Δύο γραμμές για τα προγράμματα σπουδών στα ΑΕΙ

Σε πεδίο αντίρροπων πιέσεων προς την ακαδημαϊκή κοινότητα εξελίσσεται ήδη στο παρασκήνιο το ζήτημα της σύντμησης των τετραετών προγραμμάτων σπουδών. Από τη μία πλευρά, το Μέγαρο Μαξίμου φαίνεται να προωθεί την ιδέα της εναρμόνισης των πανεπιστημίων με τη Συνθήκη της Μπολόνιας, όπως παρουσίασε η «Κ» στο φύλλο της περασμένης Κυριακής, με στόχο να προσφέρονται και τριετή προγράμματα για το πρώτο πτυχίο.

Το σκεπτικό με το οποίο ζητείται από τις Συγκλήτους των δημόσιων πανεπιστημίων να εξετάσουν την κατάρτιση τριετών προγραμμάτων σπουδών είναι να μπορέσουν τα ιδρύματα να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των μη κρατικών πανεπιστημίων που αναμένεται να λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο.

Από την άλλη, όμως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ» η Εθνική Αρχή Ανωτάτης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) πιέζει τα ξένα ΑΕΙ που έχουν καταθέσει αίτηση για ίδρυση παραρτήματος στην Ελλάδα να μετατρέψουν τα τριετή τους προγράμματα σε τετραετή, προκειμένου εκείνα να προσαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα.

Η προσπάθεια εναρμόνισης των δημόσιων πανεπιστημίων με τη Συνθήκη της Μπολόνιας επισπεύδεται με το επιχείρημα ότι η λειτουργία στην Ελλάδα μη κρατικών ΑΕΙ θα δημιουργήσει ασυμμετρίες, με αποτέλεσμα τα δημόσια πανεπιστήμια, και κυρίως τα περιφερειακά, να βρεθούν σε μειονεκτική θέση. Ενδεικτικά, πέρυσι λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) σε σύνολο 68.800 θέσεων έμειναν κενές 10.120, η συντριπτική πλειονότητα σε περιφερειακά ΑΕΙ. Φέτος, οι κενές θέσεις αναμένεται να αυξηθούν, καθώς θα υπάρξουν επιτυχόντες σε περιφερειακά τμήματα που ενδέχεται να επιλέξουν να σπουδάσουν από τον Σεπτέμβριο σε μη κρατικό πανεπιστήμιο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης, σε αντικείμενο της αρεσκείας τους.

Αντιδρούν τα ΑΕΙ

Η πρόθεση του υπουργείου Παιδείας έχει γνωστοποιηθεί σε πρυτάνεις και πανεπιστημιακούς για να «μετρηθούν» οι αντιδράσεις. Αλλωστε, ο νόμος Κεραμέως 4957/2022 δίνει τη δυνατότητα (άρθρο 63) να οργανώνουν τριετή προγράμματα σπουδών εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας, τα οποία θα συνοδεύονται από ένα εξάμηνο πρακτικής άσκησης.

Ωστόσο η πλειονότητα των ΑΕΙ αντιδρά στην εφαρμογή της Συνθήκης της Μπολόνιας. Πανεπιστημιακοί που μίλησαν για το θέμα στην «Κ» τόνιζαν ότι θα μπορούσαν να μετατραπούν σε τριετή (αφού το επιτρέπει ο ν. 4957) μόνο τα τμήματα πρώην ΤΕΙ που ανωτατοποιήθηκαν, επί υπουργίας Κώστα Γαβρόγλου.

Την ίδια στιγμή, η ΕΘΑΑΕ εκπέμπει διαφορετικά μηνύματα από την πλευρά της πολιτείας. Η Αρχή έχει ξεκινήσει, ως αρμόδια, την αξιολόγηση των αιτήσεων που κατέθεσαν 12 ξένα ΑΕΙ για να ανοίξουν παράρτημα στην Ελλάδα. Τα 12 ξένα ΑΕΙ έχουν υποβάλει προς αξιολόγηση συνολικά 162 προγράμματα σπουδών, εκ των οποίων αρκετά τριετή. Και αυτό διότι οι 10 από τις 12 αιτήσεις είναι από βρετανικά ΑΕΙ –όπου εφαρμόζεται το σύστημα της Μπολόνιας–, τα οποία συνεργάζονται στην Ελλάδα με ιδιωτικά κολέγια.

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης, η ΕΘΑΑΕ πιέζει τις ηγεσίες των ιδρυμάτων να μετατρέψουν τα τριετή προγράμματά τους σε τετραετή. «Το βασικό ζητούμενο της ΕΘΑΑΕ είναι τα πτυχία μας να είναι ισοδύναμα με τα πτυχία των δημόσιων ΑΕΙ. Στην αίτησή μας έχουμε και τετραετή και τριετή προγράμματα. Θα δούμε τι θα αποφασίσει η ΕΘΑΑΕ», ανέφερε στην «Κ» ιδιοκτήτης ελληνικού κολεγίου που συνεργάζεται, ως παράρτημά του, με βρετανικό ΑΕΙ και αναμένει την τελική αξιολόγηση της ΕΘΑΑΕ το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου. «Εμείς θα υιοθετήσουμε τις επιταγές της ΕΘΑΑΕ. Στους Αγγλους, βέβαια, δεν αρέσει να μετατρέπουν τα τριετή προγράμματά τους σε τετραετή…», προσθέτει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος άλλου κολεγίου.

Ο,τι πει η Αρχή – «Εμείς θα υιοθετήσουμε τις επιταγές της ΕΘΑΑΕ. Στους Αγγλους, βέβαια, δεν αρέσει να μετατρέπουν τα τριετή προγράμματά τους σε τετραετή…»,

λέει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος κολεγίου.

Γίνεται επιμήκυνση;

Πώς γίνεται η μετατροπή ενός τριετούς προγράμματος σε τετραετές; Οπως εξήγησε στην «Κ» ο καθηγητής Ντίνος Αρκουμάνης, πρόεδρος του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου του Μητροπολιτικού Κολλεγίου και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, υπάρχουν τρεις τρόποι:

• Με την προσθήκη ενός έτους στην αρχή του τριετούς προπτυχιακού προγράμματος. Πρόκειται για το λεγόμενο foundation year, που βοηθάει τους φοιτητές να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις για τις προπτυχιακές σπουδές τους. Ουσιαστικά είναι ένα επιπλέον έτος για όσους θεωρείται πως χρειάζονται περισσότερο χρόνο προετοιμασίας για να φοιτήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

• Με την προσθήκη ενός επιπλέον έτους μετά το δεύτερο, το λεγόμενο sandwich year. Σε αυτό τον χρόνο οι φοιτητές εργάζονται σε επιχειρήσεις, σαν πρακτική άσκηση.

• Με την προσθήκη ενός επιπλέον έτους μετά τη λήξη του τριετούς προγράμματος. Στο τέταρτο έτος οι φοιτητές ενισχύουν τις γνώσεις τους σε τομείς αιχμής, που θα τους χρειαστούν στην αγορά εργασίας, αλλά δεν σχετίζονται άμεσα με το στενό αντικείμενο σπουδών τους. Τέτοιες γνώσεις είναι η εξειδίκευση σε τεχνολογίες με προγράμματα αιχμής (π.χ. τεχνητή νοημοσύνη).

Οι περισσότεροι γονείς, βέβαια, προτιμούν τα τριετή λόγω χαμηλότερου κόστους σπουδών και γρήγορης εξόδου στην αγορά εργασίας. Στον αντίποδα, θεωρούν τα τετραετή πιο ισχυρά πτυχία.

Η απόφαση του ΣτΕ

Μεταξύ των ιδιοκτητών των ελληνικών κολεγίων που έχουν καταθέσει αίτηση μη κρατικού ΑΕΙ επικρατεί η άποψη ότι «η ΕΘΑΑΕ εκφράζει το ελληνικό πανεπιστημιακό κατεστημένο, που δεν είναι ευέλικτο, παρότι ο νόμος 4957 προβλέπει την οργάνωση τριετών προγραμμάτων σπουδών στα δημόσια ΑΕΙ», όπως ανέφερε στην «Κ» ένας εξ αυτών. Ωστόσο, οι κολεγιάρχες δεν θέλουν να τραβήξουν το σχοινί στα άκρα, διότι φοβούνται την κουλτούρα που έχει εμπεδωθεί στην Ελλάδα ότι τα τριετή προγράμματα είναι κατώτερα των τετραετών.

Πόσο μάλλον που, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μέσα στο επόμενο δεκαήμερο θα γίνει στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας η τελική συζήτηση επί των τεσσάρων αιτήσεων ακύρωσης, που στρέφονται κατά της υπουργικής απόφασης που εκδόθηκε στο πλαίσιο των διατάξεων του νόμου 5094/2024, για την εγκατάσταση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.

Πηγή: kathimerini.gr