έχουμε ετούτη τη στιγμή, πολυγραφότατος, η έρευνά του επικεντρώνεται στον Μάρκο για πάρα πολλά χρόνια, όπου αποκαλύπτονται στοιχεία τα οποία την εποχή που δημιουργούταν η αυτοβιογραφία είτε είχαν ξεχαστεί από τον Μάρκο, είτε δεν τέθηκαν ως ερώτημα από τους φοιτητές». Σημειώνεται μάλιστα, πως ένας εκ των φοιτητών αυτών ήταν και ο Παναγιώτης Κουνάδης, ο οποίος ασχολείται μέχρι σήμερα με το συγκεκριμένο θέμα.

Η γλώσσα και τα παιδικά χρόνια στη Σύρο

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη γλώσσα του Μάρκου Βαμβακάρη, την οποία η κ. Τουμπακάρη φρόντισε να αποδώσει όσο το δυνατόν καλύτερα. «Ο Μάρκος μιλούσε με ένα γλωσσικό μίγμα, εξαιρετικά ενδιαφέρον. Περιείχε στοιχεία συριανής ντοπιολαλιάς, πειραιώτικης μάγκικης και γλώσσας των εφημερίδων, μια και ο ίδιος ήταν πολύ φανατικός αναγνώστης εφημερίδων από τα μικράτα του. Πρώτα από όλα ήταν πωλητής εφημερίδων στην Ερμούπολη και την Απάνω Χώρα για κάμποσο καιρό, προτού το σκάσει για Πειραιά», τόνισε.

Στην αυτοβιογραφία του, ο Μάρκος Βαμβακάρης ξεκινά να αφηγείται τα παιδικά χρόνια του, περιγράφοντας με αρκετές λεπτομέρειες την παιδική ηλικία του. «Δυστυχώς, δεν υπήρχε χώρος στον μονόλογο για όλα αυτά, καθώς το έργο δεν μπορεί να ξεπεράσει τη μιάμιση ώρα. Ωστόσο, συμπεριλήφθηκαν τα αποσπάσματα της αυτοβιογραφίας, όπου αναφερόταν στα επαγγέλματα που άλλαξε ως παιδί. Παιδί-εργάτης στα κλωστοϋφαντουργία, αργότερα πωλητής εφημερίδων, λούστρος. Όλα αυτά τα πράγματα τα έκανε στη Σύρο».

«Οφείλουμε να φέρουμε την παράσταση στη Σύρο»

Καταλήγοντας, η κ. Τουμπακάρη εξέτασε θετικά το ενδεχόμενο παρουσίασης του θεατρικού μονολόγου «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» στη Σύρο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «δεν υπάρχει πιο κατάλληλος και επιβεβλημένος τόπος για να ανεβεί από τη γενέτειρα του Πατριάρχη του Ρεμπέτικου». Τέλος, υπογράμμισε ότι θα αποσταλλεί πρόσκληση σε εκπροσώπους του Δήμου αλλά και μέσων ενημέρωσης της Σύρου, προκειμένου να παρευρεθούν στην πρεμιέρα της παράστασης στην Αθήνα.