"Κάθε φωτογραφία ένα παράθυρο στο άγνωστο"

Το Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης και πιο συγκεκριμένα, η αίθουσα "Εμμ. Ροΐδη", θα φιλοξενήσει την ατομική έκθεση της Συριανής, Ελένης Ονάσογλου.

Με τον τίτλο "Φωτογραφίες από ένα παρελθόν που δεν υπήρξε", η φωτογράφος αποκαλύπτει τις κρυφές γωνιές της μνήμης και τις σκοτεινές σκιές του χρόνου, ενώ μέσα από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, ο θεατής καλείται να ανασυνθέσει ένα ανύπαρκτο παρελθόν, να δει ό,τι χάθηκε και ό,τι ίσως ποτέ δεν υπήρξε.
"Η μνήμη και η λήθη γίνονται οι δύο όψεις του ίδιου καθρέφτη. Κάθε εικόνα λειτουργεί ως ένα σιωπηλό αφήγημα για τις αθέατες πλευρές του κόσμου", δηλώνει στην "Κοινή Γνώμη" η δημιουργός.

Η έκθεση, την επιμέλεια της οποίας έχει ο Ιωάννης Μαρκάκης, θα παρουσιαστεί από τις 17 έως τις 30 Ιουλίου και εντάσσεται στο πρόγραμμα "Σύρος - Πολιτισμός 2025", με τα εγκαίνιά της να είναι προγραμματισμένα για το Σάββατο 19 Ιουλίου στις 8 το βράδυ.

- Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτή την έκθεση;

"Η ιδέα γεννήθηκε από μια εσωτερική ανάγκη να εξερευνήσω το παρελθόν, όχι όπως ήταν, αλλά όπως το θυμόμαστε ή όπως το επινοούμε. Μέσα από τη φωτογραφία θέλησα να δημιουργήσω έναν κόσμο θραυσμάτων, μνήμης και σιωπής. Η έκθεση "Φωτογραφίες από ένα παρελθόν που δεν υπήρξε", είναι ο τρόπος μου να μιλήσω για τις χαμένες, αόρατες ή επινοημένες ιστορίες που όλοι κουβαλάμε, ειδικά όταν ο χρόνος αρχίζει να διαβρώνει τη μνήμη. Ξεκίνησε σχεδόν ασυνείδητα, σαν μια εικαστική αποτύπωση της απουσίας".

- Υπάρχει κάποιο κεντρικό θέμα ή αφήγημα που ενώνει τις φωτογραφίες;

"Ναι, το κεντρικό νήμα που ενώνει τις φωτογραφίες είναι η έννοια της μνήμης ως εύθραυστης και μεταμορφωτικής δύναμης. Οι εικόνες δεν αφηγούνται ένα γραμμικό ή κυριολεκτικό παρελθόν, αλλά σχηματίζουν ένα ποιητικό, υπαινικτικό αφήγημα γύρω από το τι σημαίνει να θυμάσαι ή να ξεχνάς. Κάθε φωτογραφία λειτουργεί σαν σελίδα ενός αόρατου ημερολογίου, σαν ένα ίχνος από έναν κόσμο που ίσως υπήρξε, ίσως φανταστήκαμε. Μέσα από την απουσία, την αφαίρεση και τις σκιές, προσπαθώ να μιλήσω για το άυλο, για τα συναισθήματα που μένουν όταν η πραγματικότητα έχει πια χαθεί ή αλλοιωθεί".

- Τι επιθυμείτε να νιώσει ή να σκεφτεί ο επισκέπτης φεύγοντας από την έκθεση;

"Θα ήταν όμορφο να υπάρξει μια σύνδεση με τη δική μου ματιά, να νιώσει ο επισκέπτης μέσα από αυτήν μια επαφή με το ανεξερεύνητο παρελθόν μέσα του. Να τον κάνει να αναρωτηθεί για τις αναμνήσεις που διαμορφώνουν την ταυτότητά του και για το πώς το παρελθόν μεταμορφώνεται μέσα από τον χρόνο. Μέσα από την έκθεση, οι μνήμες δεν εμφανίζονται ως στατικές καταγραφές, αλλά ως ζωντανές και πολύπλοκες εμπειρίες, γεμάτες κρυμμένες ιστορίες που περιμένουν να ανακαλυφθούν ή να ξαναγραφούν. Κάτι σαν μια γλυκιά μελαγχολία, σαν την ανάμνηση ενός ονείρου που σιγά σιγά χάνεται, αφήνοντας πίσω του ένα ανεξίτηλο συναίσθημα".

- Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που καθορίζουν τη φωτογραφική σας ταυτότητα;

"Η φωτογραφική μου ταυτότητα διαμορφώνεται μέσα από την αναζήτηση του ανεξερεύνητου, του αόρατου πίσω από το φαινομενικό. Χρησιμοποιώ το ασπρόμαυρο ως μέσο για να εστιάσω στην ουσία, στην αίσθηση και την ατμόσφαιρα, απαλλάσσοντας την εικόνα από κάθε περιττό στοιχείο. Με ενδιαφέρουν οι σκιές, οι υφές και οι λεπτομέρειες που συχνά ξεφεύγουν από το βλέμμα, αυτά που αποκαλύπτουν την κρυφή ιστορία ή τη συναισθηματική φόρτιση πίσω από το στιγμιότυπο. Η φωτογραφία για μένα είναι ένας διάλογος με τον χρόνο και τη μνήμη, μια προσπάθεια να αποτυπώσω όχι απλώς την εικόνα, αλλά την αίσθηση ενός παρελθόντος που είναι ταυτόχρονα ορατό και αόρατο".

- Από που αντλείτε την έμπνευση και πως κάνετε την επιλογή των θεμάτων σας;

"Η έμπνευσή μου προέρχεται από τις προσωπικές μου αναμνήσεις. Στα πορτρέτα ψάχνω το βλέμμα που καθρεφτίζει το δικό μου, ενώ στα τοπία αναζητώ αυτά που συνομιλούν με την εσωτερικότητά μου. Επιλέγω θέματα που με συγκινούν και μου ξυπνούν μνήμες".

- Υπάρχει κάποια ιστορία πίσω από μία συγκεκριμένη φωτογραφία της έκθεσης που θα θέλατε να μοιραστείτε;

"Μια από τις πιο προσωπικές μου φωτογραφίες είναι αυτή με τη μαμά και τον μπαμπά μου, καθισμένους στον καναπέ. Τους ζήτησα να κρατηθούν χέρι χέρι και να κοιτάξουν μπροστά, σοβαροί όμως, σε όλη τη διάρκεια γελούσαν και κοιτάζονταν με μια τρυφερότητα που δεν μπορούσε να κρυφτεί. Υπήρχε ανάμεσά τους αυτή η ήρεμη, βαθιά αγάπη που χτίζεται μέσα στον χρόνο, μέσα από τη συμβίωση, τη συντροφικότητα.

Για μένα, είναι μια μικρή στιγμή που κρύβει μέσα της πολλά. Είναι μια φωτογραφία που, πέρα από την εικόνα, αποτυπώνει μια κοινή πορεία ζωής. Μια προσωπική ιστορία αγάπης και συνύπαρξης".

- Πότε καταλάβετε ότι θέλετε να εκφραστείτε μέσα από τη φωτογραφία;

"Η πρώτη μορφή έκφρασης που χρησιμοποίησα ήταν η γραφή, εκεί γεννήθηκαν οι πρώτες μου σκέψεις και συναισθήματα. Αργότερα, πρόσθεσα τη φωτογραφία ως έναν ακόμα τρόπο να επικοινωνήσω, ήταν σαν να βρήκα μια νέα γλώσσα, έναν άλλο τρόπο να αφηγηθώ ιστορίες".

- Συνοψίζοντας την έκθεση σε μια φράση ή εικόνα, ποια θα ήταν αυτή;

"«Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή», Νίκος Καζαντζάκης. Αυτή η φράση εκφράζει με τρόπο συγκλονιστικό την ιδέα της μνήμης και του χρόνου που διαπερνά την έκθεση, το φως και το σκοτάδι που συνυπάρχουν μέσα μας, και το προσωρινό, πολύτιμο διάστημα που βιώνουμε ως ζωή".

Ποια είναι η Ελένη Ονάσογλου

Η Ελένη Ονάσογλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Σύρο, αντλώντας έμπνευση από την πλούσια πολιτιστική και ιστορική ταυτότητα του νησιού. Από το 2008 ξεκίνησε την πορεία της στη φωτογραφία, αποφοιτώντας με υποτροφία από τη Σχολή Φωτογραφίας ESP και εστιάζοντας αρχικά στη φωτογραφία μόδας, συνεργαζόμενη με πρακτορεία μοντέλων, σχεδιαστές και άλλους καλλιτέχνες.

Με τα χρόνια, η καλλιτεχνική της ματιά στράφηκε σε πιο ενδοσκοπικά και αφηγηματικά μονοπάτια, εξερευνώντας μέσα από την ασπρόμαυρη φωτογραφία τις έννοιες της μνήμης, της λήθης και της απώλειας. Έργα της έχουν παρουσιαστεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε γκαλερί και πολιτιστικούς χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Παράλληλα με την εικαστική της δραστηριότητα, η Ελένη Ονάσογλου εκφράζεται και ως συγγραφέας, δίνοντας λόγο στις σιωπηλές αφηγήσεις που αποτυπώνει με τον φακό της. Ζει και εργάζεται στη γενέτειρά της, τη Σύρο, όπου συνεχίζει να διευρύνει τα όρια της καλλιτεχνικής της έρευνας και να δημιουργεί έργα που προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις και βαθύτερες αναζητήσεις στους θεατές.