Πρόληψη, ενημέρωση και προστασία των νέων

Για το αυστηρότερο πλαίσιο πάνω στο οποίο θα πρέπει να βασίζεται η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους, αλλά και τη διασφάλιση της υγείας αυτών, όπως και στο ρόλο που διαδραματίζουν οι επιχειρήσεις, μιλάει στην "Κοινή Γνώμη", η προϊσταμένη του Αυτοτελούς Γραφείου Χημικών Υπηρεσιών Σύρου, της Χημικής Υπηρεσίας Αιγαίου του Γενικού Χημείου του Κράτους, Φραγκίσκα Μηλιού.

Στη συνέντευξή της αναφέρεται στους κινδύνους που ελλοχεύουν για την υγεία των ανηλίκων, για την τήρηση της νομοθεσίας εκ μέρους των επιχειρήσεων που πωλούν αλκοολούχα ποτά, καθώς και την ανάγκη πληροφόρησης εκ μέρους του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, αλλά και τη συνεργασία μεταξύ αυτού, δημοσίων αρχών και επαγγελματιών του κλάδου, για τη διαμόρφωση ενός ασφαλούς και νόμιμου πλαισίου λειτουργίας.

- Αλκοόλ και νέοι. Πολύ συχνά υπάρχουν περιπτώσεις ανηλίκων που οδηγούνται στα νοσοκομεία μετά από υπερκατανάλωση αλκοόλ. Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν για την υγεία τους;

"Η κατανάλωση αλκοόλ είναι μια διαχρονική κοινωνική συνήθεια, ωστόσο, δεν παύει να ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Όταν πρόκειται για τη δημόσια υγεία και ιδιαίτερα για την υγεία των νέων, η ανάγκη για έλεγχο, πρόληψη και υπευθυνότητα καθίσταται επιτακτική. Η πολιτεία, μέσω θεσμικών φορέων όπως το Γενικό Χημείο του Κράτους, έχει καθήκον να διασφαλίζει την ποιότητα και ασφάλεια των αλκοολούχων ποτών που κυκλοφορούν στην αγορά. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν φέρουν τη νομική και ηθική ευθύνη για τη συμμόρφωσή τους προς τη νομοθεσία.

Οι νεαροί καταναλωτές συχνά εκτίθενται στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών χωρίς πλήρη γνώση των συνεπειών. Ο οργανισμός τους δεν είναι έτοιμος να διαχειριστεί τις επιδράσεις της αιθανόλης και η κατάχρηση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές νευρολογικές και ψυχολογικές βλάβες. Η απαγόρευση της πώλησης αλκοόλ σε ανήλικους δεν είναι τυπικός κανόνας: είναι μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας.

Ως λειτουργός δημόσιας υπηρεσίας και ως ενεργός πολίτης και ως γονέας, έχω γίνει πολλές φορές μάρτυρας πώλησης αλκοολούχων ποτών σε ανήλικους, ιδίως σε περίπτερα, μίνι μάρκετ και σούπερ μάρκετ, χωρίς κανέναν έλεγχο ή ερώτηση για την ηλικία τους. Πρόκειται για μια επικίνδυνη και ανεύθυνη πρακτική που αποδεικνύει ότι η υφιστάμενη νομοθεσία είτε δεν εφαρμόζεται σωστά είτε πρέπει να αυστηροποιηθεί άμεσα".

- Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει, κυρίως όσον αφορά στις επιχειρήσεις που πωλούν αλκοολούχα ποτά;

Η ανάγκη συμμόρφωσης προς στη νομοθεσία και η προστασία της νεολαίας μέσα από την υπεύθυνη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Συγκεκριμένα, υποχρεωτική φύλαξη των αλκοολούχων ποτών σε κλειδωμένες βιτρίνες, από τις οποίες να γίνεται διάθεση μόνο με την παρέμβαση υπαλλήλου, επιβολή προστίμων σε κάθε σημείο πώλησης που δεν τηρεί την υποχρέωση ελέγχου ηλικίας, εισαγωγή υποχρεωτικής εκπαίδευσης προσωπικού σε επιχειρήσεις λιανικής για την αναγνώριση ανηλίκων και την εφαρμογή της νομοθεσίας. Η προστασία της υγείας των νέων μας δεν μπορεί να θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Είναι χρέος όλων και της πολιτείας και των επαγγελματιών και της κοινωνίας να προστατεύσουν τη νέα γενιά από την πρόωρη και ανεξέλεγκτη έκθεση στο αλκοόλ.

Η πρόληψη αρχίζει από την οικογένεια και το σχολείο, αλλά συνεχίζεται μέσα από τη στάση των επιχειρήσεων που διαθέτουν ή προσφέρουν αλκοολούχα ποτά. Κι εμείς με τη σειρά μας, ως επιστήμονες του Γενικού Χημείου του Κράτους, συμμετέχουμε ενεργά στους ποιοτικούς ελέγχους και στη διασφάλιση της γνησιότητας και ασφάλειας των αλκοολούχων ποτών που φθάνουν στον τελικό καταναλωτή. Παράλληλα, επιτελούμε και εκπαιδευτικό έργο, ενημερώνοντας την κοινωνία για τους κινδύνους που συνδέονται με την αλόγιστη κατανάλωση".

- Τι προβλέπει ο νόμος και ποιες είναι οι ευθύνες των επιχειρήσεων;
"Ο Νόμος 2969/2001, που αφορά στην αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά, καθορίζει συγκεκριμένες προδιαγραφές για την παραγωγή, τυποποίηση και διακίνησή τους. Οι επιχειρηματίες, είτε πρόκειται για ιδιοκτήτες παραγωγικών μονάδων είτε καταστημάτων λιανικής και εστίασης πρέπει να κατανοούν πως η ευθύνη του προϊόντος, ως προς τη σύνθεση, την επισήμανση και τη νόμιμη διάθεσή του, βαρύνει αποκλειστικά την επιχείρηση.

Η τήρηση της νομοθεσίας είναι υποχρεωτική. Η κυκλοφορία νοθευμένων ή μη εγκεκριμένων προϊόντων ενέχει ποινικές και οικονομικές κυρώσεις: πρόστιμα, αφαίρεση άδειας και ακόμη και φυλάκιση, όπου απαιτείται. Παράλληλα, πλήττεται η φήμη της επιχείρησης και υπονομεύεται η εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Συνεπώς, η συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του νόμου δεν αποτελεί απλώς νομική υποχρέωση, αλλά και πράξη ευθύνης απέναντι στον καταναλωτή και το κοινωνικό σύνολο.

Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερα σημαντικός είναι και ο ρόλος του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, το οποίο οφείλει να ενημερώνει τα μέλη του – κυρίως τις επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής – για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σχετική νομοθεσία. Η συστηματική και υπεύθυνη πληροφόρηση συμβάλλει στην πρόληψη παραβάσεων, στη συμμόρφωση με τους κανόνες και στην ενίσχυση της επιχειρηματικής υπευθυνότητας. Η συνεργασία μεταξύ Επιμελητηρίου, δημοσίων αρχών και επαγγελματιών του κλάδου είναι καίριας σημασίας για τη διαμόρφωση ενός ασφαλούς και νόμιμου πλαισίου λειτουργίας.

Κρίνω πως θα ήταν πολύ χρήσιμη η πραγματοποίηση μιας ημερίδας με συνδιοργανωτές το Γενικό Χημείο του Κράτους και το Επιμελητήριο Κυκλάδων, που να αποσκοπεί στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των επιχειρηματιών του τομέα των παραγωγικών μονάδων αλκοολούχων ποτών, της εστίασης, μπαρ, καφετεριών, ξενοδοχειακών μονάδων, εμπορικών συλλόγων και του ευρύτερου καταναλωτικού κοινού, γονέων και νέων. Με προσκεκλημένους επιστήμονες του Γενικού Χημείου του Κράτους, ειδικούς γιατρούς (ηπατολόγους, τοξικολόγους, ψυχίατρους), εκπρόσωπους της ΑΑΔΕ ή του ΣΔΟΕ (για πτυχές ελέγχου & νομιμότητας), εκπρόσωπους του Επιμελητηρίου Κυκλάδων και επιλεγμένους επαγγελματίες του χώρου (ποτοποιούς, αποσταγματοποιούς, ζυθοποιούς) και σε μια περίοδο κατάλληλη για τη συμμετοχή επαγγελματιών μετά την τουριστική σεζόν (πχ αρχές φθινοπώρου), πιστεύω πως σαν δράση θα έχει απήχηση και θα πρέπει να παγιωθεί. Οι νομοθεσίες υπόκεινται σε συχνές τροποποιήσεις και επικαιροποιήσεις. Επιπλέον, οι κοινωνικές και υγειονομικές συνθήκες αλλάζουν, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη για τακτική και επαναλαμβανόμενη ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων φορέων, επιχειρήσεων, καταναλωτών και αρχών.

Σαν χημικός που υπηρετώ στην Υπηρεσία στη Σύρο 21 χρόνια, είμαι στη διάθεση του Επιμελητηρίου να καθιερώσουμε κύκλους ενημερωτικών δράσεων, ετήσιων ή εξαμηνιαίων, ώστε η γνώση να παραμένει επίκαιρη και η επιχειρηματική δραστηριότητα να ευθυγραμμίζεται με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία. Μόνο μέσα από τη συνεχή επιμόρφωση και υπευθυνότητα μπορεί να εξασφαλιστεί η ποιότητα των προϊόντων, η προστασία της δημόσιας υγείας και η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς".

- Ποιος είναι ο ρόλος του Γενικού Χημείου του Κράτους;

"Το Γενικό Χημείο του Κράτους είναι ο βασικός τεχνικός και επιστημονικός φορέας ελέγχου για την ποιότητα και την αυθεντικότητα των αλκοολούχων ποτών. Μέσα από δειγματοληψίες, αναλύσεις και επιστημονική υποστήριξη, συμβάλλουμε στην προστασία του κοινωνικού συνόλου από επικίνδυνες πρακτικές και παράνομες δραστηριότητες.

Επιπλέον, λειτουργούμε συμβουλευτικά προς τις επιχειρήσεις, προάγοντας τη νομιμότητα και την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα. Στόχος μας δεν είναι η καταστολή, αλλά η πρόληψη και η βελτίωση.

Κλείνοντας, η υπεύθυνη διαχείριση των αλκοολούχων ποτών είναι ζήτημα δημόσιας υγείας. Οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργούν με διαφάνεια και υπευθυνότητα. Οι νέοι χρειάζονται σωστή ενημέρωση και προστασία. Το κράτος, μέσω των θεσμών του, οφείλει να ελέγχει αλλά και να εκπαιδεύει.

Η νομοθεσία είναι σαφής. Η ευθύνη είναι μοιρασμένη. Και η ανάγκη για συνείδηση, μεγαλύτερη από ποτέ".

Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας

Τέλος, να σημειωθεί ότι βρίσκεται υπό διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας, "Προστασία των ανηλίκων από προϊόντα καπνού και αλκοόλ – Ρυθμίσεις για μη καπνικά προϊόντα – Ψηφιακό μητρώο ελέγχου προϊόντων καπνού, αλκοόλ και λοιπών μη καπνικών προϊόντων και άλλες διατάξεις", το οποίο προβλέπει σειρά αυστηρών μέτρων και διοικητικών κυρώσεων για την καταπολέμηση του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ από ανηλίκους, αλλά και για παραβάσεις σε χώρους διασκέδασης και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Ειδικότερα, θεσπίζεται ρητή απαγόρευση πώλησης, προσφοράς ή διάθεσης, με οποιονδήποτε τρόπο, προϊόντων καπνού και αλκοόλ σε άτομα κάτω των 18 ετών, συνοδευόμενη από αυστηρά πρόστιμα και κυρώσεις που φτάνουν έως και την οριστική ανάκληση άδειας λειτουργίας.